Farmakognoziya

1.

Toshkent Shahar farmatsevtika instituti
farmatsiya fakukteti 307-A guruh
talabasi Gulmurodova Humoraning
farmakognoziya fanidan tayyorlagan
mustaqil ishi

2.

Saponinlarni Gemolitik
Indeksini Aniqlash
Ushbu taqdimotda, biz saponinlarni gemolitik indeksini aniqlash
metodologiyasini muhokama qilamiz.

3.

Saponinlarning Biologik Tarkibi va Strukturasi
Tarkibi
Strukturasi
Saponinlar — bu o'simliklarning ildizlarida, poyalarida,
Ular glyukozidlardir, ularning tarkibida shakar molekulalari
barglarida va mevalarida topiladigan murakkab birikmalar.
va steroid yoki triterpenoid bo'limi mavjud.

4.

Saponinlarning Gemolitik
Xususiyatlari
1
3
Gemolitik Effekt
2
Hujayra Membranasi
Saponinlar qizil qon
Bu effekt hujayra
hujayralarini (eritrotsitlarni)
membranasi bilan o'zaro
parchalanishiga olib kelishi
ta'sirlashish orqali yuzaga
mumkin.
keladi.
Membrana Buzilishi
Saponinlar membrana tuzilishini buzadi va bu eritrotsitlar lizisiga
olib keladi.

5.

Gemolitik Indeksni O'lchash
Usullari
Spektrofotometrik Usul
Qizil qon hujayralarining lizisidan keyin chiqariladigan gemoglobin
miqdorini o'lchash.
Kolorimetrik Usul
Chiqarilgan gemoglobinning rang o'zgarishini o'lchash orqali lizisni
aniqlash.

6.

Eritrotsitlarning Liza Bo'lish
Mexanizmlari
Saponinlar hujayra
Membranada
Hujayra osmotik
membranasi bilan
teshiklar hosil qiladi
bosim o'zgarishiga
o'zaro ta'sirlashadi.
va bu ionlar va
chiday olmaydi va
suvning oqib
buzilib ketadi.
chiqishiga olib keladi.

7.

Tajriba O'tkazish Texnikasi
va Uskunalari
1
Eritrotsitlarni Tayyorlash
Qizil qon hujayralarini qon namunalaridan ajratish.
2
Saponin Eritimini Tayyorlash
Turli kontsentratsiyalarda saponin eritmalarini
tayyorlash.
3
Gemolitik Indeksni O'lchash
Spektrofotometrik yoki kolorimetrik usullar yordamida
lizis darajasini o'lchash.

8.

Olıngan Natijalarni Statistik
Tahlil Qilish
Ma'lumotlarni To'plash
Har bir kontsentratsiyada olingan gemolitik indeks
qiymatlarini yozib olish.
O'rtacha va Standart Xato
Ma'lumotlarni o'rtacha qiymatlarga, standart xato va
standart deviatsiyaga ajratish.
Statistik Tahlil
Student-t testi yoki ANOVA yordamida statistik
ahamiyatlilikni aniqlash.

9.

Saponinlarning Tibbiy va
Farmatsevtik Ahamiyati
Dori-darmonlar
Ba'zi saponinlar antibakterial, antifungal va yallig'lanishga qarshi
xususiyatlarga ega.
Immunomodulyatorlar
Saponinlar immun tizimni modulyatsiya qilish va kasallikka
qarshilikni kuchaytirish xususiyatiga ega.
Qishloq xo'jaligi
Saponinlar pestitsidlar va gerbitsidlar sifatida qo'llanilishi
mumkin.

10.

Mahsulot nomi: MANCHJURIYA ARALIYASINING ILDIZI - RADICES ARALIAE MANDSHURICAE
O’simlik nomi: Baland (Manchjuriya) araliyc:l - Aralia elata
Oilasi: araliya doshlar – Araliaceae
Maxsulotning tashqi ko’rinishi : Mahsulot uzunligi 8 sm gacha, yo'g'onligi 3 sm gacha bo'lgan, mayda yon
ildizchalari bo'lgan butun yoki bo'yiga kesilgan ildiz bo'lakchalaridan tashkil topgan. Ildizlar yengil, ustki
tomoni uzunasiga burishgan, po'stlog'i oson lik bilan ajraladigan, ko'ndalangiga sindirsa zirapchali bo'lib sina
di. Mahsulot yoqimli xushbo'y hidli va burishtiruvchi-achchiqroq mazali.
Kimyoviy tarkibi: Mahsulot tarkibida triterpen saponinlar, smolalar, efir moyi va aralin alkaloidi bo'ladi. Ildizning saponin lar
yig'indisidan A, B va C aralozid (oleanozid)lar va boshqa (hammasi 9tadan ortiq) saponinlar ajratib olingan. Aralozid A-triozid,
aralozid B va C lar tetrozidlar bo'lib, ularning ham masi gidrolizlanganda oleanol kislota (aglikon) va 2 yoki 3 molekula qand
(glukoza, arabinoza, galaktoza yoki ksiloza) hamda bir mole kula glukuron kislota ajratadi.
Ishlatilishi va dori ishlatilishi: Bu o'simlik preparati jenshen o'simligi prepa ratlariga o'xshash (lekin kuchsizroq) ta'sirga ega
bo'lganidan jenshen preparatlari o'mida ishlatiladi. Dorivor preparati. Nastoyka, «Saparal» preparati (aralozid A, B va C ning
ammoniy tuzlari yig'indisi, tabletka holida chiqariladi).