Кәсіпорынның инвестициялық және инновациялық саясаты

1. Кәсіпорынның инвестициялық және инновациялық саясаты

«Кәсіпорын экономикасы» пәні
экономика ғылымдарының магистрі,
аға оқытушы Тлеубергенова М.А.

2. Дәріс жоспары:

Инвестициялардың экономикалық
маңызы, олардың жіктелуі
2. Инвестицияларды қаржыландыру
көздері
3. Инвестициялық жоба: мазмұны,
дайындау және жүзеге асыру кезеңдері
4. Инновациялар: маңызы, жіктелуі
5. Жаңа енгізулерді инвестициялау және
басқару
1.

3. Инвестициялардың экономикалық маңызы, олардың жіктелуі

1. Инвестициялардың экономикалық маңызы,
олардың жіктелуі
Инвестициялар – бұл пайда алу және жағымды
әлеуметтік эффектіге қол жеткізу мақсатында кәсіпкерлік
қызмет нысандары мен басқа қызмет түрлеріне салынатын
ақшалай қаражаттар, банк салымдары, жарналар,
акциялар және басқа бағалы қағаздар, технологиялар,
машиналар, құрал-жабдықтар, лицензиялар, оның ішінде
тауарлық белгіге берілетін, несиелер, кез-келген мүлік
немесе мүліктік құқықтар, интеллектуалдық құндылықтар.
Қаржылық анықтамасы бойынша инвестициялар – бұл
табыс алу мақсатында шаруашылық қызметке салынатын
активтердің
барлық
түрлері.
Инвестицияның
экономикалық анықтамасы негізгі капиталды жасауға,
кеңейтуге, реконструкцияға және техникалық қайта
қарулануға, сондай-ақ осылармен байланысты айналым
капиталының
өзгерістеріне
шығыстар
ретінде
түсіндіріледі.

4.

Инвестиция түрлері
Қаржылық инвестиция –
бұл меншіктен түскен табысты
иемденуге құқық беретін
акциялар, облигациялар және
басқа құнды қағаздарға капитал
салымы, сондай-ақ банк
депозиттері.
Нақты (тура)
инвестициялар –
қаржыны материалдық
өндіріс саласына ұзақ
мерзімге салу.
Материалдық емес
активтерге инвестициялар –
бұл жобаның ғылымитехникалық әлеуетін
арттыруға қабілетті
нысандарды қаржыландыру

5. Инвестициялардың жіктелуі:

Бастапқы инвестиция
Инвестициялар әрекетінің бағытталу
нышанына қарай келесі топтарға
бөлуге болады
Экстенсивті инвестиция
Инвестицияларды қайта пайдалану
Мемлекеттік инвестиция
Инвестиция субъектісі тұрғысынан
Жеке меншік инвестиция
Ішкі инвестиция
Бағытталуына қарай
Сыртқы инвестиция

6. 2. Инвестицияларды қаржыландыру көздері

Инвестициялық ресурстар
Жеке меншік ресурстары
Амортизациялық жарна
Бөлінбеген пайда
Кәсіпорынның акционерлік
каптиалы
Тартылған ресурстар
облигациялар және кәсіпорынның
басқа да қарыздық бағалы
қағаздарының эмиссиясы
инвестициялық несиелердің
барлық формалары
қаржылық лизинг

7. 3. Инвестициялық жоба: мазмұны, дайындау және жүзеге асыру кезеңдері

Инвестициялық
қызмет
жобаны
әзірлеуден басталады.
Жоба
дегеніміз
шектеулі
уақыт
кезеңінде белгілі бір мақсаттарға жетуге
бағытталған өзара байланысты шаралар
кешені.
Инвестициялық жоба дегеніміз табыс
алу маұсатында белгілі бір мерзімге
капитал салу түсініледі.

8.

Жобаның мәніне байланысты
Жаһандық, оларды жүзеге
асыру әлемдегі экономикалық,
әлеуметтік немесе экологиялық
ахуалға айтарлықтай ықпал
етеді
Халық шаруашылық, оларды
жүзеге асыру елдегі экономикалық,
әлеуметтік немесе экологиялық
ахуалға айтарлықтай ықпал етеді
Ірі масштабты, оларды жүзеге
асыру жекелеген өңірлердегі
немесе салалардағы
экономикалық, әлеуметтік немесе
экологиялық ахуалға айтарлықтай
ықпал етеді
локальды, оларды жүзеге асыру
өңірдегі экономикалық, әлеуметтік
немесе экологиялық ахуалға
айтарлықтай ықпал етпейді және
тауар нарығындағы баға деңгейі
мен құрылымын өзгертпейді

9.

Инвестициялық жоба кезеңінің сатылары
Эксплуат
ациялық
Инвести
циялық
Инвестиция
алдындағы

10. Жобаны талдау түрлері:

Институционалдық талдау
міндетіне жоба жүзеге
асырылатын ұйымдықТехникалық талдау
құқықтық, әкімшілік және
негізінде берілген
коммерциялық ортаны
инвестициялық жоба үшін
бағалау және оның осы
неғұрлым қолайлы
ортаға бейімделуі енеді
техника мен технология
анықталады
Коммерциялық талдау
инвестициялық жобаны
іске асырған соң
өндірілетін өнімнің
өткізу нарығын
талдауды қамтиды
Қаржылық талдау
Әлеуметтік талдау
жобаның жергілікті
Қоршаған ортаны талдау
тұрғындар өміріне
негізінде қоршаған ортаға жобаның
ықпалын зерттеуден,
Экономикалық талдау
тигізетін залалын сараптамалық
жобаға жағымды немесе
бағалау жүргізіледі және осы
бейтарап қатынасқа
залалды жеңілдету немесе
қол жеткізуден тұрады
алдын алу жөніндегі
ұсыныстар қалыптасады

11. 4. Инновациялар: маңызы, жіктелуі

Инновация – нарықта сатылатын жаңа немесе жетілдірілген өнім, іс жүзінде
пайдаланылатын жаңа немесе технологиялық процесс түріндегі ең соңғы нәтижесі.
Инновациялардың жіктелуі:
Реттік
номері
Жіктелу белгісі
Инновациялардың жіктелу топтары
1
Инновацияларды пайдалану
облыстары
Басқарушылық, ұйымдық, әлеуметтік, өнеркәсіптік және т.б.
2
Нәтижесі
инновациялар
болып
табылатын
ҒТП
сатылары
Ғылыми, техникалық,
өндірістік, ақпараттық
3
Инновацияның интенсивтілік
дәрежесі
«Бум», тепе-тең, әлсіз, жалпы
4
Инновацияны
қарқыны
Жылдам, баяулатылған, әлсз, өсуші, қалыпты, толқын
тәріздес
5
Инновация масштабтары
Трансконтинентальды, трансұлттық, өңірлік, ірі, орташа,
ұсақ
6
Инновация нәтижелілігі
Жоғары, төмен, тұрақты
7
Инновация тиімділігі
Экономикалық, әлеуметтік, экологиялық, интегралдық
іске
асыру
технологиялық,
конструкторлық,

12. Ғылыми-техникалық инновация қасиеттері

Жаңалығы басым
болуы керек
Нарық
сұранысын
қанағаттандыруы
керек
Өндірушіге
пайда әкелуі
керек

13. Инновацияның өмірлік цикл сатылары

Туу
Өсу
Кемелдену
Нарықтың қанығуы
Құлдырау

14. 5. Жаңа енгізулерді инвестициялау және басқару

жаңа өнімді
игеру
және шығару
техникалық
қайта қарулану
жаңа құрылыс
Инвестицияларға
арналған
қаржылық
ресурстар
бағыты
реконструкция
өндірісті ұлғайт

15. Блиц тест

1. Инновациялық қызметтің дамуын
4. Жоба тиімділігін бағалаудың дисконттық
сипаттайтын көрсеткіштерге
әдістеріне төмендегілердің қайсысы
төмендегілердің қайсысы жатпайды?
жатпайды?
A. ақпараттық, инновациялық;
A. рентабелдік индексі әдісі;
B. нарықтық, экономикалық, қаржылық;
B. таза дисконтталған құн;
C. кадрлық, ғылыми-теориялық,
C. табыстылықтың ішкі нормасы;
D. материалды-техникалық,
D. инвестицияның тиімділік коэффиценті.
ұйымдастырушы-басқарушылық
E. б және в жауаптары дұрыс.
E. саяси, мәдени.
5. Орта жылдық пайданы орта жылдық
2.Кәсіпорынның иновациялық қызметін
инвестицияға бөлу жолымен
дамыту үшін қажет:
анықталатын, жоба қызметінің бүкіл
A. патент;
кезеңіндегі пайдалылықтың орташа
B. лицензия;
көрсеткіші, бұл –
C. өнертапқыштық және ноу-хау;
A. табыстылықтың ішкі нормасы;
D. барлығы дұрыс;
B. инвестициялық тиімділік коэффициенті;
E. а және б жауабы дұрыс.
C. қарызды жабу коэффициенті;
3.Инновациялық жобаның тиімділігін
D. таза дисконтталған құн;
сипаттайтын көрсеткіштер, артығын көрсет: E. инвестицияның рентабельдігі.
A. қаржылық тиімділік;
B. бюджеттік тиімділік;
C. саяси тиімділік;
D. халық-шаруашылық экономикалық
тиімділік;
E. в және г жауаптары дұрыс

16. Пайдаланылған әдебиеттер:

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексі (19.04.2019 берілген
өзгерістер мен толықтырулармен)
Қазақстан Республикасының «Ғылым туралы» 2011 жылғы 18
ақпандағы N 407-IV Заңы
Турежанов, С.У. Инвестиционная деятельность предприятия : Учебное
пособие. . - Костанай: КГУ им. А. Байтурсынова, 2017. - 126 c
Үмбиталиев А.Д. Кәсіпорын экономикасы: Оқулық. Екінші
басылым/А.Д. Үмбиталиев, Ғ.Е.Керімбек, К.Б.Сатымбекова/Алматы:
TechSmith, 2018
Курманалина А.А., Тлеубергенова М.А. Кәсіпорын экономикасы:
дәрістер курсы. – Алматы: Эверо, 2018
Горелов А. Кәсіпорын экономикасы: Оқу-әдістемелік курс/ - Алматы:
Отан, 2015.
Оразалин К.Ж. Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы / К. Ж.
Оразалин. - Алматы: LEM, 2014. - 296 бет
Тлесова Э.Б., Жанабаева Ж.К. Экономика предприятия. Учебное
пособие (Практикум) – Алматы: CyberSmith, 2018. – 212 с.