Альбертина Иванова - марий сылнымутчо

1.

Ойлат, каяш гын мланде
тӱрыш …
Чыталте!..
Тиде Йӱледӱрыс!

2.

1954 ий 11 августышто
Шойдÿҥ ялыште
(Кужэҥер кундем) шочын
кушкын.

3.

1959 ийыште ешге Йӱледӱрыш илаш кусненыт.
1971 ийыште школым тунем пытарымеке,
Озаҥ олашке заочно пурен, вара ик ий наре
«Марий коммуна» газет редакцийыште пашам
ыштен.

4.

1972 ийыште Озаҥ оласе университетым коден да
Марий Кугыжаныш Университетысе историй да
филологий
факультетын
руш
йылме
да
литератур пöлкашкыже тунемаш пурен.
1978 ий гыч Марий радиошто корреспондентын
да редакторын пашажым шуктен шоген.

5.

1982
ийыште
«Ончыко»
журналын
редакцийышкыже куснен.
1988 ийыште Олык Ипай лӱмеш кугыжаныш
премийын лауреатше лийын.
1986
-
2003
савыктышын
ийлаште
редакторжо
директорышкыжо шуын.
Марий
гыч
кнага
тӱҥ

6.

2003-шо ий гыч "Савыктыш пöрт" ИМУ-м
(ООО "Издательский дом") вуйлатен.
1983 ий гыч Россий Федераций Писатель
Ушемын членже.

7.

Кунам каем, шке ныжылгылыкем ден
Чӱктен сорта гай ныжылге куэм,
Тӱрлен пытарыдыме солыкемым
Мый йодын коштшылан пуэм;
Шинчавӱд гай яндар кӱан шергашым Йöратымашым палыше еҥлан;
Пытартыш
гайжым.
шомакемым,
лупс
шер

8.

А. Иванован икымше почеламутшо-влак:
«Шошо» да «Шочмо ялем». Нуно 1970 ийыште
«Ӱжара» газетеш печатлалтыныт. Вара «Ямде
лий» газет дене кылым кучен.
«Кечан эрдене» лӱман почеламут книгаже 1976шо ийыште тÿням ужын.

9.

«Каласынем тылат» (1982), «Шинчаваш
ончен» (1988), «Тылат» (1994), «Тенге йнäгем
йыла» (1999) лектыныт. Почеламутшо-влакым
руш,
поляк,
туркмен,
кусарыме.
немыч,
курыкмарий,
англичан,
одо,
финн,
татар
эстон,
йылмыш

10.

1996
ийыште
сценыштыже
"Арале
Шкетан
мыйым,
лӱмеш
волгыдо
театрын
Юмем»
поэтический драмыже шындалтын.
А. Иванова А. Пушкинын, эстон поэт-влакын
Б. Альверын, М. Ундерын, А. Валтонын,
Х. Руннельын почеламутлаштым марий йылмышке
кусарен.

11.

«Кечан эрдене» («Солнечным утром»), Йошкар-Ола:
Марийское книжное издательство, 1976.
«Каласынем тылат» («Откровение»). Йошкар-Ола:
Марийское книжное издательство, 1982.
«Короткое лето». Москва: «Современник»: 1984 г. На
русском языке в переводе А.Боброва.
«Шинчаваш ончен» («С глазу на глаз»). Йошкар-Ола:
Марийское книжное издательство, 1988.
в 1996 .

12.

«Так и живет моя душа». Йошкар-Ола: Марийское
книжное издательство, 1999.
«Соло
скрипкалан
соната».
На
марийском,
эстонском, русском, английском языках. Таллинн:
Kirjastuskeskus, 2008.
"Суксо
вачÿмбак
вола"
("Ангел
на
плече").
Йошкар-Ола: Издательский дом "Ото",2009.
"Соло
скрипкалан
соната".
На
марийском,
венгерском, немецом, французском языках. Венгрия:
Badacsonytomaj, 2010.

13.

"Кунам-гынат..." ("Коркö...", "Мзярдонга..." "Куке
но..."), на марийском, коми, мордовском, удмуртском
языках. Йошкар-Ола: Издательский дом "Ото",
2010.
Поэтическая
драма
«Арале
мыйым,
волгыдо
Юмем» («Храни меня, мой светлый бог»), поставлен
на сцене Национального театра им. М.Шкетана в
1996.

14.

Перевод с русского языка. А.С.Пушкин. «Малыше кугыжа
ӱдыр ден шым патыр нерген йомак» («Сказка о мертвой
царевне и семи богатырях»). «Йомак-влак». Йошкар-Ола:
Марийское книжное издательство, 1999.
Перевод с русского языка. А.С.Пушкин. «Салтан кугыжа,
чапле да патыр Салтан эрге Гвидон да сылне Йӱксӧ ӱдыр
нерген йомак» («Сказка о царе Салтане, о сыне его славном и
могучем богатыре князе Гвидоне Салтановиче и о прекрасной
царевне Лебеди»). «Йомак-влак». Йошкар-Ола: Марийское
книжное издательство, 1999.

15.

Перевод с эстонского языка. Марие Ундер. «Сирень
айо» (Sirelite aegu»), на эстонском и марийском
языках. Йошкар-Ола: Издательский дом «Ото», 2006.
Перевод
с
эстонского
языка.
Арво
Валтон.
«Тымыкын тӱсшӧ могае?», на марийском языке.
Йошкар-Ола: Издательский дом «Ото», 2007.
Перевод с эстонского языка. Хандо Руннель. «Тӱня
теле» («Rahutalved»), на эстонском и марийском
языках. Йошкар-Ола: Издательский дом «Ото», 2008.

16.

Перевод
с
эстонского
языка.
Карл
Ристикиви.
«Айдеме корно», на эстонском и марийском языках.
Йошкар-Ола: Издательский дом «Ото», 2008.
Перевод с эстонского языка. Эрнст Энно. "Кум
шÿдыр" ("Kolm tähte"), на эстонском и марийском
языках. Йошкар-Ола: Издательский дом "Ото", 2009.
Перевод с этонского языка. Юхан Лиив. "Пеленет да
посна" ("Sinuga jf sinuta"), на эстонском и марийском
языках. Йошкар-ОЛа: Издательский дом "Ото", 2010.

17.

Перевод с удмуртского языка. Муш нади. "Чарайолын"
("Куттемпыд", "Кöмтöг", "Кяпе пилькт"), на удмуртском,
марийском,
мордовском,
коми
языках.
Йошкар-ОЛа:
Издательский дом "Ото",2010.
Перевод с коми языка. Нина Обрезкова. "Кайыкла толам"
("Лэбачöн вола", "Нармонькс лийкстан", "Тылобурдо сямен
лыкто"), на коми, марийском, умордовском, удмуртском
языках. Йошкар-Ола: Издательский дом "Ото", 2010.
Перевод с мордовского языка. Рая Орлова. "Сортам чÿктем"
("Крьвястан штатольня", "Öзта сись". "Жуато сюсьтыл"), на
марийском, мордовксом, коми, удмуртском языках. ЙошкарОла: Издательский дом "Ото", 2010.

18.

Поэтессан ужмо-колмыжо шÿм вошт
эртен, сандене кажне шонымашыже, илыш
сÿретше
ÿшандарыше
ÿдырамашын
чон
улыт.
кумылжым
Тудо
илышын
тÿрлö йогыныштыжо почеш: эллан неле
пагытыште,
йöратымаште.
Порылык,
ныжылгылык кеч-могай торжа вийым сеҥат
–
«Каласынем
тылат»
книган
шонымашыже.
тыгай

19.

«Кечан
эрдене»-
А.
Иванован
икымше
почеламут
сборникше. Тиде изи книгам лудын лекмек, поэтесса дене
чынжымак кечан эрдене вашлийме годсымылак куанет да
тудын дене эше вашлияш кумыл тарвана.
Альбертина Иванован лирический геройжо яндар да
ӱшанле, ныжылге да чолга, порылык чынле кумыллан эреак
эҥертыше тачысе айдеме - илышм йöратыме волгыдо чон
шижмаш верч кучедалеш, ваш-ваш умылаш, пырля ӱжеш.
«Шинчаваш ончен» - поэтессан нылымше книгаже.