Әкімшілік заңнаманы қолдану практикасы

1.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЖОҒАРҒЫ СОТЫНЫҢ ЖАНЫНДАҒЫ СОТ
ТӨРЕЛІГІ АКАДЕМИЯСЫ
ӘКІМШІЛІК ЗАҢНАМАНЫ ҚОЛДАНУ ПРАКТИКАСЫ
Нұрышева Толқын Серікқалиқызы
заң ғылымдарының кандидаты
Астана - 2023

2.

Әкімшілік құқық - құқық саласы
және заң ғылымдарының
объектісі ретінде.

3.

Әкімшілік құқық - құқық саласы және заң ғылымдарының
объектісі ретінде.
Мазмұны:
Мемлекеттік
басқару түсінігіне
заманауи
көзқарастар, оның
ерекшеліктері.
Әкімшілікқұқықтық
қатынастар:
екершеліктері,
және
топтастырылуы.
Әкімшілік құқық
пәні: қазіргі
заманғы
тенденциялары.
Әкімшілік
құқықтың жалпы
және ерекше
бөлімдерінің
құқықтық
институттары.
Жария-құқық
институты ретінде
мемлекеттік
қызметтің заманауи
мәселелері.
Әкімшілік юстиция
– әкімшілік
құқықтың
институты ретінде.

4.

Әкімшілік құқық
ҚР-ның әкiмшiлiк
құқығы - ҚР-ның
мемлекеттiк басқару
ұлттық Онда
құқығының
салаларындағы
барлық
iрi салаларының
бiрi
ҚР-ның
әкiмшiлiк
құқық
қоғамдық
қатынастар
реттеледi.
болып
табылады.
саласы – ұлттық құқық
саласында ерекше орын
алатындықтан, ол тек қана
пәнiмен ғана емес,
қоғамның барлық
салаларын да реттеумен
ерекшеленедi.

5.

Әкімшілік құқық
Әкімшілік құқық —
атқарушы билік
аясындағы қоғамдық
қатынастарды реттейтін
құқық нормаларының
жиынтығынан құралады.

6.

Әкімшілік құқық
Әкімшілік құқықтың пәні және әдістері:
ПӘНІ – атқарушы билікті
жүзеге асыру аясында
мемлекет пен
тұлғалардың мүдделерін
толық үйлестіру
мақсатында әрекет
ережелерін бекіте
отырып, басқарушылық
қатынастарға бұқаралыққұқықтық мазмұн береді
6
ӘДІСТЕРІ – әкімшілік
құқықтың реттеуші
функцияларын жүзеге
асыра отырып,
басқарушылық
қоғамдық қатынастарды
реттеуге әсер ететін
тәсілдердің жиынтығын
ашады

7.

Әкімшілік құқықтың пәні
Ескерілуі қажет
1
а) кез-келген мемлекеттік-басқарушылық қызметті
қамтитын мемлекеттік басқару аялары;
2
ә) пайда болатын қоғамдық қатынастың арнайы
субъектісі ретінде атқарушы билік органдарының
және жария өкілеттіктерге ие субъектілердің болуы;
3
б)
мемлекеттік-басқарушылық
байланысты өкілеттіктерді тәжірибе
асыру.
қызметпен
жүзінде іске

8.

ӘКІМШІЛІК ҚҰҚЫҚ
Атқарушы билікті іске асыруда
мемлекеттік басқару
процесінде пайда болатын
қоғамдық қатынастардың
түрлері
Сыртқы –
атқарушы
билік
органдары
және өзге де
әкімшілік
құқықтың
субъектілері
арасында
Сыртқы –
атқарушы
билік
органдары
және
жергілікті
мемлекетті
к басқару
органдары
арасында
Сыртқы –
қолданыстағ
ы заңнама
аясында
атқарушы
билік және
сот билігі
органдарыны
ң арасында
Ішкіұйымдас
тырушылық –
атқарушы
билік
органдарыны
ң
ішкіқұрылымы
ның
арасындағы
міндеттер
мен
құқықтарды
бөлумен
байланысты

9.

Әкiмшiлiк-құқықтық нормалардың түсiнiгi
Әкiмшiлiк-құқықтық нормалар
мемлекеттiк басқару саласындағы пайда болатын,
өзгеретін және тоқтатылатын
қоғамдық қатынастарды реттейтiн,
мемлекетпен бекiтiлген
немесе
санкцияландырылған ережелер.

10.

Әкiмшiлiк-құқықтық нормалар
- мазмұны бойынша:
материалдық және процессуалдық
- бекiтiлген нормалардың көрсетiлу нысаны бойынша:
мiндеттейтiн, тыйым салатын; рұқсат беретiн; ынталандыратын;
көтермелейтін
- тұлғалардың шеңберi бойынша:
мемлекеттік органдар, мемлекеттік қызметшілер, азаматтар және шетелдіктер,
қоғамдық бірлестіктер және саяси партиялар
- нормалардың кеңiстiкте әрекет ету тәртiбi бойынша:
республикалық, жергілікті (локальды), салалық, салааралық
-
әрекет ету уақыты бойынша:
мерзімді және мерзімсіз

11.

Әкімшілік құқықтық нормалардың іске асырылу
нысандар:
- сақтау, нормалармен тыйым салынған әрекеттердi жасаудан бас тарту;
- атқару, мiндеттеу нормаларында бекiтiлген нұсқамаларды орындау;
- пайдалану, өз құқықтарын жүзеге асыруы;
- қолдану, заңдылық актiлер шығару арқылы нақты iс шешу.

12.

ӘКІМШІЛІК ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАТЫНАСТАР
Құрылымы:
- әкiмшiлiкқұқықтық
қатынастарға
қатысушылар;
- олардың
субъективтiк
құқықтары мен
заңдылық
мiндеттерi;
- нормативтікқұқықтық негіз;
Заңды дерек –
әкімшілік-құқық
нормаларымен
байланысты
құқықтық
қатынастар
пайда болатын,
өзгеретiн және
тоқтатылатын
фактiлiк
жағдайлар.

13.

Әкімшілік-құқықтық қатынастардың
топтастырылуы
әкiмшiлiк-құқықтық
қатынастарға
қатысушылардың өзара
қатынасына байланысты:
Мазмұны бойынша:
Вертикальды және
горизонтальды
Материалдық
және
процеесуалдық
Нақты мақсаттары
бойынша:
сыртқы
ішкі
материалдық
мемлекеттік басқару саласында әкiмшiлiк құқықтың
материалдық нормаларымен реттелетiн қоғамдық
қатынастар;
процессуалдық
жеке,
нақты
iстердi
шешумен
байланысты
туындайтын
әкiмшiлiк
құқық
нормаларымен
реттелетiн қоғамдық қатынастар (азаматтардың
өтiнiштерiн қарау және т.б.).

14.

Әкімшілік құқықпен реттелетін басқарушылық
қатынастар
а) атқарушы биліктің әр-түрлі ұйымдастырушылық-құқықтық деңгейдегі
өзара бағынышты субъектілерінің арасындағы қатынастар (жоғары және
төменгі органдардың арасындағы);
ә) атқарушы биліктің тең ұйымдастырушылық-құқықтық деңгейдегі өзара
бағынышты емес субъектілерінің арасындағы қатынастар (екі министрліктің,
екі облыстың әкімшіліктерінің және т.б.);
б)
атқарушы
билік
органдары
және
оның
қарамағындағы
ұйымдастырушылық
бағыныстағы мемлекеттік мекемелер арасындағы
қатынастар;
в) атқарушы билік субъектілері және жергілікті атқарушы органдардың
арасындағы қатынастар;

15.

Әкімшілік құқықтық қатынастар
г) атқарушы билік органдары және мемлекеттік емес шаруашылық,
әлеуметтік-мәдени бірлестіктер арасындағы қатынастар (коммерциялық
құрылымдар);
ғ) атқарушы билік органдары және қоғамдық бірлестіктер арасындағы
қатынастар;
д) атқарушы билік органдары және азаматтардың арасындағы қатынастар.

16.

Әкімшілік құқықтық институттар - әкiмшiлiк құқықтың
жүйесiнiң маңызды бөлiгi.
- жеке және заңды тұлғалардың әкiмшiлiк-құқықтық мәртебесi;
- атқарушы билiктiң әкiмшiлiк-құқықтық мәртебесi;
- әкімшілік органдардың әкiмшiлiк-құқықтық мәртебесi
- мемлекеттік қызметшілердің әкімшілік-құқықтық мәртебесі;
- мемлекеттік басқарудың нысандары және мемлекеттік
басқарушылық қызметтің әдістері;
Әкімшілік процедуралар
Әкімшілік сот ісін жүргізу

17.

Әкімшілік құқық ғылым ретінде
- полиция органдарының
ХІХ ғ. 60 ж. және 1917 ж
аралығы – полиция құқығының
әкімшілік құқыққа ауысуы;
- тұлғаның әкімшілік-
құқықтық мәртебесінің өзгеруі
(лауазымды тұлғалардың
әрекеттеріне байланысты билік
органдарына шағымдану);
құзыреттігінің тарылуы, яғни
шаруашылық, қаржы,
мәдениет, әлеуметтік
қамтамасыз ету мәселелерінің
жерлердегі, уездердегі
органдарға берілуі;
- әкімшілік-құқықтық
қатынастардың шеңберінің
кеңеюі;
- Әкімшілік юстиция
институтының қалыптасу
негіздері

18.

НАЗАР ҚОЙЫП
ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!
18