Конго - қырым геморрагиялық қызбасының алдын алу

1.

Ордабасы аудандық санитариялық
эпидемиологиялық бақылау
басқармасы
КОНГО-ҚЫРЫМ
ГЕМОРРАГИЯЛЫҚ
ҚЫЗБАСЫНЫҢ АЛДЫН АЛУ
Баяндамашы:
Конысбаева Р.А.

2.

Қолданыстағы бұйрықтар:
«Аса қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша
санитариялық-эпидемияға
қарсы,
санитариялықпрофилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және
жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар» санитариялық қағидаларын бекіту туралы ҚР
ДСМ 2021 жылғы 12 қарашадағы №114 бұйрығы;
ҚР ҰЭМ ТҚҚК 2016 жылғы 23 маусымдағы «ҚР халқының
арасында КҚГҚ мен профилактикасын жетілдіру бойынша
әдістемелік ұсынымдарды бекіту» туралы №144 бұйрығы;
ҚР ДСМ «29» наурыздағы 2019 жылғы №60 хаттама.

3.

Конго Қырым Геморрагиялық Қызбасы ауруының (2015-2023 ж.ж.)
расталған жағдай диагнозымен тіркелген науқастар және өлім
жағдайлары туралы
№ Елді
атауы
мекен 2015ж
1 Қараспан
2016ж
2017ж 2018ж 2019ж 2020ж
1 өлім
жағдайы
1
сауығу
2 Шұбар
2022ж
2024ж
1
1 өлім
жағда
йы
1
5 Бөржар
1
сауығу
1
6 Қайнар
1
7 Төрткүл
(Арыстанды)
Ордабасы ауданы
2023ж
1 өлім
жағдай
3 Қажымұқан
4 Шұбарсу
2021ж
1
1
1
1
1
1
3
1
1

4.

Облыс бойынша 2024 жылы Конго-Қырым геморрагиялық
қызбасынан 11 науқас, күдікті 65 жағдай тіркелген.
Ордабасы ауданы бойынша 2024 жылға КҚГҚ-на жалпы 5
жағдай тіркелді.
РАСТАЛҒАН
1 ЖАҒДАЙ
БОЛЖАМДЫ
3 ЖАҒДАЙ
ЫҚТИМАЛ
1 ЖАҒДАЙ

5.

Ордабасы ауданы бойынша кене шағып
медициналық көмекке қаралғандар
Ордабасы
Р/С
1.
Шұбар а/о
Қажымұқан а/о
2
Қараспан а/о
Кене шағып немесе кенемен жанаста болып, медициналық
ұйымдарға қаралғандардың елді мекендерге бөлінуі
(елді мекен атауы- кене шаққан адам саны)
Шұбар е/м
Аққойлы е/м
Темірлан е/м
Ынталы е/м
Қажымұқан е/м
Көктөбе е/м
Қызылсеңгір е/м
Кене шағып
тіркелгендер саны
1
Жыл басынан кене
шағып тіркелгендер
саны
(өсімімен)
21
1
31
5
5
5
1
Қараспан е/м
3
Ұялыжар е/м
7
4
Қайнар е/м
3
5
Шұбарсу а/о
7
6
7
8
9
Бадам а/о
Төрткүл а/о
Қарақұм а/о
Бөген а/о
2024
2023
12
12
3
1
117
108
3
Бөржар а/о
Барлығы
Барлығы
1
1

6.

Конго- Қырым
геморрагиялық
қызбасы (КҚГҚ) – бұл
маусымдық
ағымымен
ерекшеленетін
табиғи – ошақтық
ауру. Адамдарда 40%
өлімге әкеледі.
Қоздырғышы –
Иксодалық кене

7.

КҚГҚ-ның адамға берілу
жолдары
Трансмиссия
лық
кененің
шағуы
арқылы
Контактный
жаншылған
кенемен
тікелей
байланыс
кезінде;
КҚГҚ-мен
ауырған
адам қанымен байланыс
кезінде.

8.

Адамда КҚГҚ ауруы өтуінің
клиникалық кезеңдері
1.ИНКУБАЦИЯЛЫҚ КЕЗЕҢ
2. ГЕМОРРАГИЯ АЛДЫНДАҒЫ
КЕЗЕҢ
3.ГЕМОРРАГИЯЛЫҚ КЕЗЕҢ
4.САУЫҒУ

9.

Инкубациялық кезең
Инкубациялық кезең 1-13 күнге созылады.
Инкубациялық кезеңнің ұзақтығы вирусты
жұқтырудың тәсіліне байланысты болады.
Кене шаққаннан кейін инкубациялық кезең
әдетте 1-3 күнге ең көп ұзақтығы кезінде 9
күнге созылады. Ауру жұққан қанмен немесе
тінмен байланыстан кейін – әдетте 5-6 күнге,
құжаттамамен тіркелген ең көп кезеңінде 13
күнге дейін созылады.

10.

Геморрагия алдындағы кезең
Геморрагия алдындағы кезең 1-7 күнге
созылады және жоғары дене қызуымен
(39-40С)
және
анық
байқалатын
интоксикациямен қатты басталуымен
сипатталады (дене қызуы орта есеппен 7-8
күнге созылады; науқастарда көздің
қызаруы және жарықтан қорқушылық,
бетті, мойынды, дененің жоғарғы бөлігін
қан кернеуі, күшті бас ауруы, бастың
айналуы, мойын тұсындағы, арқаның,
белдің ауруы пайда болады; сонымен бірге
жүрек айну, құсу, іш өтуі, іштің ауруы,
гепатомегалия байқалады;

11.

12.

Геморрагиялық кезеңі
2-3 күнге созылады, науқастың жағдайы нашарлайды,
бетті және шырышты қабықтары бозарады жалпы
интоксикация,
геморрагиялық
синдромдар
күшейеді,температура көтеріледі. Мұрыннан, асқазаннан,
жатырдан, бүйректен қан кетеді, қан құсуы кофе
тұнбасы, меленамен тәріздес және ине салған жерден қан
ағады. Қан ағудың ұзақтығы орта есеппен 1,5-3 күнді
құрайды ДВС берлгілері пайда болады. Тромбоциттер
төмендейді. Әдетте аурудың ауыр өту кезінде науқас 7-9шы күні қайтыс болады.

13.

ККГҚ – клиникалық көріністері
Сурет 1. Жамбас аймағына қан
құйылу.
Сурет 3. Мұрынан қан кету.
Сурет . 2 Терілік қан құйылу.
Сурет 4. Иық аймағына қан
құйылу.

14.

15.

Сауығу кезеңі
Сауығу кезеңі 9-
10 күн және одан
да көп күнге
созылады және
жалпы әлсіздік,
бас ауруы,
тәбеттің болмауы.

16.

КҚГҚ жағдайын стандарттық
анықтау
Болжамдық жағдай
Ықтимал жағдай
Расталған жағдай

17.

Болжамдық жағдай
Дене қызуы 38 с жоғары
Күшті бас ауруы
Миалгия
Жүрек айну, құсу
Іш ауру, іш өту
Бунаманың оң симптомы
Кененің шағуы немесе онымен байланыс
Жануарларды күту, бөлу, сою, тасымалдау
және сату кезінде олардың қанына ,
терісіне, тініне жанасу
Денесі қанаған науқас адаммен
байланыста болу
Зертханада адамдардың және
жануарлардың қанымен, тінімен немесе
кенелермен жұмыс істеу

18.

19.

Ықтимал жағдай
150 000 / төмен тромбоцитопениясы
бар
Нүктелік бөртпе
Кез келген жерден (мұрыннан,
қызыл иектен,асқазан-ішектен,
қынаптан және т.б.) қан ағу
Қан құйылу

20.

Расталған жағдай
Қан/тін үлгісін диагностикалық
тестілеудің оң нәтижелері
ПТР-дегі РНК
Науқастың қанынан алынған вирусты
оқшаулау
Патологоанатомиялық материалдағы
антигенді иммуногистохимиялық
әдіспен анықтау

21.

КҚГҚ-мен сырқаттанған адаммен байланыста болған адамдар
жұқтыру қаупінің дәрежесіне қарай жоғары немесе
шамалы жұқтыру қаупі байланыстары ретінде
жіктеледі
1) Жұқтырудың жоғары қаупіне
КҚГҚ-ның ықтималдық
немесе расталған жағдайының қанымен немесе
шығарымымен тура (тікелей) байланыста болған адамдар
жатады, мысалы, шприцтің инесімен шаншу немесе қанның
теріге немесе көздің немесе мұрынның шырышты беттеріне
жағылуы;
2) Жұқтырудың шамалы қаупіне КҚГҚ-ның
ықтималдық немесе расталған жағдайы бар науқастың
биологиялық сұйықтарымен тікелей емес үйдегі немесе
ауруханадағы байланыстары жатады, немесе байланыста
болған адамда кененің шағуы арқылы жұқтырудың
бірдей қаупі болғанда немесе жоғарыдағы жағдайдағы
сияқты жануарлармен байланыста болғанда.

22.

Салыстырмалы диагностикасы
КҚГҚ ның геморрагия алдындағы кезеңде салыстырады:
Грипп ( мұрын жұтқыншақ құрғақтығы, “мұрын бітелуі” бас
ауруы, құрғақ жөтел, мұрын жұтқыншақтың кілегей қабатының
қызаруы)
Вирусты гепатит ( жүрек айну, құсу, оң қабырға тұсының
ауырсынуына, зәр түсінің өзгеруі)
Менингит ( тұрақты бас ауру, жеңілдік бермейтін құсу,
гиперестезия, желке бұлшықеттерінің ригидтілігі, Кернинг,
Брудзинский белгілерінің оң мәнді болуы, жиі салқын күндері)
Бруцеллез( жақсы төзімділікпен дене қызуының көтерілуі,
тершеңдік, буындарының, бұлшықеттің, сүйектердің ауырсынуы,
ірі және уақ малдармен байланыстың болуы, сүт және ет
өнімдерінің дұрыс термиялық өңдеуден өтуі)
Геморрагиялық кезенде: Геморрагиялық
пурпура,Менингококцемия ауруларымен салыстырады.

23.

КҚГҚ қан сары суының
лабораторлы тестілеу алгоритмі
1-ші үлгі ауруханаға жатқан кезде ПТР, ИФА
тестілеу аурудың алғашқы 5 күнде алынады.
(ИФА IgM1)
2-ші үлгі 1-ші үлгіден 5 күннен кейін ПТР, ИФА
Ig M 2, IgG1 (IgG үлгілерін нақты нәтиже алу
үшін иммунды плазма құяр алдында алыну
керек)
3-ші үлгі 2-ші үлгіден 5 күннен кейін ИФА IgM3
және ИФА IgG2

24.

КҚГҚ кезінде кез келген хирургиялық
араласулар болмайды!
Науқасты шығару ережелері: Науқастарды шығару
аурудың басталуынан 21 тәуліктен ерте емес,
науқастың жағдайы қанағаттанарлық, дене
температурасы мен зертханалық көрсеткіштер
қалыпқа келген кезде, асқынулар болмаған кезде
жүргізіледі. Шығарылғаннан кейінгі еңбекке
жарамсыздықтың шамамен мерзімі: жеңіл түрінде –
7-10 тәулік; орташа ауырда – 10-14 тәулік; ауырда –
15-30 тәулікті құрайды.

25.

Денеге қадалған кенені
алып тастау
Кәдімгі пинцетпен оны теріге
мүмкіндігінше
жақындата
отырып, онымен кенені іліп
алу қажет. Кене шаққан жерді
спиртпен, одан кейін йодпен
өңдеңіз және қолыңызды
сабындап жуыңыз. 14 күн
медициналық бақылауда болу
керек.

26.

27.

ККҚҚ күдікті немесе науқас анықталған жағдайда
медицина қызметкері не істейді?
1. ККҚҚ стандартты жағдайларын анықтау: Науқасты жұқпалы аурулар
бөліміне, жансақтау
бөліміне жатқызу туралы мәселе шешілгенше
науқасты оқшаулау бөлмесінде ұстау.
2. Хабарлау схемасы бойынша хабар беру. Әрбір жағдайға ҚР ДСМ №175
бұйрығының (N034/у форма) нысандағы шұғыл хабарлама 3 сағаттан
кешіктірлмей аудандық СЭББ беріледі;
3. Мамандар кеңесін ұйымдастыру.

28.

29.

КҚГҚ барлық реконвалесценттері диспансерлік
бақылауға жатады:
КҚГҚ жеңіл түрімен ауырғандар үшін бақылау
мерзімі - 3 ай, орташа ауыр және ауыр науқастар
үшін - 12 ай;
бақылауды инфекционист, ал ол болмаған кезде —
учаскелік терапевт жүргізеді;
гемограмманы, мочевина, креатинин, билирубин,
жалпы ақуыз және альбумин деңгейін, АлТ және АсТ
белсенділігін клиникалық айқындаумен алғашқы
бақылау тексеруін стационардан шығарылғаннан
кейін 1 айдан соң жүргізеді; кейінгі тексерулер - 3, 6,
9 және 12 айдан кейін жүргізіледі.

30.

КҚҚҚ профилактикасы
• Адамдар арасында жұқтыру қауіпін төмендету.
▫ Қолдануға рұқсат етілген теріге және киімдерге
арналған репелленттерді қолдану;
▫ Кенені анықтау мақсатында үнемі тері мен киімді
қарау (1.5-2 сағат сайын), анықталған жағдайда
қауіпсіз әдіспен кенені алып тастау;
▫ Жануарлардың кенелеуіне жол бермеу немесе
жануарлар тұратын орындарды кенеге қарсы
залалсыздандыру, өңдеу;
▫ кенелердің белсенді кезеңдерінде және кене көп
шоғырланған аймақтарға шығудан бас тарту

31.

Көп жылдық талдаулар қорытындысы бойынша
науқастардың өлім жағдайларына әкеліп
соқтырудың негізгі себептерінің бірі:
науқастардың дер кезінде дәрігерге қаралмауынан;
ем шараларының уақтылы жүргізілмеуі;
эпидемиологиялық анамнездің толық жиналмауы;
Медицина қызметкерлерінің алдын алу шаралары
аймақтық медицина қызметкерлері арасында аса
қауіпті жұқпалы ауруларға қырағылық пен сақтық
шараларының жоғарғы деңгейде сақтау;
аула аралау, түсіндіру жұмыстарын кеңінен жүргізу
ЖҚҚ пайдалану.

32.

Бірінші типтің обаға қарсы
костюмді киюдің тәртібі
www.themegallery.com

33.

1. Ішкі киім үстінен
пижама
(комбинезон)
киіледі, содан соң
штанның үстінен
байпақ киіледі.

34.

2.Оның
үстінен
етік
киіледі.

35.

3. Үлкен
орамал немесе
капюшон
киіледі.

36.

4. Орамал айна
алдында,
шаруашылық тип
бойынша киіледі,
маңдайға тығыз
оралу керек, шаш
орамалдың астына
жиналады.

37.

5. Орамалдың ұзын
алдыңғы ұштары
иектің астынан
қиыстырыла
өткізіледі. Орамал
маңдайға және
бетке тығыз оралу
үшін оның
алдыңғы шеттері
ішке қарай
бүктеледі.

38.

7. Тағылған
үлкен
орамал,
жалпы түрі

39.

8. Орамалдан
кейін обаға
қарсы халат
киіледі

40.

9. Обаға қарсы
халаттың бір
жиектемесі халат
жағасындағы
ілгектен өткізіледі.
Халат жағасы
орамалдың
байламдарын
жабуы керек және
оған тығыз жатуы
тиіс.

41.

10. Халаттың
етектері,
пижаманың ашық
учаскелері болмау
үшін, бірінің үстіне
бірі жатуы тиіс.
Халат жағасының
жиектемесі
ілгектердің сол
жағынан
байланады.

42.

11. Белбеудің екі
бауы белді
айналдыра
байланады.

43.

12. Халат
белбеуінің
баулары
ілгектердің
сол жағынан
байланады.

44.

13. Жеңдердің
шеттері
қарының
айналасында
тығыз
оралады.

45.

14. Жеңнің
баулары
жеңнің
шеттерінің
үстінен,
оларды бекітіп
оралады да
ілгекке
байланады.

46.

15. Маска киіледі
Маска келесі
тәртіппен киіледі:
масканың
жоғарғы шеті
орбитаның
төменгі бөлшегі
деңгейінде болуы
тиіс.

47.

16. Масканың
жоғарғы
жиектемесі
желкеде
ілгекпен
байланады.

48.

17.
Масканың
төменгі
шеті иектің
астына
кіреді.

49.

18. Масканың
төменгі
жиектемесі
еңбекте
ілгішпен
байланады.

50.

19. Масканы
кигеннен кейін
мұрын қанаттары
жақтарынан мақта
тампондарды
салады.
www.themegallery.com

51.

20. Көзілдірік
тағылады, ішкі
жағын буланбау үшін
алдын ала арнайы
қарындашпен
(немесе құрғақ
сабынмен) ысиды.
Көзілдірік
орамалдың төменгі
шетіне және
масканың жоғарғы
шетіне тығыз
орналасуы керек.

52.

21. Резина қолғаптар
киіледі. Кию
алдында қолғаптар
ауамен бүтінділікке
тексеріледі.
Қолғаптар халаттың
байламдары бар
жеңінің үстінен
киілуі тиіс.

53.

22. Қолғапты
ауамен
бүтінділікке
тексеру –
қолғаптың
ауамен
толтырылған
барлық көрініп
тұр.

54.

23. Сүлгі
ашылады,
ұзындығы
бойынша
жартылай
бүктеледі және оң
жақтан халаттың
белбеуінің астына
салынады.

55.

I типті обаға қарсы костюм – жалпы түрі

56.

Снятие средств индивидальной защиты-СИЗ-ов:
Медработник снимает костюм находясь один помещении без посторонней помощи в
следующем порядке, погружая руки в перчатках в дезинфицирующий
раствор или
обрабатывая обильно дезинфектантом, после снятия каждой части СИЗ-а:
1) Сапоги
протирают сверху вниз ветошью, обильно смоченными дезинфицирующим
раствором.
2) Фартук и нарукавники протирают ветошью или ватным тампоном, смоченным
дезинфицирующим раствором, фартук, снимают, складывая наружной стороной внутрь, в емкость с
дезраствором если одноразовые фартук, нарукавники их снимают и опускают в емкость для медотходов ;
3) Снимают очки, оттягивая их двумя руками вперед, вверх и назад за голову, опускают в
кастрюлю с 70% спиртом;
4) Развязывают и снимают ватно-марлевую маску, не касаясь лица наружной ее стороной,
собирая на руках наружу, опускают в емкость с дезраствором ;
5) Снимают сапоги не касаясь их руками;
6) Снимают бахилы, опускают в емкость для медотходов.
7) Поэтапно опуская молнию, снимают кобинезон медленно, начиная с капюшона заворачивая
наружу, внизу собирая на руках снимает вместе с первой перчаткой, опускают в емкость для медотходов.
8 ) Надевают тапочки;
9) Если одет респиратор, снимают натягивая за резинки не касаясь наружной стороны,
опускают в емкость для медотходов.
10) Снимают первые перчатки (Целостность перчаток проверяют в дезинфицирующем
растворе);
11) После снятия защитного костюма руки обрабатываются 70% спиртом, затем тщательно
моют с мылом;
12) Принимают душ.