Бұлшық еттің жұмысы. Қаңқа бұлшық

1.

2.

Оқу мақсаты:
9.1.6.1 қол бұлшық еттерінің максималды
жұмыс күшін және күшке төзімділігін
зерттеу
9.1.6.2 бұлшық еттің жиырылу жиілігіне
бұлшықет жұмысының тәуелділігін зерттеу

3.

Бағалау критерийлері:
• Қол бұлшықеттерінің максимальды жұмыс
істеу күшін және төзімділігін зерттей
алады;
• Зерттеу
жұмысының
болжамын,
айнымалыларын анықтайды;
• Зерттеу мәліметтерін жинап, график сызады
және қорытынды жазады;
• Аэробты және анаэробты тынысалудың
бұлшықеттің жұмысына әсерін зерттейді;

4.

Қаңқа бұлшық ет
қасиеттері
қаңқа бұлшықеттері – көлденең жолақты;
жолақты болуы – олардың бұлшықет
талшықтарына байланысты;
қозғалыс талшықтардың жиырылыпжазылуы негізінде жүзеге асады;
бұлшықеттер жұпты жұмыс атқарады;
бұлшықеттер жұмысы моторлы нейрон
арқылы жүзеге асады.

5.

Бұлшықет бөліктері
• Бұлшықет жасушасы = бұлшықет талшығы
– ұзындығы (30 см )
• Фасция - сыртқы қабық;
• Эпимизиум – бұлшық еттің сыртқы беті;
• Перимизиум - ішкі шоғырларды қаптайтын
қабық;
• Эндомизиум – ішкі қабық;
• Қабықшаның іші = қан тамырлар мен жүйкелер.

6.

7.

Бұлшық ет ұлпасының қабілеті
• Жиырылғыштық:
жиырылу қабілеті
• Жазылғыштық:
жазылу қабілеті
• Эластикалығы:
талшықтардың
созылғыштығы

8.

Бұлшықеттер қалай бірге
жұмыс атқарады?
• Агонист – бірінші
ретті қозғалтқыш
• Синергист – демеуші
• Антагонист: бірінші
ретті қозғалтқышқа
қарама-қарсы әрекет
жасайды
• Антагонистік жұп:
буынның қарамақарсы жағында
әрекет жасайды
• Фиксатор: бекітуші

9.

Бұлшықеттер жұбымен жұмыс
атқарады, егер біреуін жиырса, екіншісі
жазылады
Бұл жауапты
иннервация негізінде
жүзеге асады яғни,
қозу мен бірге тежелу
үрдісі жүреді,
жиырылу кезінде
жазылу тежеледі.

10.

Жүйке жүйесі бұлшық еттің
жиырылуына қалай ықпал етеді?

11.

• Синапстық байланыс бұлшық ет
талшығын жүйкеден бөліп тұрады
• Аралығы 60-100 нм
• Ондағы химиялық қосылыстар –
медиаторлар арқылы импульс
бұлшық ет талшығына өтеді

12.

13.

Зертханалық жұмыс
Қажетті құрал-жабдықтар:секундомер, қыстырғыш
Жұмыс барысы:
Қыстырғышты доминантты (үнемі пайдаланатын) қолдың бас
бармағы мен сұқ саусақпен ұста.
•Қыстырғышты осы екі саусақпен 20 секунд ішінде неше рет
ашып-жұма алатыныңды есепте. Қолдың басқа саусақтары түзу
тұрып, бүгілмеу керек. Жаттығуды тез және толық жұмып-ашу
арқылы жасау керек.
•Осы жаттығуды 20 секундтан 6 рет қайтала. Нәтижелерін
төмендегі 1- кестеге енгіз. Жаттығу жасау барысында үзіліс
жасамау керек.
•1,2,3, қадамдарды доминантты емес қолыңмен жасап қайтала.
•Алынған нәтижелеріңді график түрінде бейнеле.

14.

Жұмыстың мақсаты:
• Қол бұлшық еттерінің максималды жұмыс күшін және
күшке төзімділігін зерттеу.
• Бұлшық еттің жиырылу жиілігіне оның жұмысының
тәуелділігін зерттеу.
• Бұлшықет қажуы және аэробты, анаэробты тыныс алу
үдерістері арасындағы өзара байланысты қарастыру.
Болжам:
____________________________________________________
________________________________________________
Тәуелді айнымалы:__________________________________
Тәуелсіз айнымалы:___________________________________

15.

Жұмыс нәтижесін жинау кестесі
Қол
Доминантты
Доминантты емес
1
2
3
4
5
6

16.

Нәтижені графикке түсіру