Сайын Мұратбеков «Жусан иісі» хикаяты

1.

Қазақ әдебиеті 6 - сынып
Мен- балаң, жарық күнде сәуле қуған… бөлімі
Сабақ тақырыбы: Сайын Мұратбеков «Жусан иісі» хикаяты

2.

Оқу мақсаты:
6.1.1.1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау;
Сабақ мақсаты:
Сайын Мұратбековтың « Жусан иісі» хикаятының жанрын,
фабуласын, сюжетін анықтау

3.

Бағалау критерийлері:
Шығарманың жанрын анықтайды.
Шығарма фабуласын біледі.
Сюжеттік-композициялық құрылымына талдайды.

4.

Қызығушылығын ояту
Категориялы топтастыру
Кім?
мұғалім
жазушы
аудармашы
редактор
Қашан?
15.10.1936 жыл
13.03.2007 жыл
Қайда?
Алматы облысы
Ескелді
ауданында туған
Алматы
қаласында
жерленген

Бозаңға біткен боз жусан...
Жусан – түрік баласы үшін
қасиет пен киеге ие. Туған
жеріңнің, ата мекеніңнің, кіндік
қаның тамған топырағыңның
символы. Жусан- басқа
топырақта өспейді, өзге
экожүйені қаламайды, бөтен
топырақты жерсінбейтін
өсімдік
Қазақстанда жусанның
81 түрі өседі. Ол Қазақстанның
көптеген шөлді аймақтарында
кездеседі. Жусанның биіктігі 10 60 см, кейде 1,5 – 2 метрдей
болады. Жусан –құнарлы мал
азығы, дәрілік, бояуыштық,
витаминді, эфир майлы өсімдік.

6.

Жанр- тек, түр
Жанр тегі:
1. Лирика
2. Эпос
3. Драма
Фабула
көркем
шығармада
суреттелген
оқиғаны
рет- ретімен
жүйелеу
Сюжет
өзара жалғасқан
оқиғалар тізбегі,
біртұтас желісі

7.

• «Жусан иісі» хикаятынан үзінді
• https://www.youtube.com/watch?v=m9uN2C-JFhY

8.

1-тапсырма Шығарманың жанры мен фабуласын анықтаңдар
Сайын Мұратбековтың
« Жусан иісі » хикаятына талдау
Жанрлық тегі
Жанрлық түрі
Фабуласы
Дескриптор:
-шығарманың жанрын анықтайды;
-шығарма фабуласымен танысады.

9.

Өзіңді тексер:
Сайын Мұратбековтың
« Жусан иісі » хикаятына талдау
Жанрлық тегі –эпос
Өмір шындығын, оқиғаны баяндау арқылы жеткізген.
Жанрлық түрі –хикаят
Орта көлемді эпикалық шығарма
Фабуласы
1.Балалық шақты еске түсіру.
2. Аянның әжесімен ауылға келуі.
3. Ауыл балаларымен достасуы.
4. Хат тануға деген құлшынысы.
5. Ойнап жүріп тобығын тайдырып алуы.
6. Балаларға ертегі айтуы.
7. Әжесінің қайтыс болуы.
8. Туысқаны Бапайдың үйіне көшіп баруы.
9.Майдандағы ағасынан қаралы хат алуы
10. Аянның қаладағы интернатқа кетуі.

10.

2-тапсырма
«Жусан иісі» хикаятының сюжеттік-композициялық
құрылымына талдаңдар
№
Композициялық
құрылым
1
Оқиғаның басталуы
2
Оқиғаның байланысы
3
Оқиғаның дамуы
4
Оқиғаның шиеленісуі
5
Оқиғаның шарықтау
шегі
6
Оқиғаның шешімі
Оқиға тізбегі
Дескриптор:
-шығарма сюжетін біледі;
-құрылымына қарай ажыратады;
-кестені толтырады

11.

Жазғаныңды тексер
№
Композициялық
құрылым
Оқиға тізбегі
1
Оқиғаның басталуы
Аянның әжесімен ауылға келуі.
2
Оқиғаның байланысы
Ауыл балаларымен достасуы.
3
Оқиғаның дамуы
Аянның тобығын тайдырып алуы,
содан көрген азаптары.
4
Оқиғаның шиеленісуі
Әжесінің қайтыс болып, Бапай
қарияның үйін паналауы.
5
Оқиғаның шарықтау
шегі
Майдандағы әкесінен қаралы хат алуы.
6
Оқиғаның шешімі
Аянның ауыл балаларымен қоштасуы.
Қаладағы балалар үйіне жіберілуі.

12.

3- тапсырма
Тест сұрақтары
1. Сайын Мұратбековтың өмір сүрген жылдарын көрсетіңдер.
Д) 1911-1955 ж.ж
Ж)1936-2007 ж.ж
З) 1935-1980 ж.ж.
2. Жазушының «Жусан иісі» шығармасының жанрлық түрін анықтаңдар
Т) әңгіме
У) хикаят
Ф) роман
3.Көркем шығармада суреттелген оқиғаны рет- ретімен жүйелеу Р) жанр
С) фабула
Т) оқиға
4. «Сюжет» сөзінің анықтамасын көрсетіңдер.
А) Өзара жалғасқан оқиғалар тізбегі, біртұтас желісі
Ә) Көркем шығармада суреттелген оқиғаны рет- ретімен жүйелеу
Б) Шығарманың композициялық құрылымы
5.«Жусан иісі» шығармасының тақырыбын көрсетіңдер
М) Ашаршылық кезіндегі балалар тағдыры
Н) Ұлы Отан соғысы жылдарында жетім қалған балалар тағдыры
О) Соғыстан кейінгі балалар тағдыры
6. «Жусан иісі» шығармасының басты кейіпкерін көрсетіңдер.
И) Аян
К) Садық
Қ) Сайын
7. Аянның барлық ертегісі қалай басталатын еді?
Ы) Ерте-ерте, ертеде...
І) Ертеде бір жетім бала болыпты...
8. Аян тобығы тайғанда кімге барып салдыратын белгілеңдер
Р) Бапай қарт
С)Асылбек қария
Т) Тұржан
9.Аян әкесін сағынғанда не істейтін еді?
Ы) далада жусан теретін
І) әкесінің пальтосын иіскейтін
Дескриптор:
-сұрақтарды мұқият оқиды;
-дұрыс жауаптарын анықтайды.