Тэма 1

1.

Першыя дзяржаўныя
ўтварэнні на тэрыторыі
Беларусі (ІХ – першая палова
ХІІІ стст.)

2.

Пытанні
I. Раннефеадальныя дзяржавы-княствы на
беларускіх землях.
II. Хрышчэнне Русі як фактар цывілізацыйнага
выбару.
III. Знешнепалітычнае становішча беларускіх
зямель у канцы ХІІ – пачатку ХІІІ ст.

3.

I. Раннефеадальныя дзяржавы-княствы
на беларускіх землях
ІХ ст. – два ўсходнеславянскія саюзы:
• з цэнтрам у Ноўгарадзе (862 г. – Рурык)
• з цэнтрам у Кіеве
882 г. – аб’яднанне саюзаў у адну дзяржаву
(Алег) – Кіеўскую Русь
862 г. – трэцця чвэрць Х ст. – беларускія
зямелі ў складзе Кіеўскай Русі

4.

Кіеўская Русь
• розныя тэр. адзінкі
• адзінай гутарковай
мовы не было, але
жыхары разумелі адзін
аднаго
988 г. – адміністрацыйная
рэформа (Уладзімір
Святаславіч)
1097 г. – з’езд у Любечы –
усталяванне ўдзельнай
сістэмы
• падобныя сацыяльнаэканамічныя адносіны і
культура
• падобныя звычаі, побыт,
тып горада
• адзіная царкоўная
арганізацыя (988 г.)
• адзінае свецкае і
духоўнае заканадаўства
• адзіная літаратуная
мова

5.

Фарміраванне Полацкага княства
VIII–ІХ стст. – «княжанне» палачан з цэнтрам у
Полацку – правобраз першапачатковага
дзяржаўнага ўтварэння
862 г. – першае згадванне Полацка
з др. пал. 940-х гг. – I. князь-правіцель
Рагвалод
980 г. – захоп Полацка Уладзімірам
Святаславічам
988 г. – усталяванне дынастыі Ізяславічаў

6.

Дынастыя Ізяславічаў
• 1001-1003 – Усяслаў
• 1003-1044 – Брачыслаў
• 1044-1101 –Усяслаў Чарадзей
1065 г. – асада Пскова, 1066 г. – штурм
Ноўгарада, 3 сак. 1067 – бітва на р. Нямізе
1068 г. – Усяслаў Чарадзей – князь Кіеўскі
Тураўскае княства
к. IX ст. – утварэнне княства
980 г. – першае ўпамінанне Турава

7.

Тураўскае княства
к. X-XI ст. – палітычны кантакт з Кіевам,
легітымнае права тураўскіх князёў на кіеўскі
вялікакняжацкі стол
988-1019 – Святаполк Уладзіміравіч – першы
перыяд выдзялення Тураўскага княства ў
самастойную адзінку
ХІ-перш. пал. XII ст. – тураўскія князі займалі
велікакняжацкі прастол у Кіеве. Туравам
кіравалі праз пасаднікаў
1161 г. – выхад з падпарадкавання Кіеву,
усталяванне самастойнай княжацкай дынастыі

8.

Феадальная раздробленасць
(XII-перш. пал. XIII ст.)
Прычыны:
• развіццё с/г, рамяства, гандлю, гарадоў
• ростам ваеннай магутнасці князеў і баяр
• ростам сепаратызму сярод мясцовай
палітычнай эліты
Адсутнасць сепаратызму – асаблівасць
развіцця ў ХІІ–п. ХІІІ ст.

9.

II. Хрышчэнне Русі як фактар
цывілізацыйнага выбару
Да др.пал. Х ст. феадалізм: феадальныя
адносіны (адыгрывалі вядучую ролю ў
эканоміцы) + дзяржава (дамінавала ў
палітыце).
Феадальная
ідэалогія
адсутнічала
Сяр. Х ст. – палітыка лавіравання паміж
Заходняй і Усходняй хрысціянскай цэрквамі
988 г. – вялікі князь кіеўскі Уладзімір хрысціў
Русь

10.

992 г. – стварэнне Полацкай епархіі –
афіцыйны адлік гісторыі хрысціянскай
царквы на беларускіх землях
1005 г. – заснавана Тураўская епархія
1105 г. – кіева-пячэрскі манах Міна стаў
першым вядомым полацкім епіскапам
Двухвер’е захоўвалася на Полаччыне да
канца ХІІ ст.
1005 г – ўтворана Тураўская епархія. Першы
епіскап –Фама