Этнонимінің шығу тегі

1.

«ҚАЗАҚ»
ЭТНОНИМІНІҢ
ШЫҒУ ТЕГІ
Орындаған: 205-топ студенттері
Қазиданова Үміт; Сатыбалды Балнұр;
Мейрқұл Нұршат; Тоқабаева Назым

2.

Жоспар:
• Этноним тарихы;
• «Қазақ» ұлты;
• «Қазақ» этнониміне байланысты
тұжырымдама пікірлер.

3.

о

4.

Қазақ – Қазақстан
Республикасының ежелден келе
жатқан түркітілдес негізгі
халқы, сол халықтың, елдің
өкілі, ұлт. Ғалымдардың
көпшілігі бұл атауды б.з.д. VIIIV ғасырларда өмір сүрген сақ
тайпаларының атауымен
байланыстырып қарайды.

5.

«Қазақ» этнониміне байланысты тұжырымдама
пікірлер:
1. «Қазақ» этнонимі «қаз» (нағыз) және «сақ» (тайпа атауы) деген екі құрамнан шыққан деген
пікір бар. Тұжырымдаманы қолдаушылардың қатарына А.Н.Бернштам, Т.Жанұзақов,
М.Ақынжанов, Қ.Ақышев, Б.Кенжебаев, Г.Каушев сынды ғалымдарды жатқыза аламыз.
2. «Қаз» және «ақ». Тарихи-этнографиялық әдебиетте "қазақ" этнонимін "қаз+ақ"ұғымымен
теңдестіру нұсқасы бар. Бұл термин сөзбе-сөз "ақ қаз" деп аударылады.
3.«Қази-ақ». Ә.Қайдар өзінің «Қазақ қандай халық?» еңбегінде белгілі тарихшы Құрбанғали
Халидтың «қазақ» атауына байланысты жасаған тұжырымдамаларына шолу жасайды.
4.«Кас» және «пи». Академик Н.И.Маррдың зерттеуінше, «қазақ» этнонимінің қалыптасуына
«кас-пи» сөздері әсер еткен.
5. «Қаз» және «ог». Ғалым-этнолог А. Абдрахмановтың пікірінше, бұл атау екі сөздің бірігуінен
шыққан: "қаз" және "ог" (ок). "Ог" - ежелгі түркі тілінде" оғыздар "деген ұжымдық этникалық
атаудың түбірі болып табылатын "ру, тайпа" мағынаны білдіреді.

6.

Алаштың ірі қайраткері
Мұхамеджан Тынышбаев
«“Қазақ” сөзінің мағынасын іздеу
«орыс», «араб», «француз» және т.б
сөздердің мағынасын табу әрекеті
секілді пайдасыз»

7.

Назарларыңызға рақмет!