«Кәсіпкерлік және бизнес» пәні

1.

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
«Экономика және кәсіпкерік» кафедрасы
«Кәсіпкерлік және бизнес» пәні
Пән оқытушысы,
PhD, доцент Исаева Бибигуль Кунтугановна

2.

Дәріс 5. Кәсіпкерліктегі маркетингтік қызмет
Дәріс мақсаты: маркетинг процесін кез келген
кәсіпорынның жоғары тиімділікке қол жеткізуінің
маңызды факторы ретінде түсінік алу.
Жоспар:
1. Маркетинг түсінігі
2. Маркетингтің құралдары мен міндеттері
3. Маркетингтік зерттеулер және оның түрлері
4. Мақсатты аудитория және оның түрлері

3.

1. Маркетинг түсінігі
Маркетинг – жоғары пайда табу мақсатында
тұтынушының сұранысын зерттеу негізінде кәсіпорын,
фирма тауарын өңдеу, өндіру және сату қызметін
ұйымдастыру жүйесі болып табылады.
Маркетинг – бұл тауарлар мен қызметтер нарығын
білу, кәсіпкерге және оның клиенттеріне пайдалы
алмасулар жүргізу үшін нақты іс-әрекеттер болып
табылады.

4.

Маркетингтiң қазiргi мағынасын толық және дәл
айқындайтын анықтаманы Филипп Котлер бердi:
«Маркетинг – жоспарлау, баға қалыптастыру, сату,
тауарды жеткізу және қызмет көрсетуді қамтамасыз
ететін, өзара байланысты, белгілі бір нақты
тұтынушылары бар кәсіпорындардың әртүрлі қызмет
түрлерінің біртұтас жүйесі».
Маркетингтің негізі болып бірін-бірі толықтыратын
келістер – нарықты терең және жан-жақты зерттеу,
оған белсенді әсер ету, сондай-ақ қажеттілік пен
сатып алушының талғамын қалыптастыру. Өндіруші
мен тұтынушыны байланыстыру, олардың бірін-бірі
табуына көмектесу – бұл кез-келген маркетингтік
қызметтің негізгі мақсаты.

5.

Маркетинг – компанияның сатып алушылардың
қажеттіліктерін қанағаттандыру арқылы табыс
табуға бағытталған іс-әрекеттері.
Кең мағынада көптеген маркетологтар маркетингті
бизнес философиясы ретінде қарастырады, яғни
нарықты зерттеу, баға белгілеу жүйесі, клиенттердің
қалауын табу және болжау, тұтынушылардың
қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін олармен
байланысты тиімді қолдау және тиісінше өз
кәсіпорны үшін табыс табу.

6.

Маркетингтік қызмет жағдайында нарықтың
2 түрін қарастырады:
Сатушы нарығы – бұл, ережеге сәйкес тапшылық
нарығы, мұнда сатушы үлкен билікке ие, сондықтан
сатып алушы анағұрлым белсенділік танытуы қажет.
Сатып алушы нарығы – бұл ережеге сәйкес, қаныққан
нарық, бұл жерде сатып алушы үлкен билікке ие, ал
сатушы белсенділік танытуы қажет.

7.

Өнімге бағытталған маркетинг кәсіпорын қызметін
жаңа тауарды дүниеге әкелуге немесе бұрыннан
шығарылатын тауарды жетілдіруге бағыттайды. Мұның
негізгі міндеті – тұтынушыны тауардың жаңа немесе
жетілдірілген түрін сатып алуға итермелеу.
Тұтынушыға бағытталған маркетинг кәсіпорын
қызметін тікелей нарықтан туындаған қажеттілікті
қанағаттандыруға бағыттайды. Мұндағы маркетингтің
негізгі міндеті – қабілетті тұтынушыны зерттеу және
нарықтан орын іздеу. Бұл типтегі маркетинг – жалпы
коммерциялық қызметтің негізгі бөлігі, өйткені
тұтынушының сұрасынын зерттемей кәсіпкер ұзаққа
бара алмайды.

8.

Маркетингтің негізгі принципі – жалпыға бірдей
мақсаттылығы, яғни өндірістің соңғы нәтижесін
тұтынушының нақты талабы мен жағдайына
бағдарлау. Осындай негізгі принциптен бірқатар
басқа принциптер туындайды:
1) нарықты білу, яғни сол тауар түріне деген тұтыну
сұранысының жағдайы мен серпінін жан-жақты
зерттеу, ғылыми-техникалық, өндірістік және
шаруашылық шешімді әзірлеу мен қабылдау
процесінде алынған ақпаратты пайдалану;
2) Кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттыру үшін
өндірісті нарық талабына максималды түрде
сәйкестендіру; не сатылады, соны өндіру;

9.

3) маркетингтік зерттеу жүргізу нәтижесінде пайда
болған
техникалық
және
шаруашылық
проблемаларға, оның ішінде өнім мен қызмет
сапасын арттыру мен жетілдіру бойынша шешімін
тапқан
шығармашылық келістерді қолдау және
дамыту;
4) Нарықты салыстырмалы түрде біртектес тұтынушы
тобына бөлу (нарықты сегменттеуді жүзеге асыру)
және кәсіпорынды анағұрлым әлеуетті мүмкіншілігі
бар сегменттерге бағыттау; нарықтың жеке
сегментінің ерекшелігін ескере отырып, белгілі бір
типтегі тұтынушы мен олардың қажеттілігіне сәйкес
өнім шығару;

10.

5) Бәсекелестік күресте өнім сапасы мен техникалық
деңгейін арттыру нәтижесінде басымдылыққа ие болу,
сатып алушыға үлкен көлемде және жоғары сапада
қызмет көрсету;
6) Сауда делдалдарына жәрдемдесу мен көмек
көрсету, тұтынушыға дайын өнімді дер кезінде жеткізіп
тұру үшін, оларды қоймалармен қамтамсыз ету,
ондағы техникалық және персоналды оқыту
проблемаларын шешуге көмектесу;
7) Нарықты жаулап алу, әсіресе нарықтың прогрессивті
секторында нақты мәселені қоя отырып, сату көлемін
арттыру бойынша келешекте маркетингтік стратегияны
бағдарлау.

11.

2. Маркетингтің құралдары мен міндеттері
Компанияның мақсатына жету үшін маркетинг қызметі
келесідей міндеттерді шешуді білдіреді:
*Нарықты егжей-тегжейлі зерттеу, клиенттердің қалауын
терең талдау.
*Нарықтағы баға белгілеу жүйесін мұқият зерттеу және
ұйымның баға саясатын әзірлеу.
*Бәсекелестердің қызметін талдау.
*Компанияның тауарлары мен қызметтерінің ассортиментін
құру.
*Сұранысқа сәйкес тауарлар мен қызметтерді шығару.
*Сервистік қызмет көрсету.
*Маркетингтік коммуникациялар.

12.

Маркетингтің міндеттерін шеше отырып, келесі
қағидаттарды басшылыққа алу қажет:
*Компанияның өндірістік мүмкіндіктерін зерттеу.
*Тауарды немесе қызметті өткізу әдістері мен
бағдарламаларын жоспарлау үдерісі.
*Нарықты сегменттеу.
*Тауарлар мен қызметтерді,
жолдарын
жетілдіру.
*Ұйымның
үнемі
жаңарту,
оларды өткізу
технологияларды
үнемі өзгеріп отыратын сұранысқа
икемді оңтайлануы.

13.

Маркетингтің құралдары
Маркетингтегі жоспарлау теорияларының бірі
«4P моделі» деп аталады – бұл маркетингтің
келесідей төрт негізгі элементі бар:
*өнім (product)
*баға (price)
*бөлу (place)
*жылжыту (promotion).

14.

Өнім (Product). Сіз не сатасыз? Тауар немесе қызмет
адамдарға, әрине, барлығына емес, мақсатты аудиторияға
қажет болуы керек. Өнім бәсекелестерге қарағанда жақсы
немесе кем дегенде олардікінен нашар болмауы керек.
Жақсы болғаны дұрыс – өйткені сізге үйреншікті маркаларды
пайдаланатын тұтынушыны жеңіп алу керек. Өнім дұрыс және
сапалы болуы керек, себебі өнім болмаса- бизнес те
болмайды. Сіздің өз өніміңіздің тұтынушы үшін қандай
артықшылықтары бар екенін анық білуіңіз керек. Егер бұл
жөнінде сізде идея болмаса, оны бастамаған жөн.

15.

Бағасы (Price). Сіздің өніміңіз қанша тұрады? Тауардың
немесе қызметтің бағасы адекватты болуы тиіс. Егер сіздің
тауарыңыз бәсекелесіңіздің тауарынан озық болса, онда
бағасы және рентабельділігі – жоғары болуы мүмкін. Егер
артықшылықтары жоқ болса, нарыққа шығу стратегиясы
төмен баға болуы мүмкін. Бұл ретте, асырып жіберуге
болмайды. Біріншіден, бизнес тек қана «нольмен» шығу
емес, одан табыс табу керек. Екіншіден, арзан тауарды
тұтынушылар кейіннен оны жоғары бағамен сатып алудан
бас тарта алады. «Баға» тармағына компанияның
жеңілдіктер мен үстеме баға саласындағы саясаты да
жатады. Мысалы, тұрақты клиенттерге жиі жеңілдіктер
беріледі немесе кейде жаппай сату ұсынылады.
Демпингілемеңіз – өзіңізге және басқаларға нарықты өзіңіз
бұзыңыз.

16.

Тарату (Place). Сіз өніміңізді қай жерде сатасыз? Бұл тармақты
сату орны ретінде емес, дистрибуция моделі ретінде кеңінен
түсінуге
болады.
Жылжымайтын
мүлік
немесе
мейрамханалар болған жағдайда орынның маңыздылығы
анық. Шаршы метр бағасының немесе мейрамхана
табыстылығының үш басты факторы келесілер: локация,
локация және тағы да локация. Әзіл сияқты естіледі, бірақ бұл
– шындық: тұрған жерінің қолайлылығы, тіпті тамағы дәмді
емес мейрамхана үшін де табысқа жетудің кепілі болады. Өз
өніміңізді қалай сату туралы басынан бастап ойланыңыз.
Тікелей немесе әріптестер арқылы сатасыз ба? Онлайн
немесе офлайн арқылы? Стационарлық нүкте немесе
агенттер арқылы? Әріптестерге қандай жеңілдіктер
ұсынылады? Оларды сатуға қалай ынталандыру керек?
Дистрибуция моделі түсімді емес, кәсіпкерліктің табысын
барынша арттыруы тиіс.

17.

Жылжыту (Promotion). Өнім бар, оның бағасы бар, сату
сызбасы, оны сататын орын бар. Бірақ ол осы өнімге
сұраныс пайда болғанға дейін жұмыс істемейді.
Алдымен тұтынушыны тауармен таныстыру керек,
содан кейін оны сатып алуға үгіттеу және басты мақсат –
тұрақты клиентке айналдыру керек. Ол үшін жарнама,
PR қажет. Нәтижесінде барлық осы белсенділік –
тұтынушылар сіздің өнім туралы ойлайтын – бренд
қалыптастырады. Егер бренд күшті, оң болса, онда
өнімді сапасы ұқсас, бірақ бренді әлсіз өнімнен
қымбатырақ бағамен сатуға болады. Өйткені, өнімді
тұтына отырып, адамдар қандай да бір эмоцияға
бөленгісі келеді. Егер сіздің тауарыңыз немесе
қызметіңіз эмоция тудырса, сіз дұрыс жолдасыз.

18.

Элемент
Өнім
(Product)
Бағасы
(Price)
Тарату
(Place)
Жылжыту
(Promotion)
Мәселе
Мақсаты
Қабылдау керек шешімдер
Нарыққа
немесе Компанияға тұтынушылар үшін 1.
мақсатты
құнды болуға мүмкіндік беретін
аудиторияға
не және
бәсекелестерге 2.
қажет?
жеткізбейтін
тауарлар
мен 3.
қызметтердің жиынтығын жасау 4.
5.
6.
7.
Өнімді
қандай Сату кезінде компания қанша 1.
бағамен
сатуға ала алатынын анықтау және 2.
компаниямен тұтынушы үшін де, 3.
болады?
бәсекелестік жағдай тұрғысынан 4.
да оңтайлы бағаны белгілеу
Тауарлар ассортименті
немесе қызметтер спектрі
Сапасы, сипаттамалары
Жайғастыру және бренд
Сыртқы түрі және дизайн
Қаптамасы
Қызмет көрсету/сервис
Кепілдіктер
Баға саясаты
Жеңілдіктер, бонустар
Төлем шарттары
Төлем түрі
Тұтынушы өнімді Компаниядан
тұтынушыға 1.
қалай алады?
баратын тауар қозғалысының 2.
жүйесін
ұйымдастыру
және 3.
тауардың
физикалық
қолжетімділігін қамтамасыз ету 4.
5.
Өнім
туралы Тауардың
идеясы
мен 1.
ақпаратты
құндылығын тұтынушыға жеткізу 2.
мақсатты
және
оны
сатып
алуды 3.
4.
тұтынушыға қалай ынталандыру
5.
жеткізуге болады?
Тарату арналары
Сату географиясы
Мерчендайзинг (дүкенде
тауарды сату әдістемесі)
Қорларды басқару
Тасымалдау және жеткізу
Жарнама
Өткізуді ынталандыру
PR (қоғаммен байланыс)
Тікелей сату
Жылжытуға арналған бюджет

19.

3. Маркетингтік зерттеулер және оның түрлері
Нарықтың жағдайы туралы ақпаратты зерттеу,
талдау және өңдеу маркетингтік зерттеу деп
аталады.

20. Нарықты зерттеу екі тұрғыда жүргізіледі:

1) сипаттамалық ерекшелігі, қажеттілігі
мен мүмкіншілігі;
2) оның сыйымдылығы, толықтыру
дәрежесі, бәсеке жағдайы, ұқсас тауардың
пайда болу ықтималдылығы және т.б.
Осы екіуінің біреуін таңдау не өнімге бағытталған маркетингке, не
тұтынушыға бағытталған маркетингке алып келеді.

21.

Маркетингтік зерттеулерді мамандандырылған компаниялар,
ірі ұйымдар мен холдингтердің маркетингтік қызметтері
жүргізеді немесе оларды «әуесқой мамандар» жасайды.
Мұндай жұмыстардың дұрыстығына, толықтығына және
объективтілігіне сауда орталығындағы шағын бутиктің
тағдыры да, миллиардтаған инвестициялардың тиімділігі де
байланысты. Әлемде бірде-бір елеулі компания тіпті нарықты
талдаусыз, жаңа тауарды өткізу перспективаларын немесе
технологияны
жетілдірусіз
тактикалық
(стратегиялық
шешімдер туралы айтпағанда) шешімдерді қабылдамайды.
Бірақ базалық зерттеулерді сіз өзіңіз де жүргізе аласыз. Ол
сіздің
қаражатыңыз
бен
уақытыңызды
үнемдеуге
көмектеседі, өйткені ең алдымен идеяңызға сұраныс бар ма
және адамдар оған төлеуге дайын ба деген сұраққа жауап
іздеп көру керек.

22.

Маркетингтік зерттеулердің міндеттері әр түрлі
болуы және оған келесідей қажеттіліктер болуы
мүмкін: тауарды қалай сату керектігін, қандай баға
қою керектігін, қандай ассортимент қажеттігін,
клиенттермен қарым-қатынасты қалай құру
керектігін, тауарды қайда сату және оны қалай
жарнамалау керектігін түсіну.

23.

Маркетингтік зерттеулердің түрлері
Маркетингтік зерттеулердің түрлері
Жарнама
Коммерциялық
қызмет және оның экономикалық
талдауы
Фирманың
жауапкершілігі
Тауарларды
әзірлеу
Өткізу және нарық -
Тұтынушылық мотивацияларды зерттеу
Жарнамалық мәтіндерді зерттеу
Жарнама құралдарын зерттеу
Жарнамалық жолдаулардың тиімділігін зерттеу
Басшылықты ақпараттандыру жүйесі
Іскерлік белсенділік үрдістерін зерттеу
Кәсіпорындар мен қоймалардың орналасу принциптерін зерделеу
Тауар номенклатурасын зерделеу
Баға саясатын зерделеу
Халықаралық нарықтарды зерттеу
Тұтынушыларды ақпараттандыру мәселесін зерттеу
Қоршаған ортаға әсер ету сипатын зерттеу
Жарнама және ынталандыру саласындағы заңнамалық шектеулерді зерделеу
Қоғамдық құндылықтар мен әлеуметтік саясат мәселелерін зерттеу
Жаңа тауарға және оның әлеуетіне реакцияны зерттеу
Бәсекелестердің тауарларын зерттеу
Тауарларды тестілеу
Қаптама жасау мәселелерін зерттеу
Нарықтың әлеуетті мүмкіндіктерін анықтау
Фирмалар арасында нарық үлестерін бөлуді талдау
Нарық сипаттамаларын зерттеу
Өткізуді талдау
Квоталар мен өткізу аумақтарын айқындау
Өткізу арналарын зерттеу
Сынақтық маркетинг
Өткізуді ынталандыру стратегияларын зерделеу

24.

Кез келген маркетингтік зерттеу белгілі бір мәселені шешу үшін
қажетті ақпаратты жинау мен өңдеуді қажет етеді. Кейбір
жағдайларда қолда бар қайталама ақпаратты ғана зерттеу жеткілікті
(мақалалар, есептер, интернет-ресурстар, бәсекелестер сайттары,
пікірлер). Бұл жағдайда кабинеттік зерттеу әдісі қолданылады. Ал
бастапқы ақпаратты зерттеу далалық әдіске жатады (әлеуетті
аудиториядан сұрау (анкетирование) жүргізу.

25.

4. Мақсатты аудитория және оның түрлері
Жарнамалық немесе маркетингтік қызметі саласында
мақсатты аудитория (МА) – кейбір сипаттамалары,
қасиеттері, қызығушылықтары ортақ, сол себепті
нақты ұсынылатын тауарға немесе қызметке,
маркетингтік ұсыныстарға немесе лозунгілерге өнім
өндірушілер күтіп отырғандай назар аудару
ықтималдығы жоғары адамдар тобы.

26.

Мақсатты аудиторияның басты қасиеті оның
қажеттіліктерінен және белгілі бір тақырыптарға
қызығушылығынан тұрады, соның негізінде осы МА
қандай да бір тауарларды немесе қызметтерді
нәтижелі (кәсіпкер үшін нәтиже – бұл табысты сату)
ұсынуға болады.
Мысалы:
* спортпен айналысатын 20-35 жастағы ерлер спорттық тамақты
өндірушілер үшін мақсатты аудитория болады;
* 2-3 жасқа дейінгі баласы бар әйелдер сәбилерге арналған тауар
өндірушілер үшін мақсатты аудитория болып табылады;
* жоғары қысымнан зардап шегетін зейнеткерлер қоғамның басқа
өкілдерінен жиі тонометрлер сатып алады және т.б.

27.

Мақсатты
аудиторияны
анықтау
міндеті
өз
қызметінен барынша табыс тапқысы келетін әрбір
кәсіпкер немесе өндіруші үшін маңызды болып
табылады. Өзінің әлеуетті клиентін нақты анықтау –
кез келген бизнес табысының кепілі. Мақсатты
аудиторияны түсіну жарнамадан үнемдеуге, клиентке
бағытталған, үздік өнімді және т.б. жасауға мүмкіндік
береді.

28.

Мақсатты аудиторияның түрлері
Әрбір қызмет саласында МА таңдау ережелері бар. Мақсатты
аудиторияның түрлері көптеген факторларға, мысалы, әлеуетті
клиенттердің төлем қабілеттілігіне, олардың тілектеріне және
кез келген қалауына, танымал трендтерді ұстану ниетіне және
т.б. байланысты.
Мәселенің әрбір зерттеушісі өз жіктеуін жүргізуге құқылы,
бірақ бүгін МА-ны мамандар екі негізгі түрге бөледі:
* негізгі бөлім немесе негізгі мақсатты аудитория. Оған қандай брендті сатып
алу және қандай қызметтерге тапсырыс беру туралы тікелей шешім
қабылдайтын адамдар жатады. Негізгі бөлімнің өкілдері болашақ
мәміленің бастамашысы болып табылады, олар қаражат иелері болып
табылады;
* жанама бөлім. Бұл мақсатты аудиторияның сипаттамасы әр түрлі болуы
мүмкін, бірақ олардың арасындағы ортақ нәрсе, ол – болашақ сатып алу
немесе тапсырыс жасаудағы олардың пассивті рөлге ие болуы. Олар
мәміленің бастамашысы бола алмайды, бір нәрсені сатып алу үшін
қаражатты басқармайды.

29.

Мақсатты аудиторияны анықтау
Бизнес үшін ең күрделі және бірінші кезектегі міндет –
бұл өз өнімі үшін мақсатты аудиторияны анықтау. Бұл
қадамға компания нарықта жүргізетін бүкіл
маркетинг-миксі тәуелді. Мақсатты аудиторияны
анықтауды екі негізгі жолмен жүзеге асыруға болады:
сататын тауарға сүйену; немесе игеретін нарықтың
көлеміне қарай іс-әрекет ету.

30.

Мақсатты аудиторияңызды келесідей үш негізгі топқа бөлуге болады:
Географиялық:
* Олар қалада тұра ма, әлде ауылда ма?
* Олар үлкен қалада тұра ма?
* Олар қандай елде тұрады?
* Климат сіздің өніміңізді сатуға әсер ете ме?
* Интернет сіздің өніміңізді сатуға әсер ете ме?
* Олар қандай да бір белгілі бір аймақта тұра ма?
Демографиялық:
* Олардың жасы қаншада?
* Олар қай жынысқа жатады?
* Олардың ұлты маңызды ма?
* Олардың табыс деңгейі маңызды ма?
* Олардың білім деңгейі маңызды ма?
* Олар некеде болу-болмауы маңызды ма?
Психографиялық:
* Олардың мінез-құлқы қандай?
* Олардың қызығушылықтары қандай?
* Оларға не ұнайды немесе не ұнамайды?
* Олардың сенімі қандай?
* Олардың өмір сүру стилі қандай?

31.

Пайдаланылған әдебеиттер тізімі
1. Есиркепова А.М. Современное предпринимательство:
учебное пособие / А.М. Есиркепова. - Алматы: New
book, 2020. - 304, [1] с. : ил., табл. - Библиогр.: с.
298-302.
2. Предпринимательство и бизнес: учебник / М.П.
Переверзев, А.М. Лунёва ; под ред. проф. М.П.
Переверзева. — М.: ИНФРА-М, 2019. — 176 с. —
(Высшее образование: Бакалавриат).
3. Предпринимательство: учебник / под ред. д-ра экон. наук
Н.Н. Ползуновой, д-ра экон. наук Н.В. Родионовой. —
Москва: ИНФРА-М, 2023. — 413 с. — (Высшее образование).

32.

Тест сұрақтары
1. Сұраныс ұсыныстан асатын жағдайға сәйкес келетін нарық:
А) өндіруші нарығы;
В) делдал нарығы;
С) сатушы нарығы;
Д) жеткізуші нарығы;
Е) сатып алушы нарығы.
2. Кәсіпорынға қызығушылық танытатын немесе оның мақсатқа
жетуіне әсер ететін топтар:
А) жеткізушілер;
В) мақсатты аудитория;
С) бәсекелестер;
Д) мемлекет;
Е) маркетинг делдалдары.

33.

Тест сұрақтары
3. Өнімнің өмірлік циклі:
А) сатып алу сәтінен бастап кәдеге жарату, тауардың өмір сүруін
тоқтату сәтіне дейінгі уақыт аралығы;
В) тауарға сұраныс барлық мүмкін фазалардан өтіп, бастапқы нүктеге
оралатын уақыт аралығы;
С) тауарды нарыққа енгізу, сатудың өсуі, тауардың жетілуі және
сатудың төмендеуі кезеңдерінің жиынтығы;
Д) тауарды сатуды дамыту және пайда табу процесі;
Е) жаңа өнімді әзірлеуден басталып, оны өндіруді тоқтатумен
аяқталатын уақыт аралығы.

34.

Тест сұрақтары
4. Жаңа және жедел қоғаммен байланыс әдісі қандай?
А) көрме;
В) фотоөнімдер;
С) интернет-ресурс;
Д) бұқаралық ақпарат құралдарымен қарым-қатынас;
Е) баспа материалдары.
5. Маркетинг қызметінің құрылымына әсер ететін фактор:
А) кәсіпорын ауқымы (көлемі);
В) қоршаған ортаның сыртқы жағдайлары;
С) кәсіпорынның мақсаттары;
Д) қоршаған ортаның ішкі шарттары;
Е) жоғарыда айтылғандардың барлығы.

35.

Тапсырма
1 тапсырма. Өз бизнес-идеяңыз бойынша мақсатты ауторияңызды
анықтап, терең сұхбат жүргізу үшін 10 сұрақ дайындау.
2 тапсырма. Өз стартап жобаңыздың жарнамалық плакатын жасаңыз.
- өз стиліңізді ойлап табу;
- мәтін мен иллюстрация балансын сақтау;
- ақпаратты және суреттерді визуалды блоктар түрінде орналастыру;
- назар аударту үшін жарқын түсті шешімдерді пайдалану;
- «айқайлап» тұратын суреттерді, мысалы, суреттен қарап тұрған
адамның бетін, атмосфералық фотосуреттерді және т.б. пайдалану.

36.

Төмендегі тақырыптардың ішінен біреуін таңдап
презентациялау
1. Өміршеңдігі ең төмен өнімнің (MVP) сипаттамасы және
түрлері
2. Сұхбат (Интервью) маркетингтік зерттеу түрі ретінде
3. Оффлайн арналары – АTL, BTL
4. Event-marketing, вирустық маркетинг және партизандық
маркетинг - креативті маркетинг ретінде
5. Қоғаммен байланыс, PR түсінігі және маңыздылығы
6. Маркетингтің онлайн арналары - SMM, Медиа-жоспар және
т.б.
7. Интернет маркетинг арналарының ерекшеліктері