18-11-2024_14-38-56

1.

MINISTRY OF EDUCATION OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN
НЕЛІКТЕН ЖЕР БЕТІНДЕ ЖЫЛ
МЕЗГІЛДЕРІ ӨЗГЕРЕДІ
2024-2025 ACADEMIC YEAR

2.

МАЗМҰН
I. Кіріспе
II. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Жердің көлбеулігі мен айналуы
2.2. Жердің Күн айналасындағы орбитасы
2.3. Маусымдардың жарты шарлар бойынша
әртүрлілігі
III. ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1. Жергілікті маусымдық өзгерістерді
бақылау және тіркеу
IV. Қорытынды
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

3.

КІРІСПЕ
ЖЕРДЕГІ МЕЗГІЛДЕРДІҢ ӨЗГЕРУІ — БІЗДІҢ ПЛАНЕТАМЫЗДЫҢ ТАБИҒИ
ПРОЦЕСТЕРІНІҢ НЕГІЗІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ, ОЛ АУА РАЙЫ ЖАҒДАЙЛАРЫНАН
БАСТАП ЭКОЖҮЙЕЛЕРГЕ ДЕЙІНГІ БАРЛЫҚ НӘРСЕЛЕРГЕ ӘСЕР ЕТЕДІ.
Бұл зерттеудің негізгі мақсаты –
Жердегі маусымдық өзгерістердің
ғылыми қағидаларын түсіну. Бұл
Жердің көлбеулігі, айналуы және
орбитасының маусымдық өзгерістерге
қалай әсер ететінін зерттеуді, сондай ақ осы үлгілердің планетаның әртүрлі
аймақтарында қалай өзгеретінін
қарастыруды қамтиды.
Бұл зерттеудің өзектілігі Жердегі
маусымдық өзгерістердің
механизмдерін, соның ішінде Жердің
көлбеулігін, айналуын және Күн
айналасындағы орбитасын зерттеуге
бағытталған. Бүгінгі таңда бұл тақырып
өте өзекті, себебі климаттың өзгеруі мен
оның маусымдық өзгерістерге әсері
әлемдегі ғылыми талқылаулардың
негізгі тақырыптарының біріне айналды.
Бұл зерттеудің жаңалығы жергілікті
маусымдық өзгерістерді бақылау және
тіркеу бойынша практикалық
аспектілерге баса назар аударылуында.
Жер қозғалыстарының және олардың
жаһандық әсерлерінің теориялық
аспектілері бойынша көптеген
зерттеулер жүргізілгенімен, бұл
маусымдық өзгерістердің жергілікті
деңгейде қалай байқалатынына аз көңіл
бөлінген.

4.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
ЖЕРДІҢ КҮН АЙНАЛАСЫНДАҒЫ ОРБИТАСЫ ӘРТҮРЛІ МЕЗГІЛДЕРДІ НЕГЕ
СЕЗІНЕТІНІМІЗДІ ТҮСІНУ ҮШІН МАҢЫЗДЫ, СЕБЕБІ ОЛ ЖЕРДІҢ ОСЬТІК
КӨЛБЕЮІМЕН БІРГЕ ЖҰМЫС ІСТЕП, БІЗГЕ ТАНЫС БОЛАТЫН АУА РАЙЫ
МЕН ТЕМПЕРАТУРАНЫҢ ӨЗГЕРУ ҮЛГІЛЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРАДЫ.
ЖЕРДІҢ ОРБИТАСЫНЫҢ ПІШІНІ, АЗДАП ЭЛЛИПСТІК БОЛЫП
КЕЛЕДІ, МЕЗГІЛДЕРГЕ АЙТАРЛЫҚТАЙ ӘСЕР ЕТПЕЙДІ.
ӘР ТҮРЛІ МЕЗГІЛДЕРДІҢ БОЛУЫНА НЕГІЗГІ СЕБЕП - ЖЕРДІҢ
ОСЬКЕ ҚАТЫСТЫ 23,5 ГРАДУСҚА ЕҢКЕЮІ.

5.

ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ
Бұл практикалық бөлімде мен бірнеше ай бойы жергілікті маусымдық өзгерістерді мұқият бақылап, жазып отырдым. Менің
мақсатым — температура, ауа-райы, өсімдіктердің өсуі және жануарлардың мінез-құлқының өзгеруі Жердің маусымдық
өзгерістерімен қалай байланысатынын бірінші қолға көріп, түсіну болды. Бірдей орындарға тұрақты түрде барып, белгілі бір
ке стені ұстана отырып, мен о сы табиғи өзгерістерді жақыннан бақылап, өз аймағымдағы маусымдық өзгерістерді тереңірек
түсіну мүмкіндігіне ие болдым.
Бақылау орындарын
таңдау
01
Температура мен ауа
райын жазу
02
Кесте құру
03
Жануарлардың
әрекетін бақылау
04
Өсімдіктердің
өсуін және
өзгерістерін
бақылау
05
06
Журнал жүргізу

6.

Көп айлық бақылаудан кейін мен өз деректерімді талдап, маусымдық өзгерістердің айқын үлгілерін көрдім.
1.Температураның өзгеруі.
2.Өсімдіктер мен жануарлардың мінез-құлқы.
3.Ауа-райының өзгермелілігі.
Жергілікті маусымдық өзгерістерді бақылап, жазып отырып, мен Жердің еңкейуі мен орбитасы планетамыздағы өмірді қалай
қалыптастыратынын нақтырақ түсіндім. Температураның өзгеруін, өсімдіктердің өсу циклдерін және жануарлардың іс-әрекеттерін
бақылап, мен қоршаған ортаның жыл бойы қалай бейімделетінін көре алдым. Бұл өзгерістер өзара байланысты және табиғи
әлемдегі өмірді сақтау үшін маңызды.

7.

ҚОРЫТЫНДЫ
Жалпы алғанда, бұл жоба маусымдардың өзгеру себептерін және
олардың Жердегі өмірге әсерін түсінуге айқын мүмкіндік берді.
Қоршаған әлемді бақылап, о сы өзгерістердің ғылымын үйрену арқылы
біз планетамыз бен оның күрделі жүйелеріне деген терең түсінік
қалыптастыра аламыз. Болашақта маусымдық үлгілерді зерттеуді
жалғастырып, басқаларды жергілікті өзгерістерді байқап, жазып алу
үшін ынталандыру барлық адамдарға экологиялық өзгерістерді
жақсырақ түсінуге көмекте сіп, табиғатпен байланысымызды нығайтуға
ықпал етеді.