Çəngəlli Maşın

1. Çəngəlli Maşın

Operatoru Təlimi
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

2. Təlim nə üçün lazımdır?

• Qəzaların əksəriyyətinin səbəbi operatorların təhülkəsizlik qaydalarına əməl etməməsi və
yaxud onları gözardı etməsi və nəzarətin zəif olmasıdır.
• Bu kursun nəzəri hissəsinin coxu çəngəli maşınla bağlı əsas təhlükəsizlik anlayış və
prinsiplərini öyrətməkdən ibarətdir.
• Təcrübə göstərir ki, operatorun və digər işçilərin təhlükəsizliyini qorumaq üçün primitiv iş
üsullarına əməl olunmalıdır.
• Bu kursda siz çəngəlli maşın operatorunun bilməsi lazım olan qəbul edilmiş təhlükəsizlik
üsullarını öyrənəcəksiniz.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

3. Operatorun seçilməsi

• Operatorun ən azı 18 yaşı olmalıdır.
• Əqli cəhətdən yetgin və məsuliyyətli olmalıdır.
• Əqli və fiziki cəhətdən kifayət qədər uyğun olmalıdır.
• İşə başıamazdan əvvəl tibbi yoxlanışdan keçiməlidir.
• Avtomobilin istismarına xələl yetirəcək ürək problemləri, epilepsiya və fiziki qüsurları
olmamalıdır
Uyğun bir seçim prosesindən keçməlidir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

4. Qanun & Nizamnamələr

Qanun & Nizamnamələr
• Health and Safety at Work etc. Act
• Lifting Operations and Lifting Equipment Regulations
• Provision and Use of Work Equipment Regulations
• Management of Health and Safety at Work Regulations
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

5. İş Yerində Təhlükəsizlik və Sağlamlıq Aktı 1974

• 2-ci bəndə əsasən işə götürənlər aşağıdakıları təmin etməlidir:
• Təhlükəsiz iş yeri və iş sistemi
• Təhlükəsiz və risk olmayan tərzdə əşya və maddələrin götürülməsi, saxlanması və
daşınması
• Məlumat, göstəriş və nəzarət ilə təmin etmək
• Sahəyə təhlükəsiz giriş və çıxışla təmin etmək
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

6. İş Yerində Təhlükəsizlik və Sağlamlıq Aktı 1974

• 7-ci və 8-ci bənddə işçilərdən aşağıdakılar tələb olunur
• Əvvəl özünün, sonra iş yoldaşlarının və digər şəxslərin təhlükəsizliyinə görə məsuliyyət
daşımaq
• Sağlamlıq və təhlükəsizlik barəsində işə götürən və digər işçilərlə əməkdaşlıq etmək
• Sağlamlıq və təhlükəsizliklə bağlı heç bir şeyə müdaxilə etməməli və yanlış istifadə
etməməlidir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

7. İş Ləvazimatlarının Təchizatı və İstifadəsi Qanunu

• 5-ci bənddə deyilir ki:
• Hər bir işə götürən bütün iş ləvazimatlarının yaxşı və işlək vəziyyətdə olmasını təmin
eməlidir.
• Hər bir çəngəlli maşının təmir hesabat kitabçası olmalıdır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

8. İş Ləvazimatlarının Təchizatı və İstifadəsi Qanunu

• 8-ci bənddə deyilir ki:
• Ləvazimatı istifadə edən yaxud işə nəzarət edən şəxsin təhlükəsizlik və sağlamlıq
haqqında məlumatı və bu ləvazimatla bağlı onların başa düşdüyü dildə yazılmış
göstərişlərə malik olmalıdır.
• Bu məlumatlar və göstərişlər istifadə şərtləri və qaydaları, baş verə biləcək hadisələr və
bu hadisələr zamanı hansı tədbirlərin görülməsi və ləvazimatı istifadə edərkən hansı
nəticələrə gəlinməsinə aid olmalıdır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

9. İş Ləvazimatlarının Təchizatı və İstifadəsi Qanunu

• 9-cu bəndin tələbinə əsasən:
• Ləvazimatdan istifadə edən hər bir operator və əməliyyatda iştirak edən hər bir
supervayzer ləvazimatın istifadə metodu, ləvazimatla bağlı hər hansı riskin olması,
sağlamlıq və təhlükəsizlik ilə bağlı lazımı təlim keçməlidir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

10. İş Ləvazimatlarının Təchizatı və İstifadəsi Qanunu

• 26-cı bəndə əsasən:
• Mobil iş ləvazimatının aşma riski olduqda işə götürən bu ləvazimatların qoruyucu
vasitələrini,məs. Təhlükəsizlik kəmərini təmin etməlidir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

11. İş Yerində Sağlamlıq və Təhlükəsizliyin tənzimlənməsi qanunu

• 11-ci qanunda tələb olunur ki:
• Hər bir işə götürən işçilərinin sağlamlıq və təhlükəsizlik baxımından işi görmək
qabiliyyətinin olub-olmadığını nəzərə almalı və aşağıdakı hallarda onlara lazımi sağlamlıq
və təhlükəsizlik təlimi keçməsini təmin etməlidir:
• Işə götürülən zaman
• Vəzifəsi dəyişdirildiyi zaman
• Yeni iş ləvazimatı və ya iş şəraiti təqdim olunduqda
• Yeni iş sistemi qüvvəyə mindikdə və ya hazırki iş sistemi dəyişdirildikdə
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

12. İş Ləvazimatlarının Təchizatı və İstifadəsi Qanunu

• 11-ci bənddə tələb edilir ki:
• Vaxtaşırı olaraq təlim yenilənməli, iş saatlarında aparılmalı və sağlamlıq və təhlükəsizliklə
bağlı yeni risklərə uyğunlaşdırılmalıdır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

13. Yükaldırma Əməliyyatları və Yükqaldırma Ləvazimatları Nizamnaməsi

• 5-ci bənd (İnsan qaldırmaq üçün yükqaldırma ləvazimatları):
• Insan qaldırmaq üçün olan ləvazimatların üzərində onların bu məqsəd daşıdığı
göstərilməlidir.
• Onların üzərində SWL, insanların maksimum sayı və “İnsan Daşımaq Üçündür” sözləri
yazılmalıdır.
• Aşağıdakı təhlükəsizlik xüsusiyyətləri olmalıdır :
• Işçilərin əzilməsi, ləvazimata ilişməsi, ləvazimatın altında qalması, ləvazimatın üzərindən
düşməsinin qarşısı alınmalıdır,
• Yükdaşıyan ləvazimatın düşməsinin qarşısı alınmalıdır,
• İlişib qalmış insanı digər təhlükələrdən qorumaq və onu azad etmək.
• İnsanları qaldıran zaman operator maşının içərisində qalmalıdır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

14. Yükaldırma Əməliyyatları və Yükqaldırma Ləvazimatları Nizamnaməsi

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

15. Yükaldırma Əməliyyatları və Yükqaldırma Ləvazimatları Nizamnaməsi

• İnsanların daşınması zamanı operator hər zaman
kabinkada olmalıdır?
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

16. Operatorun vəzifələri

• Avadanlığın istifadədən əvvəl yoxlanmasını həyata keçirilməli
• Onların çəngəli maşını istifadə edecəkləri üsul üçün məsuliyyət daşımalı
• Çəngəli maşınla bağlı qanun və qaydalardan xəbərdar olmalı.
• Yükün qiymətləndirilməsi və hər hansı baş verə biləcək risklərin təhlükəsiz aradan
qaldırılması yaxud da azaldılması üçün tədbirlər görməli.
• Çəngəlli maşınla əməliyyat apararkən piyadaların təhlükəsizliyinə məsuliyyət daşımalıdır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

17.

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

18. Çəngəlli Maşının hissələri

• Şinlər və təkərlər:
• Çəngəlli maşının şinləri adətən bərk rezindən
• və ya pnevmatik (hava ilə dolu) olur
• Ön təkərlər enerji mənbəyidir və hərəkəti təmin edir.
• Arxa təkərlər döndərmək üçündür.
• Arxa təkərlərin sayı bir və ya iki ola bilər.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

19. Çəngəlli Maşının hissələri

• Ümumi xarici hissələr:
• Yan lövhələr
• Əks yük
• Yedək
• Sürmək üçün silindrlər
• Çəngəlli maşına minmək üçün pilləkənlərin
üzərində örtük
• Çəngəlli maşının altı (yağ axıntısını
yoxlamaq)
• Çəngəlli maşın aşan zaman operatoru
qoruyan qoruyucu çərçivə
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

20. Çəngəlli Maşının hissələri

• Çəngəlli maşının ön hissəsi:
• Maçta, roliklər və sürgülər
• Çəngəl lövhəsi, qoruyucu tor
• Çəngəllər, qıfıllayıcı boltlar
• Zəncirlər, dayaq nöqtələri, şkivlər
• Əymə silindrləri
• Qaldırma silindrləri
• Aksesuarlar (yan keçirici)
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

21. Çəngəlli Maşının hissələri

• Mühərrik/ akkumlyator bölməsi:
• Çəngəlli maşının enerji mənbəyi
• Burada hidravlik bak, nasos və hidravlik
mühərrik olur.
• Burada şupdan istifadə etməklə mühərrik
yağını və suyun səviyyəsini yoxlamaq olar.
• Şlanqlar,elektrik kabellər və digər hissələr
buradadır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

22. Çəngəlli Maşının hissələri

• Kabina:
• Oturacaq və qoruyucu kəmər
• Döşəmənin üzərindəki örtük
• Pedalların üzərindəki rezin örtük
• Sükan və köməkçi
• Əl əyləci
• Datçiklər (göstəricilər) və
• mühərriyi göstərən şkala
• Rıçaqlar üzərindəki işarələr
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

23. Kabina

Dönmə indikatoru rıçaqı
Köməkçi mexanizm
Yan ötürmə rıçaqı
Əymə rıçaqı
Əl Əyləci
Qaldırma rıçaqı
Fövqəladə
dayanma əyləci
Əyləc
Qaz pedalı
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

24. Yoxlama

• Çəngəlli maşını istifadədən və yaxud da iş növbəsindən əvvəl yoxlanması mütləqdir.
• Yoxlamanın nəticəsi qeyd olunmalı və növbənin sonuna kimi saxlanmalıdır.
• Əgər yoxlamanın keçirildiyinə əmin deyilsinizsə, yoxlamanı özünüz aparmalısınız.
• Bütün defektləri və zədələri qeyd etməli və supervayzerə göstərməlisiniz.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

25. Yoxlama

• Sizə kömək üçün yoxlamanı aşağıdakı hissələrə bölmüşük.
• Enerji mənbəyi (akkumlyator və ya mühərrik hissəsi) və mayenin səviyyəsi
• Maşının vizual yoxlanışı. Bura çəngəlli maşının ümumi vəziyyəti, şinlər, təkərlər, çəngəllər,
maçta, zəncirlər, roliklər, sürgülər, çəngəllərin lövhəsi,qoruyucu tor və s.daxildir.
• Maşının funksiyalarının yoxlanması. Fənərlərin, siqnalın, arxa siqnalın, dəyişdirici açarın,
mühərriki işə salma prosedurunun, indikatorların işləməsini yoxlamaq.
• Maşının funksiyalarının yoxlanması. Hidravlik sistemin, əyləclərin (əl əyləci və ayaq əyləci)
və sükanın işləməsini yoxlamaq
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

26. Hidravlik sistem

• Hidaravlik sisitem bir neçə hissədən ibarətdir:
• Rezervuar
• Hidravlik yağ
• Filter
• Nasos—sistemdə təzyiq yaratmaq üçün
• Şlanqlar—təzyiq altında olan yağı silindrlərə aparmaq üçün
• Təzyiq azaldan klapan
• Axını tənzimləyən klapan
• Qaldırmaq-salmaq, dartmaq -itələmək üçün hidravlik porşen
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

27. Hidravlik sistem

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

28. Təzyiq azaldan klapan

Normal Oil Flow to Cylinder
Oil Flow from Tank
To much Pressure to Cylinder
Oil Flow to Tank
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

29. Axıntıya nəzarət klapanı

Pressured
Oil Flow
Oil Flow to
Cylinder
No
Pressurised
Oil Flow
Return oil
pressure
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

30. Nominal qaldırma gücü

• Nominal yükqaldırma cədvəli mütləq
çəngəlli maşının üzərində olmalıdır və
bu lövhə olmasa maşını sürmək olmaz.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

31. Nominal qaldırma gücü

• Nominal Qaldırma Gücünü göstərən müxtəlif lövhələr
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

32. Ağırlıq mərkəzi

Boş çəngəlli maşının ağırlıq mərkəzi operatorun oturacağının
arxasında və aşağısındadır.
Yüklənmiş çəngəlli maşının ağırlıq mərkəzi isə oturacağın önündə
və aşağısındadır.
Yükün çəkisi və ya mərkəzi artıqca, çəngəlli maşının ağırlıq mərkəzi
dəyişir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

33. Yük mərkəzi

• Yükün mərkəzi çəngəlin ön hissəsindən
yükün ağırlıq mərkəzinə qədər olan
məsafədir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

34. Yük mərkəzi

• Yükün mərkəzi çəngəlin ön
hissəsindən yükün ağırlıq mərkəzinə
qədər olan məsafədir.Yük mərkəzi
artıqca, çəngəlli maşının yük qaldırma
gücü azalır.
700mm
600mm
500mm
2500kg 2260kg 1950kg
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

35. Yük mərkəzi

Nominal yükqaldırma qabilliyəti ilə bağlı
digər məlumat isə çəngəlli maşının yükü
maksimum hansı yüksəyliyə qaldırmasıdır.
Çəngəlli maşının müəyyən hündürlükdə
maksimum yük qaldırması maçtanın şaquli
vəziyyəti və çəngəlli maşının hamar yerdə
dayanması üçün nəzərdə tutulmuşdur və ya
yüklü olduqda birgə ağırlıq mərkəzi artdıqda.
H.O.L
3300mm
Load CofG
Combined CofG
Truck CofG
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

36. Yükqaldırma Qabiliyyətinin Hesablanması

• Əgər bizim maşınımız 500mm yük
mərkəzinə malikdirsə və 3000mm
hündürlükdə 2500kq yük qaldırırsa,yük
mərkəzi 600mm və 700mm olduqda həmin
çəngəlli maşın hansı ağırlıqda yük qaldıra
bilər.
• Bunun 2 yolu var:
• Cədvəldən istifadə etməklə və xətləri
tutuşdurub onların kəsişdiyi yerdə yükü
tapmaq olar.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

37. Yükqaldırma Qabiliyyətinin Hesablanması

• İkinci yolu isə hesablamaqdır:
• Biz çəngəlli maşının 500mm yük mərkəzində 2500kq yük qaldırdığını bilirik və
600mm,700mm yük mərkəzində nə qədər yük qaldırdığını hesablamalıyıq
• Nominal yükqaldırma qabiliyyətini hesablamaq üçün verilmiş yük qaldırma qabiliyyətini yük
mərkəzinə vurub aldığımız cavabı yeni yük mərkəzinə bölürük
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

38. Yükqaldırma Qabiliyyətinin Hesablanması

• Yükün 600mm-də hesablanması
• (2500kq x 500mm) / 600mm
• = 1250000kq/mm / 600mm
Yükün 700mm-də hesablanması
= 1250000kq/mm / 700mm
• = 2083kq
= 1785kq
(2500kq x 500mm) / 700mm
• Gördüyünüz kimi yük mərkəzi artıqca yükqaldırma qabiliyyəti azalır.
• Bu, təhlükəsizlik qaydasına əməl olunması üçün yaxşı nümunədir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

39. Dönmə nöqtəsi

Çəngəlli maşının dönmə nöqtəsi
ilə onun fırlanma nöqtəsi eynidir.
İti döngələri dönərkən, ön təkərin
mərkəzi
künclə
qarşı-qarşıya
olduqda dönmək lazımdır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

40. Tarazlıq nöqtəsi/Fırlanma

Yaxşı olardı ki, çəngəlli maşındakı əksyükün çəkisi qaldırdığımız yükün
çəkisindən ağır olsun, çünki bele
olduqda
ağırlıq
mərkəzi
tarazlıq
üçbucağının
daxilindəki
müvazinət
mövqeyində olur. Belə halda çəngəlli
maşının arxa təkərləri yerdə dayanır. Bu
çəngəli
maşının
təhlükəsizlik
vəziyyətidir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

41. Tarazlıq nöqtəsi/Fırlanma

Yükün və əks-yükün çəkisi bərabər olduqda
çəngəlli maşın tarazlıq mövqeyində olur. Bu,
çəngəlli maşının ön tərəfə aşma vəziyyətinə
yaxınlaşmasıdır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

42. Tarazlıq nöqtəsi/Fırlanma

Çəngəlli maşının ağırlıq mərkəzi tarazlıq
üçbucağından kənara çıxdıqda tarazlıq
pozulur və nəticədə çəngəli maşın aşır.
Əks-yükün qalxması nəticəsində çəngəlli
maşın önə aşır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

43. Tarazlıq üçbucağı

• Tarazlıq hər hansı bir əşyanın ağırlıq mərkəzinin onun dayaq nöqtələrinin hüdudlarında
qaldığı vəziyyətdir. Çəngəlli maşının tarazlığı isə onun bütün təkərlərinin (3 və ya 4) hər
zaman yerdə olmasıdır.
• Çəngəlli maşının tarazlıq zonası üçbucaq yaradır. Bu üçbucaq ön tərəfdəki ox boyu ön
təkərlərin mərkəzindən arxa oxun mərkəzinə qədər uzanır.
• Bu, arxa təkərlərin dönmə təkəri olduğuna və çəngəlli maşının fırlanan arxa oxun mərkəzi
boyu fırlandığına görədir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

44. Tarazlıq üçbucağı

Çəngəlli maşın yüksüz olduğu zaman
onun
ağırlıq
mərkəzi
tarazlıq
üçbucağının uc hissəsinə (yəni, arxa
təkərə doğru) yaxınlaşır və beləcə yana
aşma ehtimalı artır.
Yüksüz çəngəlli maşının ağırlıq mərkəzi
operatorun oturacağının arxasında və
aşağıdadır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

45. Tarazlıq üçbucağı

Yük qaldırıldığı zaman çəngəlli
maşının ağırlıq mərkəzi tarazlıq
üçbucağının önünə keçir və çəngəlli
maşına boş olması ilə nisbətdə daha
çox tarazlıq verir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

46. Tarazlıq üçbucağı

Çəngəl yükə/paletə tam keçirilmədiyi
zaman
yüklə
qoruyucu
lövhə
arasında boşluq yaranır. Buna ara
məsafə
(yükün
çəngələ
tam
oturmaması) deyilir və o, çox
təhlükəlidir. Bu zaman yükün
mərkəzi artır və beləcə çəngəlli
maşının ağırlıq mərkəzi önə çəkilir
və çəngəlli maşının aşma ehtimalı
artır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

47. Tarazlıq üçbucağı

Yükün çəngələ oturmamasına yalnız o
zaman icazə verilir ki, yük divara və yaxud
başqa bir əşyaya söykənmiş olsun və
çəngəlləri saldıqda çəngəllər yükdən
kənara çıxıb yükün arxasındakı əşyaya
toxunsun.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

48. Tarazlıq üçbucağı

Yük çəngəllər üzərində tam
paylanmadıqda, çəngəlli maşın
hərəkət etdikcə onun yan
tarazlığı pozulur.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

49. Uzununa sabitlik

• Bu aşağıdakı hallarda baş verə bilər:
• Çəngəlli maşının həddən çox yüklənməsi
• Hidravlikanın qəfil işlədilməsi
• Əyləclərin bərk basılması və surətin qəfil artırılması
• Ara məsafə (yükü çəngələ tam oturmaması)
• Üzü paralel maneələrə tərəf hərəkət etmək
• Yamaclarda səhv hərəkət etmək
• Maksimum yüksəklikdə yükü əymək
• Yerdəki maneələr, qırıntıların olması
• Yerin kələ-kötür və ya çala olması
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

50. Həddən artıq yükləmə

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

51. Yan sabitlik

• Yan sabitliyin pozulmasına aşağıdakılar səbəb ola bilər :
• Çox yüksək sürətlə dönmək
• Maçta çox yüksəyə qaldırılmış halda dönmək
• Yamacı köndələninə dönmək
• Yamacda çəpinə hərəkət etmək
• Şinlərin zədələnməsi və ya boşalması
• Yükün çəngəllər üzərində bərabər paylanmaması
• Yük çəngəldən aşağı sallanaraq hərəkət etmək
• Yerdəki maneələr, qırıntıların olması
• Yerin kələ-kötür və ya çala olması
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

52. Çəngəllər qaldırılmış halda sürmək

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

53. Yükün sabitliyi

• Yükün sabitliyi cəngəlli maşının sabitliyi qədər vacibdir.
• Yük çəngəllərin dabanına tam oturmadıqda, yük çəngəllərdə bərabər paylanmadıqda və
ya yük palet üzərinə pis yükləndikdə yükün tarazalığı pozulur
• Yük çəngəllin üzərinə bağlanmadıqda çəngəlldən düşə və nəyəsə ziyan vura və ya
kiməsə xəsarət yetirə bilər.
• Yük çəngəlin üzərinə düzgün bağlandıqda yükün mərkəzi artmır və çəngəlli maşın öz
sabitliyini saxlayır.
• Yükü çəngələ oturdmaq yükün tarazlığını təmin edir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

54. Yükün sabitliyi

• Yükün çəngəlin dabanına söykənməsi əlverişlidir,çünki bu zaman yüklənmiş çəngəlli
maşının uzununa məsafəsi az olur.
• Qapalı sahədə işləyərkən bu vacibdir.
• Yükün sabit olması üçün çəngəllər minimum yükün 2\3 hissəsinə keçirilməlidir.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

55. Yükün qeyri-sabitliyi

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

56.

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

57. Çəngəlli maşının aşması

• Çəngəlli maşın aşdığı zaman ondan
tullanmağa və ya özünüzü çəngəlli
maşından qırağa atmağa cəhd etməyin. Bu
zaman çəngəlli maşının qoruyucu çərçivəsi
sizi əzə bilər.
• Həmişə qoruyucu kəmər geyinin
• Çəngəlli maşının içində qalın
• Möhkəm yapışın
• Ayağınızı döşəməyə möhkəm dayayın
• Çəngəlli maşının aşmasının əksinə əyilin
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

58. Təhlükəsiz idarə etmə

• Çəngəlli maşın sərnişin daşımaq üçün deyil.
• Çəngəlli maşının xüsusiyyətlərini bilin (maksimum nə qədər yük qaldırdığını, yük mərkəzini
və hündürlüyünü).
• Hərəkətetmə vəziyyəti (çəngəlin dabanı yerdən təxminən 150 mm hündürlükdə olmalıdır)
çəngəl arxaya əyilməlidir.
• Yük çəngəlin üzərində bərabər paylansın deyə çəngəllər aralanmalıdır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

59. Sərnişin daşıma?

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

60. Təhlükəsiz əməliyyat

• Sürməzdən əvvəl təhlükəsizliklə bağlı ən axırıncı yoxlanış 360 dərəcə dönüb ətrafa
baxmaqdır.
• Hidravlik idarə mexanizmini sərt deyil, yavaş idarə edin.
• Sərt dayandırmayın.
• Yük çəngəlli maşının yük qaldırma qabiliyyətinə uyğun olduğuna əmin olun və yükün
ağırlıq mərkəzini yoxlayın.
• Çəngəlli maşında hər hansı bir nöqsan yarandığı zaman çəngəlli maşını dayandırın,
təhlükəsiz şəkildə dayanacağa qoyun və dərhal supervayzerə xəbər verin.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

61. Çəngəllərdən ehtiyyatlı olun

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

62. Təhlükəsiz əməliyyat

• Operatorun aşağı və yuxarı ətrafları hər zaman kabinadakı qoruyucu çərçivənin hüdudları
daxilində olmalıdır.
• Heç vaxt çəngəllər yuxarı olduqda xüsusilə, həmin çəngəllərin üzərində yük olduqda
çəngəlli maşını döndərməyin və sürməyin.
• Çəngəlli maşını yükün növünə və yerin vəziyyətinə uyğun sürətlə sürün.
• Yükü daşımaq üçün çəngəli kifayət qədər əyin.
• Getdiyiniz yeri görmədikdə/küncə yaxınlaşanda bir neçə qısa siqnal verin.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

63. Təhlükəsiz əməliyyat

• Giriş və çıxışın təhlükəsiz olmasını təmin edin.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

64. Təhlükəsiz əməliyyat

• Yoxuş və yamaclarla çıxarkən hər zaman yüklənmiş maşının ön hissəsi ilə sürün, yəni
çəngəllər öndə olsun .
• Yoxuş və yamaclarla aşağı düşərkən çəngəlli maşının arxa hissəsi ilə sürün, yəni
çəngəllər arxada qalsın .
• Boş çəngəlli maşını aşağı və ya yuxarı sürərkən çəngəllər öndə olmalıdır. Çəngəllər
kifayət qədər yuxarıda olmalıdır ki, yamacın aşağısında çəngəllər yerə dəyməsin.
• Heç vaxt enişi və ya yamacı köndələninə keçməyin, çünki bu zaman çəngəlli maşın aşa
bilər.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

65. Yüklə birlikdə aşağı/yuxarı hərəkət

Yüklə birlikdə
aşağı/yuxarı
Downhill
– Nohərəkət
Load
Yüklü halda geriyə hərəkət
Yüklü halda qabağa hərkət
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

66. Aşağı yüksüz

Yüksüz halda üzü aşağı hərəkət etmək
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

67. Təhlükəsiz əməliyyat

• Əgər yük iri olduğu üçün önünüzü görmürsünüzsə, çəngəlli maşını arxası ilə sürün və
getdiyiniz istiqamətə baxın.
• Əgər mümkün deyilsə, məsələn enişlə yuxarı qalxırsınızsa, siqnalçı sizə göstəriş versin.
• Hər zaman getdiyiniz istiqamətə baxın.
• Çəngəlli maşınlar bir-birlərinin arxası ilə hərəkət edirlərsə, hər çəngəlli maşının arxasında
ən azı 3 çəngəlli maşın qədər məsafə olmalıdır.
• Çəngəlli maşın dönərkən çəngəlli maşının önündən və arxasından ehtiyatlı olun.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

68. Dayanacağa qoyma

• Çəngəlli maşını təyin edilmiş yerdə və ya uyğun bir yerdə saxlayın.
• Piyadaların keçdiyi səkinin yanında və ya üzərində, yanğın söndürən ləvazimatların və ya
qapiların yanında və ya evakuasiya yerlərində dayanacağa qoymayın.
• Dayanacaq əyləcini basın və neytralı işlədin.
• Maçtanı tam irəli əyin və sonra zəncirlər tam boşalana qədər çəngəlləri aşağı salın.
• Təkərləri düzəldin.
• Maşını söndürün, açarı çıxardın və söndürmək üçün olan bütün elektrik açarların işə salın.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

69. Yük maşınları və qoşma arabaları

• Yastı kuzalı yük maşınlarını yükləyərkən bunlara əmin olmalısınız:
• Yük maşını mühərriyi söndürülməli
• Əyləclər işə salınmalı
• Lazım gələrsə, təkərlərin altına tir dayamalı
• Lazım olan yerdə 5-ci ayaq quraşdırılmalı
• Maşının kuzası yaxşı təmir vəziyyətində olmalı
• Yük əvvəlcə arabanın bir tərəfindən baş hissəsinə, sonra digər hissələrə və arxaya
qoyulmalıdır
• Yükü boşaldarkən arabanın arxasınan önünə doğru boşaldılmalıdır.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

70. Yükləmə körpüləri

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

71. Yükləmə körpüləri

• Yük maşınlarını boşaltmaq üçün xüsusi körpülərdən istifadə olunur.
• Körpülər iti bucaq altında olmamlıdırlar.
• Operatorlar ehtiyyatlı olmalıdılar ki, maşını körpünün kənarına çox yaxınlaşdırmasınlar.
• Yükləmə körpülərində işləyərkən unutmayın ki, onlar dar olurlar və bəzən yük maşını
oradan uzaqlaşır!!!
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

72. Yükləmə körpüləri ilə bağlı qəzalar

Yük maşını haradadır???
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

73. Rəfə yığma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

74. Rəfə yığma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

75. Rəfə yığma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

76. Rəfə yığma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

77. Rəfə yığma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

78. Rəfə yığma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

79. Rəfdən boşaltma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

80. Rəfdən boşaltma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

81. Rəfdən boşaltma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

82. Rəfdən boşaltma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

83. Rəfdən boşaltma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

84. Rəfdən boşaltma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

85. Rəfdən boşaltma üsulu

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

86. Rəfə yığma

• Rəflər onların üzərinə qoyulan yükə tab gətirməlidir.
• Paletlər rəfə uyğun olmalıdır.
• Əgər yükün rəfdə təhlükəli şəkildə yerləşdirildiyini görsəniz, supervayzerə xəbər edin ki,
riskin dəyərləndirilməsindən sonra yükü oradan aşağı salınsın.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

87. Akkumlyatorun doldurulması

• Akkumlyator yükləyən və razetka söndürüməlidir.
• Akkumlyator bölməsini açın .
• Akkumlyatoru çəngəlil maşından və birləşdiricilərdən ayırın .
• Akkumlyator yükləyəni akkumlyatora qoşun.
• Akkumlyator yükləyənin düzgün tənzim olunduğunu yoxlayın (lazım gələrsə).
• Akkumlyator yükləyəni qoşun.
• Razetkanı qoşun.
• Akumlyatoru orada qoyub tam yüklənməsin gözləyin.
• Akkumlyator yükləyəni söndürüb və maşını akkumlyatora yenidən qoşduqda yuxarıda
verilmiş göstərişləri aşağıdan yuxarıya doğru ardıcıllıqla edin.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

88. Akumlyator bölməsi

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

89. Qazla idarə olunan çəngəlli maşınlar

• Qaz silindrinin söndürüldüyünə əmin olun.
• Silindri söndürərkən qazdan ehtiyyatlı olun,çünki söndürülən zaman qaz təzyiq altında olur
və həddə artıq soyuq olduğuna görə dərini yandıra bilər.
• Boş qaz silindrini çıxardıb yenisi ilə əvəz edərkən ehtiyatlı olun.
• O ağırdır və siz onu əllə yük qaldırma üsullarını tətbiq edərək qaldırmalısınız.
• Silindirin aşağısındakı ox aşağıya doğru olmalıdır.
• Silindiri yenidən qoşun və sonra işə salın..
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

90. Qazla idarə olunan çəngəlli maşınlar

OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

91. Dizellə idarə olunan çəngəlli maşın

• Qıf və ya doldurma üçün
• şlanqdan istifadə edin.
• Dizeli həddən artıq
• doldurmayın.
• Kənara tökülmüş axıntını
• təmizləyin
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0

92. Çəngəllər tam açılmayıb

Çəngəllər yükün ciblərinə uyğun olaraq açılmalıdırlar.
OR-TRC-LTO-01-PPP-EN, Rev.0