Муса Джалиль. Тәрҗемәи хәл

1.

Муса Джалиль.
Тәрҗемәи хәл
Аухадиева Наиля Ильнуровна 5А класс
Елабуга. Гимназия №1 2024 г.

2.

Муса Җәлил - татар һәм совет
шагыйре, хәрби корреспондент,
Советлар Союзы Герое.
Оренбург губернасының Мостафа авылында туган.
Оренбургта «Хөсәения» рухи мөселман мәктәбендә
укыган.

Шигърияткә мәхәббәт, фикерләрне матур итеп язу теләге
Җәлилгә халык җырлары, әниләре башкарган җырлар һәм
әбисе төнгә укыган әкиятләр белән бирелде. Мәктәптә,
теологик фәннәрдән тыш, малайга дөньяви әдәбият,
җырлау һәм рәсем ясау насыйп була. Әмма дин егетне
кызыксындырмый - соңрак Муса Җәлил педагогия
институтында хезмәт факультетында техника ала
1927 елда Муса Җәлил Мәскәү дәүләт университетына, этнология факультетының (булачак
филфак) әдәби бүлегенә укырга керә. Тулай торакның күршесе Варлам Шаламов
истәлекләре буенча, Җәлил университетта үз милләте аркасында тирә-юньдәгеләрнең
преференцияләрен һәм мәхәббәтен алган. Муса - героик комсомолец кына түгел, ул әле рус
вузында белем алучы татар да, яхшы шигырьләр яза, аларны туган телендә бик яхшы укый.

4.

Мәскәүдә Җәлил татар газеталары һәм
журналлары редакцияләрендә эшли, ә
1935 елда яңа ачылган Казан опера
театрының аның әдәби өлешен
җитәкләргә чакыруын кабул итә. Казанда
шагыйрь баштанаяк эшкә чумган,
актерлар җыйган, мәкаләләр язган,
либретто, рецензияләр язган. Моннан
тыш, рус классикларының әсәрләрен
татар теленә тәрҗемә иткән. Муса шәһәр
Советы депутаты һәм Татарстан
Язучылар берлеге рәисе булып китә.

5.

Бөек Ватан сугышы елларында
фронтка китә, 1942 елда әсирлеккә
төшә. Төрмәдә булганда, «Моабит
дәфтәрләре» циклына кергән
шигырьләр язуын дәвам итә.
Муса Җәлил 1944 елның 25
августында Берлинда җәзалап
үтерелә. 1956 елда үлгәннән соң
Советлар Союзы Герое исеменә
лаек була, 1957 елда Ленин
премиясе лауреаты була.

6.

Әдәбият
Муса Җәлил нәрсә язган?

7.

Яшь шагыйрьнең беренче шигырьләрен җирле
газетада бастыра башлыйлар. Бөек Ватан сугышы
башланганчы 10 җыентык чыкты. Беренче "Без
барабыз" - 1925 елда Казанда, 4 елдан - тагын бер,
"Товарищи". Муса партия эшен алып барды гына түгел,
балалар өчен пьесалар, җырлар, поэмалар,
публицистик мәкаләләр язарга да өлгерде.
Әүвәл иншаларда агитация юнәлеше һәм максимализм баштан көнчыгыш әдәбиятына хас
экспрессив һәм пафос, метафорик һәм шартлылык белән үрелеп барды. Соңрак Җәлил фольклор
нотасы белән чынбарлыктагы тасвирлауларны өстен күрә.
Мәскәүдә укыган вакытта Җәлил киң танылу ала. Муса Җәлил иҗаты аның курсташларына бик
ошый, студентлар кичәләрендә шигырьләр укый. Башкала пролетариат язучылары ассоциациясенә
яшь талантны бик теләп кабул иттеләр. Җәлил Александр Жаров һәм Михаил Светлов белән
танышты, Владимир Маяковскийның чыгышларын күрде.

Муса Джалиль. Тәрҗемәи хәл

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.