Макроиқтисодиёт. Иқтисодий ўсиш

1.

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ИҚТИСОДИЁТ УНИВЕРСИТЕТИ
З.А.ДЖУМАЕВ, М.Н.СУННАТОВ
МАКРОИҚТИСОДИЁТ
ТОШКЕНТ-2011

2. ИҚТИСОДИЙ ЎСИШ

13-Мавзу.
ИҚТИСОДИЙ ЎСИШ

3. РЕЖА:

1. Иқтисодий ўсиш тушунчаси
ва ўлчаниши.
2. Иқтисодий ўсишга омиллари
ва типлари.
3. Иқтисодий ўсишнинг
кейнсча моделлари.
4. Р.Солоунинг неоклассик
модели.
Иқтисодий ўсиш

4. Иқтисодий ўсиш тўлиқ бандлилик шароитига мос келувчи потенциал ишлаб чиқариш даражасини узоқ муддатли кўпайиши тенденциясини

англатади.
Иқтисодий ўсиш

5. Иқтисодий ўсиш икки ҳил усул билан ўлчанади:

Биринчи усулда иқтисодий
ўсиш реал ЯИМ ни ўтган
даврга нисбатан ўзгариши
сифатида аниқланади ва
мамлакатнинг
умумиқтисодий
имкониятлари динамкасини
аниқлаш учун ишлатилади.
Иқтисодий ўсиш

6. Иқтисодий ўсиш икки ҳил усул билан ўлчанади:

Иккинчи усулда иқтисодий
ўсиш аҳоли жон бошига тўғри
келадиган реал ЯИМ нинг
ўтган даврга нисбатан
ўзгариши сифатида
аниқланади.
Иқтисодий ўсиш

7. Иқтисодий ўсиш омиллари икки гуруҳга ажратилади:

Биринчи гуруҳ омиллари:
•табиий ресурслар сони ва сифати;
•меҳнат ресурслари сони ва сифати;
•асосий капитал ҳажми;
•технологиялар ва ишлаб
чиқаришни ташкил этиш;
•жамиятда тадбиркорлик
малакала- рининг ривожланиши
даражаси.
Иқтисодий ўсиш

8. Иқтисодий ўсиш омиллари икки гуруҳга ажратилади:

Иккинчи гуруҳ омиллари:
•бозорнинг монополлашуви
даражасини пасайиши;
•иқтисодиётдаги солиқ муҳити;
•кредит-банк тизими
самарадорлиги;
•истеъмол, инвестиция ва давлат
харажатларининг ўсиши;
Иқтисодий ўсиш

9.

Иқтисодий ўсиш омиллари
икки гуруҳга ажратилади:
Иккинчи гуруҳ омиллари:
•экспорт ҳажмининг ўсиши;
•иқтисодиётда ишлаб чиқариш
ресурсларини қайта тақсимлаш
имкониятлари;
•даромадларни тақсимлашнинг
шаклланган тизими.
Иқтисодий ўсиш

10.

Экстенсив иқтисодий ўсиш янги
корхоналар,йўллар,электростан
ция
лар қуриш, янги ерларни
ўзлаштириш, меҳнат ва табиий
ресурсларни қўшимча жалб
этиш
кабилар ҳисобига
таъминланади...
Иқтисодий ўсиш

11.

...Аммо бу ресурсларнинг
чекланганлиги
ривожланишнинг
маълум бир босқичида
экстенсив
иқтисодий ўсиш
имкониятларини
камайтиради ва уни зиддиятли
Иқтисодий ўсиш

12.

Иқтисодий ўсишнинг интенсив
типи ишлаб чиқариш
самарадорлигининг ошишига
боғлиқ.
У фойдаланилаётган ресурс
бирлигига тўғри келадиган
маҳсулот
ишлаб чиқаришни кўпайтиришни,
ишлаб чиқаришнинг техник
хусусиятларини яхшилашни кўзда
Иқтисодий ўсиш

13. Бундай жарёнлар қуйидагиларда намоён бўлади:

фан ва техника ютуқларидан
фойдаланиш ва ишлаб
чиқаришни янгилашда;
ходимлар малакасини
оширишда;
ишлаб чиқарилаётган маҳсулот
сифатини ошириш,
Иқтисодий ўсиш

14. Домар уч тенгламани ўз ичига олган тенгламалар системасини тузди:

таклиф тенгламаси;
талаб тенгламаси;
талаб ва таклиф тенглигини
ифодаловчи тенглама.
Иқтисодий ўсиш

15. 1.Таклиф тенгламаси формуласи қуйидагича:

Ys= K * α ,
K инвестициялар ҳисобига
таъминланганлиги учун
тенгикни:
Ys= I * α
деб ёзиш мумкин.
Иқтисодий ўсиш

16. Бу ерда:

α – капитал қуйилмалар
(инвестициялар)нинг чегаравий
унумдорлиги.
Иқтисодий ўсиш

17.

α= Ys / I
бир сўмлик инвестиция
ҳисобига яратилган янги
маҳсулот миқдорини
кўрсатади.
Иқтисодий ўсиш

18. 2.Талаб тенгламаси қуйидаги кўринишга эга:

Yd= I * ( 1/ μ)
Иқтисодий ўсиш

19. Бу ерда:

1/ μ –
харажатлар
мультипликатори;
μ – жамғаришга
чегараланган мойиллик.
Иқтисодий ўсиш

20. 3. Даромадлар ва ишлаб чиқариш қувватларининг қўшимча ўсиш суръатлари тенглиги тенгламаси:

I * ( 1/ μ) = I α
Иқтисодий ўсиш

21. Бу тенгламани ечиб қуйидаги натижани оламиз:

I /I=μα
( I / I ) – инвестицияларнинг йиллик
ўсиш суръати бўлиб, ишлаб чиқариш
қувватларини ошириш ёрдамида
тўлиқ бандлиликни таъминлаб
туриш учун
(μ α) миқдорга тенг бўлиши керак.
Иқтисодий ўсиш