Зерттеу әдіснамасының мәні. Дәріс 2

1.

ДӘРІС 2. ЗЕРТТЕУ
ӘДІСНАМАСЫНЫҢ МӘНІ

2.

МАҚСАТЫ:
әдіснамасының
танысу
зерттеу
мәнімен
ЖОСПАР:
1.
Зерттеу
әдіснамасының
компоненттері
2. Ғылыми зерттеу әдісі
негізгі

3.

ӘДІСНАМА ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
Әдіснама – гректің
әдіс және логос деген
екі сөзінің бірігуінен
жасалған.
Мағынасы – әдіс
туралы ілім. Әдіснама
– теориялық ойлаудың
философиялық негізі.

4.

ӘДІСНАМА ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
Әдіснама – зерттелетін
нысанды
ғылыми
тұрғыда
танып, оны өзгертуге немесе
жаңартуға
бағытталған
ісәрекетті
ұйымдастырудың
ұстанымдарын,
құралдарын,
әдістерін айқындау туралы
философиялық
ойлардың
жиынтығы.
Әдіснама – іс-әрекеттің
құрылымы,
қисынды
ұйымдастыруы, әдістері мен
құралдары туралы ілім.
Әдіснама – таным
және дүниені өзгертуге
бағытталған тәжірибелік ісәрекеттерді
ұйымдастырудың
ұстанымдарын, құралдары
мен шарттарын зертейтін
білімдер саласы.
Әдіснама – теориялық
және тәжірибелік іс-әрекеттерді
ұйымдастыру мен құрудың
қағидалары
жүйесі
мен
тәсілдері, сонымен бірге, сол
жүйе туралы ілім.
Әдіснама
–
ісәрекетті ұйымдастыру
туралы ілім.
Әдіснама
–
дүниеге
көзқарас, өмірдегі алуан түрлі
құбылыстарды,
болмысты
таныпбілудің
жолы,
философиялық ұстанымы.
Әдіснама
–
адамның кез-келген ісәрекетін ұйымдастыру
туралы ілім.

5.

АДАМНЫҢ ІС-ӘРЕКЕТІ
Репродуктивтік: адам өзінің тәжірибесін немесе басқа адамның ісәрекетін қайтадан көшіру.
Продуктивтік: зерттеушінің жаңа немесе сбуъективтік жаңа нәтижені
алуға бағытталған іс-әрекеті.
Екінші іс-әрекет үшін зерттеуші әдіснаманы қолданады.
Әдіснама іс-әрекетті ұйымдастыру туралы ілімі, ол ғылыми білімге
негізделеді.
Ғылым – шындық туралы объективтік білімді теориялық жүйелеудегі
адамның іс-әрекет саласы.
Ғылым – табиғат, адам, қоғам туралы күмәнсіз (анық) білімдердің жүйесі.

6.

Әдебиеттерде
әдіснамалық талдау
үдерісі төрт деңгейлік
иерархия түрінде
беріледі:
1.Философиялық
әдіснама, яғни, таным мен
жалпы
ғылымның
категориялық құрылымы
негізінде педагогикалық
зерттеу
мәнін,
оның
әдіснамалық
іргетасын
білдіретін және белгілі бір
әлем сипаты тұрғысынан
педагогикалық
зерттеу
нәтижелерінің
танымал
түсіндірмесіне
қатысты
жалпы қағидалар жатады;
2.Жалпы ғылымилық
әдіснама,
жалпы
ғылымилық қағидалар мен
зерттеу
формаларын
қамтиды
(жүйелілік,
кибернетикалық, кешенді,
бағдарламалы-мақсаттық
секілді жалпы ғылымилық
әдістер,
идеалдау,
модельдеу секілді жалпы
ғылыми рәсімдер мен
тәсілдер
және
т.б
қатысады).

7.

Әдебиеттерде
әдіснамалық талдау
үдерісі төрт деңгейлік
иерархия түрінде
беріледі:
3. Нақты ғылымилық
әдіснама
педагогика
ғылымының зерттеу әдістері,
зерттеу
қағидасы
мен
рәсімдерінің
жиынтығынан
тұрады.
Педагогикалық
зерттеу барысында бір мәнді
түсінуге қажетті психология,
әлеуметтану
және
т.б
ғылымдардың
және
педагогиканың
ұғымдықтүсініктік
аппараттының
бірегейлігін қамтамасыз етеді;
4.Зерттеудің
әдістемесі
және
техникасы
(технология), яғни, бір
сипатты және шынайы
эмпирикалық материал
жинап, оны алғашқы
талдау үшін қажетті
болатын
рәсімдері
жиынтығы

8.

ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУДІҢ ӘДІСНАМАЛЫҚ ПРИНЦИПТЕРІ
1.Объективтілік принципі белгілі бір құбылысты тудыратын фактілерді, даму
жағдайларын, объект туралы шынайы білім алуға мүмкіндік беретін зерттеу тәсілдері
мен құралдарының барабарлығын жан-жақты ескеруді талап етеді.
2. Зерттелетін элементтердің үздіксіз өзгеруін, дамуын есепке алу. Зерттеу
процесінің нәтижелерін анықтайтын негізгі факторларды анықтау. Зерттеу және
ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУДІҢ ӘДІСНАМАЛЫҚ ПРИНЦИПТЕРІ
таным, зерттелетін пәннің
сәйкессіздігін, оның сандық және сапалық өзгерістерін ашу.
3. Логикалық және тарихи бірлік принципі әр зерттеуде объектінің тарихын
(генетикалық аспект), оның теориясын (құрылымы, функциялары, байланыстары),
сондай-ақ оның даму перспективаларын зерттеуді біріктіруді талап етеді.
4. Процесті зерттеудің жүйелілігі оның барлық талаптарын және ең алдымен
процесті зерттеуге тұтас көзқарастың талаптарын ескере отырып.
5. Абстрактіліден нақтыға және нақтыдан дерексізге көтерілу принципі.

9.

Ғылыми зерттеу әдісі - бұл объективті шындықты білу
тәсілі.
Әдіс - бұл әрекеттердің, тәсілдердің, операциялардың
белгілі бір реттілігі.
Зерттелетін объектілердің мазмұнына байланысты
жаратылыстану әдістері мен әлеуметтік-гуманитарлық
зерттеу әдістері ажыратылады.

10.

Зерттеу әдістері ғылым салалары бойынша да жіктеледі:
математикалық, физикалық, химиялық, биологиялық, медициналық,
әлеуметтік-экономикалық және т.б.
Білім деңгейіне байланысты эмпирикалық, теориялық және
метатеориялық деңгейлердің әдістері ажыратылады.

11.

Жалпы және қолдану дәрежесіне қарай әдістер
бөлінеді:
1.Барлық ғылымдарда және білімнің барлық
кезеңдерінде әрекет ететін әмбебап (философиялық);
2.Гуманитарлық,
жаратылыстану-техникалық
ғылымдарда қолдануға болатын жалпы ғылыми;
3.Жеке - байланысты ғылымдар үшін;
4.Арнайы - нақты ғылым үшін, ғылыми білім
саласы

12.

«Әдіс» ұғымы мен ғылыми
зерттеудің «техника», «процедура»
және «әдіснамасы» ұғымдарын
ажырата білу қажет.
Зерттеу техникасы деп белгілі бір әдісті
қолданудың
арнайы
әдістемелерінің
жиынтығы түсініледі.
Зерттеу процедурасы деп белгілі бір
әрекеттер тізбегі, зерттеуді ұйымдастыру
тәсілі түсініледі.
Техника дегеніміз - танымның әдістері
мен тәсілдерінің жиынтығы.

13.

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ !