Baǵ.baylanıs. Úylesiw sabaq islenbe (2)

1.

Taxtakópir rayonı MSHhám MBBne
qaraslı 3-sanlı ulıwma orta bilim beriw
mektebiniń Qaraqalpaq tili hám
ádebiyatı páni muǵallimi Abdijamieva
Nargizanıń
Bir saatlıq islenbesi
Tema:Baǵınıńqılı baylanıstıń túrleri.
Úylesiw

2. Sabaqtıń maqseti.

• Bilim beriwshilik: Oqıwshılarǵa Baǵınıńqılı baylanıstıń
túrleri hám onıń bir túri bolǵan úylesiw usılı haqqında
túsinik beriw
• Tárbiyalılıq: Oqıwshılardı watan súyiwshilik ruwhında
tárbiyalaw.
• Rawajlandırıwshılıq: Oqıwshılardıń alǵan bilim hám
kónlikpelerin sabaq dawamında rawajlandırıp barıw.
• Metod: Túsindiriw, Óz jubıńdı taw,soraw juwap, sırlı
kitapsha metodları
• Qurallar: Sabaqlıq kitap,tarqatpa materiallar, plakat,
marker, suwretler, slayd.
• Kompetenciya: Kommunikativlik, ulıwma mádeniy,
ózin-ózi rawajlandırıw kompetenciyası.

3. Sabaq barısı

• Shólkemlestiriw : 2 minut
• Úyge tapsırma soraw : 8 minut
• Taza tema : 13 minut
• Bekkemlew : 18 minut
• Bahalaw : 2 minut
• Úyge tapsırma beriw :2 minut

4. Taza tema: Baǵınıńqılı baylanıstıń túrleri. Úylesiw

• Sózler sintaksislik jaqtan bir-biri eki túrli
bolıp baylanısadı. Sózler bir-birine
ǵarezsiz, teń mánili bolıp baylanısadı.
Usı sıyaqlı ózgesheliklerine qaray:
• 1. Teń baylanıs
• 2. Baǵınıńqı baylanıs
bolıp bólinedi.

5. .

Baǵınıńqılı baylanıstıń
túrleri
.
• .
Kelisiw
Jupkerlesiw
Basqarıw
Úylesiw

6. Baǵınıńqılı baylanıstıń úylesiw usılı haqqıda túsinik.

• Sózlerdiń iyelik seplik sepligi hám tartım
qosımtaları arqalı baylanısıwına úylesiw
usılı delinedi. Úylesiwshi baylanıstaǵı
sózlerdiń baǵındırıwshı sózi tartım
qosımtalı, al baǵınıńqı sózi iyelik
sepliginde kelip baylanısadı: teńizdiń
hawası, qudıqtıń suwı, jaydıń aynegi.

7.

• Úylesiwshi baylanıstaǵı sózler orın tártibi
jaǵınan arasına basqa sózler kelip, birbirinen uzaq turıp ta baylanısa beredi:
Ámettiń joldaǵı isi, qasarısa aytqan sózi.
• Úylesiw usılında baylanısaqan sózlerdiń
baǵınıńqı sóziniń iyelik seplik qosımtası
túsip qalıp ta qollanıladı. Biraq onıń menen
baylanısqan sózdiń qosımtası(tartım
jalǵawı) kórinip turadı: stanciya
náwbetshisi, Berdaq shıǵarması.

8. Mısallar

• Aqsaydıń salaları.
• Qayınnıń japıraqları
• Arbanıń dóńgelekleri
• Mektep baǵı
• Shayır shıǵarması
• Samaldıń páti
• Tawdıń etegi

9. Taza temanı bekkemlew. Aldınnan tayarlap kelgen Wordwall, flippity.net saytlarında tayarlanǵan shınıǵıwlardan paydalanaman.

10. Úyge tapsırma beriw 46-shınıǵıw

• Tómende berilgen gáplerdi kóshirip jazıń.
Olardıń úylesiw usılı menen baylanısqan
sózlerdiń astın sızıń.
• Úlgi: 1. Góne arbanıń dóńgelekleri jol
menen áste ǵajırlap baratır.