Сүт безі ракалды аурулары мен рактың пайда болу себептері

1.

Қожа Ахмет Ясауи атындағы
Халықаралық қазақ-түрік университеті
сүт безі
рагы
Орындаған Алсеитова Айдана.

2.

Сүт безі ракалды аурулары мен рактың
пайда болу себептері.
1.Етеккір циклінің бұзылуы:
- Етеккірдің 12 жасқа дейін басталуы; 50 жастан асқанша тоқтамауы;
- Етеккірдің ай сайынғы келіп-кету үрдісінің өзгерістері;
- Овуляцияның (жүктіліктің) болмауы.
- Бірінші нәрестеге 30 жастан кейін жүкті болу; Бедеулік немесе аз жүктілік
- Жиі түсік (5, одан жоғары).
- Нәрестені 2-3 айдан артық емізбеуі, тіпті одан бас тарту.
Аналық без бен жатыр аурулары ( созылмалы қабынулар, аналық бездің жылауығы,
жатыр миомасы, эндометриоз).
Бауырдың созылмалы қабынуы немесе циррозы
Қалқанша бездің қызметінің төмендеуі (гипотиреоз).
Семіздік, гипертониялық ауру, радиация
Іріңді мастит.
Сүт безінің әртүрлі жарақаттары.
Тұқым қуушылық.

3.

Сүт безі рагының тұқымқуалаушылыққа бейімділігі
10 % барлық сүт безі обырында BRCA-гендердегі тұқымқуалаушылық
мутациясы болады
45 % - BRCA 1 ген мутация
35 % - BRCA 1 ген мутация

4.

Қауіп факторлары:
Жасы:Сүт безінің қатерлі ісігі көбінесе 60-тан асқан әйелдерде
анықталған. Бұл ауру менопаузаға дейін өте сирек дамиды.
Сүт безінің қатерлі ісігін бастан кешіру: егер қатерлі ісік бір жақтағы сүт
безінде дамыса, оның екінші жағында да даму қаупі жоғарылай түседі.
Отбасылық анамнез: егер отбасы мүшелері немесе туыстары сүт безінің
қатерлі ісігімен ауратын болса, осы әйелде ауру қаупі жоғары болады. егер
отбасы мүшелері 40 жасқа дейін осы аурумен ауратын болса, онда ауру
қаупі жоғарылай түседі..
Сүт безінің өзгерістері: кейбір әйелдердің сүт безінде, қалыптас тыс
жасушалар анықталады. Осындай қалыптан тыс жасушалардың болуы
(атипиялық гиперплазия, бөліктік орнықты карцинома), қатерлі ісіктің
дамуын жоғарлатады.
Генетикалық өзгерістер:
Репродуктивті және менструалды жүйе бұзылыстары бар.

5.

TNM жүйесі бойынша халықаралық жіктеу (VIII-ші қайта қарау, 2017ж)
T-бастапқы ісік
ТХ бастапқы ісікті бағалау үшін деректер жеткіліксіз
Т0 сүт безіндегі ісік анықталмайды
Тіѕ инвазивті карцинома (Carcinoma in situ)
Тіѕ (DCIS) – insitu канал карциномасы
Тіѕ (LCIS) – in situ лобулярлы карцинома
Тіѕ (Paget) – ісіксіз пагет ауруы (емізік)
Ескерту. Ісіктің қатысуымен Педжет ауруы ісік мөлшеріне қарай жіктеледі.
Т1 ісік өлшемі 2 см ден аспайды
Т1міс микроинвазия ең үлкен өлшемде 0,1 см-ге дейін Ескерту. Микроинвазия
қатерлі ісік жасушаларының базальды мембранадан тыс, ошақтары 0,1 смден аз таралуы болып саналады Егер микроинвазия ошақтары көп болса, ең
үлкен ошақ мөлшері тіркеледі. Микроинвазияның бірнеше ошақтарының
болуын қосымша атап өту керек Т1а >0,1 см, бірақ ең үлкен өлшемде <0,5 см
T1b > 0,5 см, бірақ < 1 см ең үлкен өлшемде Т1с > 1 см, бірақ < 2 см ең үлкен
өлшемде T2 > 2 см, бірақ ең үлкен өлшемде <5 см Т3 ісіну

6.

N-аймақтық лимфа түйіндері
NX аймақтық лимфа түйіндерінің жағдайын бағалау үшін деректер
жеткіліксіз
N0 аймақтық лимфа түйіндерінің метастатикалық зақымдануының
белгілері жоқ
N1 зақымдану жағындамещысқан аксиларлы лимфа түйіндеріндегі (е)
метастаздар
N2 қозғалмайтын ипсилатальды аксиларлы лимфа түйініндегі (ах) немесе
қолтық асты лимфа түйіндерінде клиникалық айқын метастаз болмаған
кезде
N2а бір-бірімен немесе басқа құрылымдармен байланысқан аксиларлы
лимфа түйініндегі (ах) метастаз
N2b метастаз тек қолтық асты лимфа түйінінде клиникалық айқын
метастаз болмаған кезде клиникалық айқын аммиакішілік лимфа түйінінде
(ах)
N3 қолтық асты лимфа түйіндерінде клиникалық айқын метастаздар
болған кезде клиникалық айқын ипсилатеральды Аммар ішілік лимфа
түйініндегі(ах) метастаз;

7.

Сүт безі қатерлі ісігінің метастаздары лимфа және қан айналымы жүйесі
арқылы бүкіл денеге таралады. Ең алдымен, зардап шеккен аймақтарға жақын
лимфа түйіндері зардап шегеді (аксиларлы, субклавиялық, супраклавикулярлы).
Ісіктер көбінесе өкпеге, бауырға, миға және сүйектерге метастаз береді.
М-алыс метастаздар
Мх қашықтағы метастаздардың болуы туралы деректер жеткіліксіз.
М0 алыс метастаздардың белгілері жоқ.
М1 алыс метастаздар бар.

8.

9.

М1 және рМ1 санаттары келесі шартты
белгілерге сәйкес нақтылануы мүмкін:
Пораженный
орган
Обозначение
Пораженный
орган
Обозначение
Легкие
PUL
Костный мозг
MAR
Кости
OSS
Плевра
PLE
Печень
HEP
Брюшина
PER
Головной мозг
BRA
Надпочечники
ADR
Лимфоузлы
LUM
Кожа
SKI
Другие
OTN
-
-

10.

.
Сүт безі қатерлі ісігінің келесі симптомдары байқалуы мүмкін:
Сүт безінің өзгерістері
Дене қызуының көтерілуі, мазасыздану, әлсіреу
Сүт безінің немесе оның маңындағы тіндердің тығыздалуы
Сүт безі ұшының қатаюы
Сырт көзге қараған кездегі пішіні мен көлемінің өзгерістері
Сүт безінің терісі, ұшы және ареоласы қабыршақтанып, қызарып және ісіп
кетеді.(сүт безі ұшы ішіне еніп кетеді)
Сыртқы пішіні апельсинге ұқсас болады.
Сүт безінің қалыптыда болмайтын бөліністердің болуы
Сүт безі қатерлі ісігі бастапқы кезеңдерінде ешқандай ауыртпашылықты
тудырмайды. Бірақ оған қарамастан әйелдер, ыңғайсыздықты сезінеді

11.

12.

13.

Бастапқы онкологиялық түйінді патологияладың орналасу
локализациясына қарай бөлінеді:
емізік;
ареолалар;
қолтық асты аймағы.
Орналасу квадрантына байланысты қатерлі түйіндер:
жоғарғы ішкі;
жоғарғы сыртқы;
төменгі ішкі;
төменгі сыртқы.

14.

Сүт безі қатерлі ісігінің келесі белгілері пайда болған
кезде дәрігерге бару керек
Кеудедегі кез келген ісік түзілсе;
Кеуденің сыртқы түрі немесе пішіні өзгерсе; кеуде
Терісі қызарған немесе ісінген; кеуде қуысында терісі
тартылған жерлер байқалады.

15.

Көбінесе сүт безі қатерлі ісігі аденокарцинома санатына жатады. Ол
безді эпителийдің ісігі болып табылады. Бұл жағдайда сүт безі
түтіктерін түзетін жасушаларда ісік дамиды, біртіндеп өсіп,
тіндердің саны артады. Алдымен кеуде терісі мыжылған немесе
тартылған болады, егер зақымдану ауыр болса, терінің ішкі қабаттары
бұзылады, "апельсин қабығы" синдромы пайда болады, содан кейін
терінің жарасы пайда болады.

16.

Сүт безі рагының патологиялық анатомиясы
Макроскопиялық түрі мен көрінісіне байланысты үшке
бөлінеді:
1. Түйінді рак – без ұлпасында бір, кейде бірнеше түйін
болады.
2. Жайылмалы рак – оның бірнеше түрлері болады. Олар:
- ісініп- қалыңдаған рак;
- мастит тәрізді рак;
- иілме тәрізді рак;
- «тасбақа» сырты тәрізді рак;
Педжет ауруы тәрізді емізіктегі рак, ол сыртқы көрінісі
бойынша экзема, ойық жара,ісік тәрізді болады.

17.

І. Түйіндік рактың клиникалық белгілері:
1. Сүт безін сипап, басып қарағанда байқалатын тығыз,сырты кедірбұдырланған, шекарасы айқын, қозғалмалы ісіктік түйін.
2. Ісіктің түйіні тері жамығына қарай кіріп, тері әжімін тегістеп,
«алаңдық» белгі байқалады.
3. Ісіктік түйін теріні өзіне қарай тартып, ісіндіріп «лимон
қабықшасы» белгісі қалыптасады.
4. Ісік түйіні еміздікке жақын қашықтықта өрбігенде, ісік еміздікті
өзіне тартып қисайтады немесе еміздік «кіндік» тәрізді болып сүт безі
тініне сіңеді.
5. Ісіктік түйіннің көлемі өте үлкен болғанда, сүт безі ісініп, тері
жамығы қызғылт- қоңырқай тартып, ісік түйіні үсті ойық
жараланып, сүт безі деформацияланады.
6. Ісіктік аймақты саусақпен басып қарағанда, еміздіктен түсі
өзгерген қан тәрізді бөлінділер шығады.
7. Прибрама белгісі – еміздікті тартқанда ісік түйіні еміздікпен бірге
қозғалады.

18.

ІІ. Жайылмалы рактың клиникалық белгілері:
1. Екі жақтағы сүт бездерін салыстырып қарағанда ісік өрбіген сүт безінің
көлемі үлкен болады.
2. Ісік теріге жайылмалы түрде тарап, тері жамығы «апельсин» қабықшасына
ұқсап, жиырылуы төмендеп қалыңдайды.
3. Қалыңдаған тері аймағындағы ісікте қан мен лимфа айналымы
бұзылып,терінің түсі қызарады, күңгірттеніп тегіс көгергендей болады,
алақанға ыстық қызу сезіледі.
4. Ісікпен зақымданған теріде сырты қабықшаланған көптеген түйіншектер де
болуы мүмкін.
5. Еміздік сүт безіндегі ісікке қарай тартылып, кіндік тәрізді болады, яғни
еміздіктің умбликацияланған белгісі.

19.

ІІІ. Педжет рагының клиникалық белгілері:
1. Ісіктік үрдіс еміздіктің астын, үстін және айналасын зақымдайды да,
еміздікте ойық
жара пайда болады.
2. Ісіктің сыртқы көрінісі экзема науқасына ұқсайды да, еміздікте қышыма
пайда болып,
қасынғаннан кейін жарақаттанып, одан қанды су бөліндісі шығады.
3. Ұзақ уақыттан кейін еміздік ұшы немесе оның айналасы желініп, еміздікте
ойық жара
пайда болады. Бұл кезде сүт безі тіндерінің ішінен, еміздік аймағында
ауырмайтын әртүрлі
көлемде ісіктік түйін қалыптасады.
4. Еміздік алаңындағы ісік үнемі ылғалданып, сырты қабықшаланбайды.
5. Краузе белгісі – еміздік пен оның айналасының ісінуі.

20. Сүт безі ракалды аурулары

Сүт безіндегі ракалды аурулары мастопатия, мастоаденоз немесе
дисгормональдық гиперплазия деп аталынады.
Мастопатия тіндік өзгерістерге байланысты екі топқа бөлінеді:
Жайылмалы
Түйінді.
Мастопатия бір күнде, не бір айда пайда болмайды, ол бірнеше жылдар бойында
біртіндеп дамиды, сондықтан оны клиникалық, морфологиялық және емдеу
үрдісіне байланысты үш кезеңге бөлеміз.

21.

Физикалық тексеру
Сүт бездерін тексеру: орналасу симметриясы және пішіні;
емізіктердің тұру деңгейі және олардың түрі (тартылу, бүйірден ауытқу);
тері жағдайы (гиперемия, ісіну, әжімдер, оған тартылу немесе дөңес,
ареолярлық өрістің тарылуы және т. б.);
емізіктен патологиялық бөліністер (саны, түсі, ұзақтығы) ;
зақымдану жағында қолтық аймақтың ісінуі.
Пальпация: сүт бездері (тік және көлденең күйде); мойын лимфа түйіндері

22.

1. Зертханалық тәсіл арқылы
қандағы эстроген мен
прогестерон, картизол
гормондарының, анықтау керек.
2. Маммография – етеккір
біткеннен кейін 7-8 тәулік өткесін
жасалады. Бұл тәсіл арқылы сүт
безі рагының нақты және
қосымша белгілері анықталады.
Нақты белгілерге сүт безінің
тініндегі тығыздалған, сырт
беткейі шашыранды күн сәулесіне
ұқсаған жұлдыз тәрізді ісік
көлеңкесі,1 см² көлемдегі
көлеңкеде 15-тен артық
микокальцинаттың бар екендігі
жатады. Ал қосымша белгілерге –
сүт безі терісінің қалыңдауы, сүт
безінің тіндік құрылымы,
қалыптан тыс өзгеріс, жаңа қан
тамырларының пайда болуы
жатады.

23.

Дуктография. Бұл тексеру
тәсілі еміздік арқылы қанды
қосындылар бөлінетін
жағдайда қолданылады. Ол
үшін еміздік арқылы 0,5-1,5
верографин енгізіп,
рентгенография жасалады.
Рентгенограммадан сүт
өзектеріндегі әртүрлі
өзгерістерді ( бітелу, қысылу,
қосымша ақау, жыланкөз)
анықтауға болады.

24.

4. УДЗ арқылы без тіндеріндегі әртүрлі қалыптан тыс пайда болған
өзгерістерді (беріштену, қатайып тығыздалған ошақ, жылауық т.б. )
және аймақтық лимфа түйіндеріндегі метастаздарды анықтауға
болады. УДЗ етеккір айналымының бірінші жартысында жүргізіледі.
5. Компьютерлік томография арқылы сүт безіндегі түйінді және
жайылмалы рактың нақты көлемін, қандай тереңдікке тарағанын және
аймақтық лимфа түйіндеріндегі метастаздарды, әсіресе, төс
артындағы лимфа түйіндерінде метастаз бар немесе жоқ екендігі
анықталады.
6. Цитоморфологиялық зерттеу арқылы сүт безі рагының
гистологиялық түрі, оның жасушаларының пісіп-жетілу
дәрежесі, ісіктегі ЭР, ПР бар немесе жоқтығы анықталады.
Зерттеуге ісіктің түйіннен сорынды, трепанобиопсиямен
ісіктік тін алынады, сүт безінен шығатын қалыптан тыс
бөлінділер зерттеледі.

25.

7. Термография – инфрақызыл сәуле шығатын телевизор арқылы екі
жақтағы сүт безінің қызуының салыстырмалы картасы тіркеледі. Ісікке
шалдыққан сүт безі тіндерінің қызуы 1-2º жоғары болады. Бұл тәсіл
арқылы көлемі 2 см-ден жоғары ісік ошағы анықталады.
8. Пневмоцистография арқылы сүт безіндегі жыланкөздерді сұйықтықты
сорып алып, оның орнына газ енгізіп, рентгенография жасалынады.
Рентгенограммадан жылауықтың көлемі, оның ішкі және сыртқы
астарларында қандай қалыптан тыс өзгерістер бар екендігі анықталады.
Енгізілген газ ( оттегі) бір жұма мерзім ішінде сіңіп, жоғалады.

26.

Гозерелин
3,6 мг п/к 1 раз в 28 дней; 10,8 мг п/к 1р/12 нед,
длительно
Трипторелин
3,75 мг 1 раз в 28 дней; 11,25 мг вводится
каждые 3 месяца, длительно.
Тамоксифен
20 мг/сутки внутрь ежедневно до
прогрессирования или неприемлемой
токсичности
Торемифен
60 мг/сутки внутрь ежедневно до
прогрессирования или неприемлемой
токсичности
Фулвестрант
500 мг в/м 1 раз в мес (в первый месяц – по 500
мг в 1-й и 15-й дни) (длительность цикла 28
дней)
Анастрозол
1 мг/сутки внутрь ежедневно до
прогрессирования или неприемлемой
токсичности
Летрозол
2,5 мг/сутки внутрь ежедневно до
прогрессирования или неприемлемой
токсичности
Эксеместан
25 мг/сутки внутрь ежедневно до
прогрессирования или неприемлемой
токсичности
Палбоциклибa
125 мг/сутки внутрь в 1-21-й дни, интервал 1
нед (длительность цикла 28 дней) в комбинации
с ИА или фулвестрантом
Рибоциклибa
600 мг/сутки внутрь в 1-21-й дни, интервал 1
нед (длительность цикла 28 дней) в комбинации
с ИА или фулвестрантом
Абемациклибa
по 300 мг/сутки внутрь (в два приема)
ежедневно до прогрессирования или
неприемлемой токсичности в комбинации с ИА
или фулвестрантом
Абемациклиб
В режиме монотерапии 400 мг/сутки внутрь (в
два приема) ежедневно до
Аналоги ГРГ1
Селективные модуляторы рецепторов
эстрогенов 2
Антагонисты рецепторов эстрогенов3
Ингибиторы ароматазы третьего
поколения (нестероидные)3
Ароматазы ингибиторы третьего
поколения (стероидные)3
Ингибиторы протеинкиназы CDK
4/63,4,8

27.

500-1000 мг/сутки внутрь ежедневно до
Медроксипрогестерон прогрессирования
или неприемлемой
*
токсичности
Прогестагены 3
Мегестрол*
160 мг/сутки внутрь ежедневно до
прогрессирования или неприемлемой
токсичности
Ингибитор фосфатидилинозитол-3киназы (PI3K)
Алпелисиб* 9
300 мг/сутки внутрь ежедневно до
прогрессирования или неприемлемой
токсичности в комбинации с фулвестрантом
Ингибитор mTOR протеинкиназы
Эверолимус3,5
10 мг/сутки внутрь ежедневно до
прогрессирования или неприемлемой
токсичности в комбинации с эксеместаном
Другие ингибиторы протеинкиназы
Лапатиниб
Олапариб
Талазопариб
Деносумаб
Трастузумаб
Капецитабинd
1000 мг/сут
Золедроновая
кислота
4 мг в/в 1 раз в 6 мес) в течение 2-3 лет (в
зависимости от минеральной плотности
костной ткани);
Ингибиторы фермента PARP
Моноклоналные антитела
Цитостатик
Бифасфонаты
300 мг два раза в сутки внутрь
1 мг внутрь ежедневно
120 мг 1 раз каждые 4 недели п/к
600мг п/к 1р в 3 недели
2000-2500 мг/м2 внутрь

28.

Хирургиялық араласу:
Трепанобиопсия сүт безі.
сік түзілуінің/лимфа түйінінің ашық биопсиясы.
Вакуумдық аспирациялық биопсия, мамандандырылған
аппаратты пайдалана отырып, жергілікті анестезиямен
ультрадыбыстық бақылаумен орындалатын сүт безінің қатерсіз
түзілімдерін емдеудің аз инвазивті әдісі;
Вакуумная аспирационная
биопсия молочной железы
Трепан-биопсия при раке молочной
железы

29.

Статистика
ДСМ деректері бойынша Қазақстанда жыл сайын 30 мыңнан астам
қатерлі ісік ауруы анықталады, деп хабарлайды Петропавл.news. ҚР-да
2021 жылы қатерлі аурулармен сырқаттанушылық бойынша 36 мың адам
есепке алынды. Олардың 13 мыңы ауруханаларға өздері жүгінді, 18 мыңында
алдын алу кезінде ісіктер анықталды, 1,8 мыңында — скрининг барысында.
Сүт безі қатерлі ісігіне шалдыққан әйелдердің саны артып келеді. 2017
жылы науқастардың саны 34,9 мың адамды құрады. Ауру көбінесе 60-69
жас аралығындағы әйелдерде анықталады. 2022 жылы 39 096 жағдай.
Онкологиялық сырқаттанушылық құрылымында бірінші орында дәстүрлі
түрде сүт безі обыры (13,2%, 5 166 жағдай); екінші орында – өкпе обыры
(10,0%, 3 926 жағдай), үшінші орында – колоректальды Обыр (9,3%, 3 654
жағдай), төртінші орында-асқазан обыры (7,4%, 2 912 жағдай. Өлім
бойынша бірінші орында өкпе обыры (16,3%, 2 121 жағдай), екінші орында –
асқазан обыры (12,0%, 1 560 жағдай), үшінші орында – колоректальды обыр
(10,6%, 1 378 жағдай) және төртінші орында-сүт безі обыры (8,1%, 1 060
жағдай).