Aseptika va antiseptika haqida tushuncha

1.

MAVZU: Aseptika va antiseptika
haqida tushuncha.
Sterilizatsiyaga talablar.
Qo‘llaniladigan vositalar va usullar.

2.  

Antiseptika -jaroxatga tushgan mikroblarga qarshi kurashish chora tadbirlar
yigʻindisi, jarohatlarni va ularni tozalab davolashda ishlati-ladigan asboblarni
kimyoviy moddalar bilan yuqumsizlantirish usuli. 1867-yilda ingliz olimi J. Lister
fransuz bak-teriologi L. Paster tajribalariga asoslanib operatsion xona havosidagi,
jarroh qoʻlidagi va jarohatga ishlati-ladigan narsalar (doka, jarrohlik as-boblari)
dagi bakteriyalarni yoʻqotish bilan jarohatlarni koʻpgina asoratlardan saqlab qolish
mumkin, degan xulosaga keldi. Buning uchun u 5% li karbol kis-lota eritmasiga
hoʻllangan bir necha qavat bogʻlov ishlatdi. Antiseptik kimyoviy preparatlar yuza
va chuqur qoʻllanadi. Yuza A.da jarohat va boʻshliklar xlora-min, xloratsid, vodorod
peroksid, kaliy permanganat va boshqa moddalar eritmasi bilan yuviladi yoki
jarohat yuzasiga antisep-tik mazlar (mas, A. V. Vishnevskiy mazi) surtiladi. Chuqur
A.da esa avj olayotgan jarohat atrofidagi teri ostiga anti-septik suyuqliklar
(furatsilin, riva-nol va boshqa eritmalar), teri osti, muskul orasi yoki venaga
antibiotiklar singari antiseptik moddalar yuboriladi. Ikkala holda ham mikroblar yo
oʻldiriladi yoki ularning hayot faoliya-ti uchun noqulay sharoit tugʻdiriladi. Hozir
mexaniq fi-zik, kimyoviy va biologik A. usullari mavjud. A. jarrohlik davo usulining
ajralmas tarkibiy qismidir.

3.

Aseptika (yunoncha a — inkor qoʻshimchasi va septicos — yiringli) — mikrobsizlik
holatini taʼminlaydigan usullar; fizik (kuydirish, nur, qaynatish, muzlatish),
kimyoviy (antiseptik moddalar bilan taʼsir etish), mexanik, biologik va b. usullar
bilan amalga oshiriladi. Aseptikaga nemis olimi E. Bergman asos solgan. Aseptika
turli murakkab jarroxlik operatsiyalarini hech qanday asoratsiz va xavf-xatarsiz
bajarishga imkon beradi. Aseptikaga quyidagilar kiradi: a) jarrohlik asboblari,
bogʻlov materiallari va b.ni sterillash; b) jarroh qoʻlini maxsus usullarda yuvish va
tozalash; v) operatsiya va b. tekshirish ishlarini bajarish vaqtida koʻrsatilgan
qonun-qoidalarga qatʼiy amal qilish; g) davolash muassasalarida maxsus tashkiliy
va sanitariya-gigiyena chora-tadbirlarni toʻgʻri amalga oshirish. Aseptika
antiseptika usuli bilan birga olib boriladi. Uy sharoitida kuygan yoki b. jarohatlarni
bogʻlash vaqtida ham Aseptika qonunqoidalariga amal qilish lozim. Aseptika
tibbiyotning barcha sohalarida qoʻllanadi[1].
Aseptika va uning turlari

4.

Antiseptika -jaroxatga tushgan
mikroblarga qarshi kurashish chora
tadbirlar yigʻindisi, jarohatlarni va
ularni tozalab davolashda ishlatiladigan asboblarni kimyoviy
moddalar bilan yuqumsizlantirish
usuli. 1867-yilda ingliz olimi J. Lister
fransuz bak-teriologi L.