Wymiarowanie. AutoCad

1. AutoCad

Wymiarowanie

2. Wymiarowanie

Pełną informację o elemencie maszynowym przedstawionym na rysunku w postaci widoków,
przekrojów lub kładów można uzyskać odczytując jego wymiary, tolerancje wykonania,
chropowatości powierzchni itd.
Odpowiednio umieszczone wymiary i inne oznaczenia pozwalają odpowiednio wykonać i tym
samym użytkować dany przedmiot.
Odpowiednie wymiarowanie powinno jednoznacznie określać wielkość całego elementu oraz
wielkości poszczególnych szczegółów, takich jak: otwory, wycięcia, rowki itd.
Wymiarowanie na przykładzie elementu płaskiego polega na określeniu gabarytów elementu,
w tym jego grubości, określeniu wielkości wycięć i otworów oraz podaniu ich położenia tj.
odległości tych wycięć i otworów od krawędzi przyjętych za główne.
Literatura: Krzysztof Filipowicz, Aleksander Kowal, Mariusz Kuczaj: Rysunek Techniczny. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.

3. Do elementów wymiarowania zalicza się: pomocniczą linię wymiarową linię wymiarową linię odniesienia znak ograniczenia linii

wymiarowej
liczbę wymiarową
oznaczenie początku linii wymiarowej

4. Pomocnicze linie wymiarowe powinny być lekko przeciągnięte poza odpowiednią linię wymiarową o około 2-3 mm. Linie wymiarowe

rysuje się równolegle do kierunku wymiaru, powinny być one ciągłe nawet wtedy,
gdy element, którego dotyczy, pokazano na rysunku jako przerwany.

5. Należy unikać wzajemnego przecinania się linii wymiarowych oraz linii wymiarowych z liniami pomocniczymi. Dopuszczalnym

wyjątkiem przecinania się linii wymiarowych jest sposób wymiarowania średnic
podawanych na okręgach współśrodkowych.
Odstęp pomiędzy równoległymi liniami wymiarowymi powinien być jednakowy i nie mniejszy niż 7 mm.
Odstęp pomiędzy linią wymiarową liną zarysu nie powinien być mniejszy niż 10 mm.

6. Normy dopuszczają urywanie linii wymiarowych w odległości 2-10 mm po przeciągnięciu ich poza środek okręgu lub oś symetrii dla

przypadków:
wymiarowania średnic okręgów,
wymiarowania przedmiotu symetrycznego przedstawionego w półwidoku lub półprzekroju.

7. Elementami zakończenia linii wymiarowej są znaki ograniczenia, mogą to być: Groty tworzące ostrze z kątem wierzchołkowym od 15°

do 90° o długości nie mniejszej niż 2,5 mm
(najczęściej 4 mm); groty mogą być otwarte, zamknięte lub zamknięte zaczernione.
Kreski ukośne rysowane pod kątem 45° o długości co najmniej 3,5 mm.

8. Liczby wymiarowe występujące na jednym formacie powinny być pisane pismem technicznym tej samej wysokości, co najmniej 3,5 mm.

Liczby wymiarowe nie mogą być przecięte żadnymi liniami; w przypadku konieczności umieszczenie
liczby wymiarowej w miejscu, na którym są linie, linie te należy przerwać.

9. Wymiary liniowe należy podawać w milimetrach, bez oznaczania jednostki miary, tzn. mm. Wymiary kątowe podaje się w stopniach,

minutach i sekundach z oznaczeniami jednostki
miary, tzn. 12° 10ʹ 30ʺ
Dopuszczalne są dwie metody umieszczania liczb wymiarowych na rysunku.
Przy opisywaniu wymiarów na jednym arkuszu można stosować tylko jedną,
wybraną metodę.

10. Slajd 10

Metoda 1 opisywania wymiarów
Liczby wymiarowe umieszcza się równolegle do odpowiadających im linii wymiarowych, najlepiej
w pobliżu ich środka i nad nimi, w odległości około 1,5 mm.
Liczby należy podawać tak, aby można je było odczytać od dołu lub od prawej strony.

11. Slajd 11

Metoda 2 opisywania wymiarów
Liczby wymiarowe można odczytać tylko od dołu arkusza rysunkowego.
Linie wymiarowe nie będące poziomymi przerywa się w celu wstawienia liczby wymiarowej.

12. Slajd 12

Zasady porządkowe wymiarowania:
Zasada pełnej informacji rysunkowej – na rysunku należy podać bezpośrednio wszystkie
informacje wymiarowe niezbędne do pełnego opisu przedmiotu.
Zasada niepowtarzania wymiarów – nie należy podawać tego samego wymiaru przedmiotu
więcej niż jeden raz, bez względu na liczbę rzutów i formatów rysunkowych, na których
przedmiot jest przedstawiony.
Zasada przejrzystości wymiarowania – zaleca się wymiarowanie tych rzutów w postaci
widoku lub przekroju, na których wymiarowane elementy przedmiotu występują
najwyraźniej.
Zasada jednakowej jednostki miary – na jednym rysunku powinna być stosowana ta sama
jednostka miary, ale bez podawania symbolu tej jednostki.

13. Slajd 13

Zasady porządkowe wymiarowania:
Zasada otwartego łańcucha wymiarowego – w każdym łańcuchu wymiarowym przedmiotu należy
pomijać jeden z wymiarów przyjęty jako wypadkowy. W przypadku konieczności podawania wymiaru
wypadkowego należy traktować go jako wymiar pomocniczy i umieścić go w nawiasie.

14. Slajd 14

Zasady porządkowe wymiarowania:
Zasada grupowania wymiarów – wymiary dotyczące jednego elementu przedmiotu np. rowka, występu
oraz wymiary zewnętrznych i wewnętrznych powierzchni umieszczone na jednym rzucie powinny być
zgrupowane.

15. Slajd 15

Sposoby wymiarowania:
Układ szeregowy wymiarów
Układ równoległy wymiarów (od bazy wymiarowej)
Układ mieszany wymiarów
Wymiarowanie przedmiotu od baz rzeczywistych oraz przedmiotów symetrycznych

16. Slajd 16

Wymiarowanie w układzie szeregowym wymiarów
Wymiarowanie w układzie szeregowym wymiarów polega na podawaniu kolejnych wymiarów jeden
za drugim.

17. Slajd 17

Wymiarowanie w układzie równoległym wymiarów (od bazy wymiarowej)
Wymiarowanie w układzie równoległym wymiarów polega na podawaniu kolejnych wymiarów od
jednej bazy wymiarowej.
Bazą wymiarową jest element geometryczny przedmiotu (płaszczyzna, linia, punkt) względem którego
określa się położenie innych elementów geometrycznych przedmiotu.

18. Slajd 18

Wymiarowanie w układzie mieszanym wymiarów
Wymiarowanie w układzie mieszanym wymiarów jest połączeniem sposobów wymiarowania w układzie
szeregowym i równoległym.

19. Slajd 19

Wymiarowanie przedmiotu od baz rzeczywistych oraz przedmiotów symetrycznych
Wymiarowanie przedmiotu od baz rzeczywistych stosowane jest zazwyczaj , gdy przedmiot ma być
wytwarzany seryjnie lub masowo, zastępując wymiarowanie od baz wyobrażalnych.
Wymiarowanie elementów przedmiotu powtarzających się po obu stronach płaszczyzny symetrii należy
podawać tylko jeden raz.

20. Przykłady wymiarowania elementów geometrycznych

21. Slajd 21

Wymiarowanie promieni łuków okręgów
Linie wymiarową promienia łuku okręgu należy prowadzić od jego środka krzywizny (punktu z którego został
zatoczony) do łuku i zakończyć grotem.
Jeżeli położenie środka krzywizny łuku powinno być zwymiarowane, środek ten powinien być zaznaczony.
Jeżeli środek łuku znajduje się poza granicami miejsca na arkuszu, linię wymiarową należy złamać lub
przerwać.
Jeżeli wymiar promienia można wyprowadzić z innych wymiarów, należy go oznaczyć linią wymiarową
z grotem i znakiem wymiarowym R bez podania liczby wymiarowej.
Linie wymiarowe małych promieni łuków okręgów należy prowadzić w kierunku środka krzywizny łuku
i ograniczać grotem od wewnętrznej lub zewnętrznej strony łuku.
Liczbę wymiarową poprzedza się oznaczeniem R

22. Slajd 22

Wymiarowanie kątów, cięciw i łuków
Linie okręgów można wymiarować podając promień krzywizny łuku oraz jeden z następujących wymiarów:
wymiar kąta wierzchołkowego i wymiar długości cięciwy.

23. Slajd 23

Wymiarowanie otworów (krzywizn powierzchni walcowych)
Krzywiznę powierzchni walcowej stanowiącą otwór przedstawiony w rzucie na płaszczyznę równoległą do osi
symetrii należy wymiarować podając odległość między tworzącymi przeciwległymi; podobnie wymiarujemy
średnicę walca. W przypadku rzutu na płaszczyznę prostopadłą do osi symetrii należy wymiarować przez
podanie średnicy okręgu.
W każdym przypadku liczbę wymiarową poprzedza się oznaczeniem
W przypadku, gdy w przyjętej podziałce otwory są małe
lub przedstawiane w postaci umownej, można je
wymiarować w uproszczony sposób.

24. Slajd 24

Wymiarowanie krzywizny powierzchni kulistych
Krzywizny powierzchni kulistych można wymiarować podając promień lub średnicę kuli.
Liczbę wymiarową poprzedza się oznaczeniami SR lub S

25. Uproszczenia wymiarowe

26. Slajd 26

Wymiarowanie szeregu powtarzających się jednakowych elementów

27. Slajd 27

Wymiary przedmiotów symetrycznych i symetrycznie rozmieszczonych
elementów przedmiotów

28. Slajd 28

Wymiarowanie grubości lub długości przedmiotów przedstawionych
w jednym rzucie
Jeśli grubość lub długość przedmiotu nie jest przedstawiona na rzucie, można liczbę
wymiarową grubości lub długości podać nad linią odniesienia poprzedzając ją znakiem x

29. Slajd 29

Wymiarowanie ścięć krawędzi
Przy wymiarowaniu ścięć krawędzi pod kątem 45° stosuje się sposoby przedstawione na rysunku.
Ścięcia pod kątem różnym od 45° można wymiarować podając wymiary liniowe lub wymiar liniowy i kątowy.

30. Slajd 30

Przykład wymiarowania elementu płaskiego

31. Slajd 31

Przykład wymiarowania elementu obrotowego

32. Slajd 32

33. Slajd 33

34. Slajd 34

Wybór sposobu wymiarowania: od bazy lub szeregowy

35. Slajd 35

Sposobu wymiarowania: szeregowy

36. Slajd 36

Sposobu wymiarowania: od bazy

37. Slajd 37

Dodanie linii odniesienia