Құстардың маңызы және қорғау. Қазақстанның қызыл кітабы

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

Значение птиц в природе и в
хозяйстве человека

12. Құстар организмдердің табиғи қауымдарының құрамдас бөлігі болып табылады: ормандар, егістіктер, далалар, шалғындар, су

маңындағы мекендейтін жерлер, қалалар,
ауылдар, таулы аймақтар, т.б.

13. Әлсіз және ауру жануарларды аулайтын ірі жыртқыш құстар, қандай да бір жолмен жаппай таралуын болдырмайды аурулар. Құстар

өсімдіктерді зиянкестерден қорғайды. ұсақ түрлер құстар, мысалы, күн
құстары немесе колибрилер өсімдіктерді тозаңдандырады. Басқа құс түрлері жемістер
мен тұқымдардың таралуын қамтамасыз етеді елеулі қашықтық. Көптеген өсімдік
түрлерінің тұқымдары өтеді құстардың ішектері арқылы бұзылмаған, көбінесе өну
қабілеті жоғарылайды.
нектарница
Колибри

14.

Ежелгі заманнан бері адам құстардың кейбір түрлерін қолға үйреткен.
Мысалы, банк тауықтары 200-ге жуық тұқымның ата-бабаларына айналды
үй тауықтары. Олардың ішінде жұмыртқалылар
(леггорный, орел, украин құлақты), ет және жұмыртқа (орыс
ақ, Плимут-рок, Род-Айленд, Вайандот, Загорский) және ет
(кохинчиндер, лангшандар).
банковские куры
леггорн
плимутрок

15. Предком домашних индеек является индейка обыкновенная.

16.

Породы домашних уток (украинские белогрудая и
серая, пекинская, руанская) происходят от кряквы
обыкновенной. Человек разводит их в основном ради мяса. От серого
гуся берут начало различные породы
домашних гусей (тулузская, арзамасская, холмогорская).
кряква обыкновенная
серый гусь

17.

Отрасль животноводства, занимающаяся разведением
домашних птиц для получения яиц, мяса, пуха и перьев,
— птицеводство. На птицефабриках птиц содержат в
условиях автоматического регулирования температуры,
освещения, влажности. Кормят птиц специальными
кормами — комбикормами, содержащими все
необходимые для их роста и развития компоненты.
Птенцов выводят в инкубаторах.

18. Инкубатор — автоматизированный прибор для выведения птенцов из яиц, в котором поддерживают необходимую температуру и влажность

воздуха.
На птицефермах птиц могут выпускать на открытые ограниченные
участки, например уток и гусей — на пруды и озера.
Очень ценят пух гаги обыкновенной: он легкий, хорошо удерживает
тепло и не скатывается. Перепела, кряквы, серые гуси и другие виды
служат объектами промысла или спортивной охоты.
гага обыкновенная
перепела

19. Птицы играют чрезвычайно важную роль в природе и жизни человека:

птицы ограничивают численность вредителей
(уничтожают вредителей сельского и лесного
хозяйства, кровососущие виды);
распространяют семена и плоды растений;
многие виды служат объектами промысла (ради
получения мяса, яиц, пуха, перьев или как
декоративные виды);
с давних времен человек использует хищных
птиц на охоте;
голубиная почта;

20. Отрицательные факторы влияния птиц на природу и жизнь человека:

птицы могут
представлять угрозу для полетов
самолетов (самолет, побитый птицами);
птицы способны переносить возбудителей
опасных заболеваний человека (уничтожение
птиц, больных птичьим гриппом).

21. Бүгінде Қазақстанның Қызыл кітабына 56 құс енгізілген. Олар жоғалуына, санының азаюына байланысты бірнеше санатқа бөлінеді.

22.

Үкі - негізінен орманды
мекендеп, жемін көбіне түнде
аулайтын жыртқыш құс. Басы
үлкен, көздері бақырайған,
қауырсындары жұмсақ.
Ұшқанда дыбыссыз қанат
қағады. Ұясын жасыруға
болатын жерге салады.
Жұптарын өмір бойы сақтайды.
Дене мөлшеріне қарай 2-12-ге
дейін жұмыртқа басады. Саны
кеміп келе жатқан, сирек
кездесетін түр. Евразияда,
сондай-ақ Қазақстанда кең
тараған. Шөлді, далалы, таулы
орманды жерлерді
мекендейді. Санының қанша
екені белгісіз, бірақ, көпшілік
жерлерде сирек. Санын
шектеуші себептер: электр
сымдарында және уланған
жемді жеп өлгенінен басқа,
кауырсынынан ұлттық
әшекейлер мен бой тұмарлар
жасау үшін ұядағы
балапандарын алудың да кері
әсері үлкен. Сондықтан оны
қорғаудың тағы бір жолы - оның
қауырсынын пайдалану үшін
қолдан өсіру керек.

23.

Жалбағай, қалбағай (лат. Platalea leucorodia) — ескекаяқты құстар отрядының тырна-құтан
түқымдасына жататын құс. Қанатының ұзындығы 39 см, салмағы 1,5 кг. Ақ құс, басында
сарғылт айдары бар. Сирақтары ұзын, қара. Тұмсығы жалпақ, қалақша тәрізді. Балапаны ақ
мамықты. Жыл құсы: наурыз-сәуірде келіп, қыркүйекте қайтады. Сәуірде 3-4 жүмыртқа
салады. Оны мекиені Жалбагай мен қоразы 3 аптадай кезектесіп басады. Су
жәндіктерімен, олардың дернәсілдерімен, балықпен, бақамен қоректенеді. Қазақстанның
«Қызыл кітабына» енгізілген.

24. Қоқиқаздар (лат. Phoenicopterus)[1] - дене бітімі ерекше, тұмсығы имек, сирек кездесетін құстар. Қоқиқазтәрізділер сабы (лат.

Phoenicopteriformes)
және қоқиқаздылар тұқымдасының (лат. Phoenicopteridae) жалғыз туысы.
Қызыл қанат деп те аталады. Қорғалжын қорығындағы Теңіз көлінде ғана ұялап,
жұмыртқалайды. Ол басын суға батырып, түбін қопарып, судағы жәндіктерді
аузына толтырып сүзіп алып қоректенеді. Ұя жасауға да су түбіндегі тұнбаны
пайдаланады. Ұшып бара жатқан қоқиқаздың қанаттары лапылдап жанған
оттың жалынына ұқсас болғандықтан оларды кей халықтар “от немесе
жалын құс” деп те атайды.

25.

Мәрмәр шүрегей
Алакөз сүңгуір
Қытай қазы, Құтұмсық
Кіші аққу
Сұңқылдақ аққу
Дөңтұмсық тұрпан
Ақбас үйрек
Қызылжемсаулы қарашақаз
Тарғақ
Реликті шағала
Құртамыш шалшықшы
Сары құтан
Ақ ләйлік
Қалбағай (тәуекел, жалбағай)
Ақбауыр бұлдырық

26.

27. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Абдыкаримова Қ. Қанатты достар: [Құстар
тіршілігі туралы] // Бастауыш мектеп.- 2001. — №5. —
50 — 52 б.
2. Беркінбай Омархан. Орнитология: оқулық. —
Алматы: Жібек жолы, 2008. — 184 б.
3. Беркінбай О. Қазақстанның құстары. Жалпы
білім беретін мектептің оқушыларына арналған оқу
құралы. -Астана: «Арман-ПВ», 2009-200 б.
4. Елшібек Жанат. Құстар, құстар, құстар… //
Егемен Қазақстан. — 2007. - 25 сәуір. — 14 б.

28. Назарларыңызға рахмет!