Әйелдер консультациясы және отбасын жоспарлау орталықтарында жас ата-аналар мектебінің жұмысына қатысып,есеп жазу

1.

АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ "АҚ"
ТАҚЫРЫБЫ:Әйелдер консультациясы және отбасын жоспарлау
орталықтарында жас ата-аналар мектебінің жұмысына қатысып,есеп
жазу
Тексерген:
Орындаган:

2. Әйелдер кеңесі  — диспасерлік типтегі амбулаторлы-емханалық мекеме, оның жұмысында қазіргі кездегі денсаулық сақтаудың  негізгі мақсаты

ӘЙЕЛДЕР КЕҢЕСІ —
ДИСПАСЕРЛІК ТИПТЕГІ
АМБУЛАТОРЛЫЕМХАНАЛЫҚ МЕКЕМЕ,
ОНЫҢ ЖҰМЫСЫНДА
ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ
ДЕНСАУЛЫҚ
САҚТАУДЫҢ НЕГІЗГІ
МАҚСАТЫ РЕТІНДЕ
АЛДЫН АЛУ МЕН
ЕМДЕУДІҢ ҰЖЫМЫ
ТОЛЫҒЫМЕН
КӨРСЕТІЛЕДІ.

3. Әйелдер кеңесінің мақсаты

ӘЙЕЛДЕР КЕҢЕСІНІҢ МАҚСАТЫ
• – ӘЙЕЛДЕРДІ САУЫҚТЫРУ БАҒЫТТАЛҒАН ЕМДІК — ПРОФИЛАКТИКАЛЫҚ
КӨМЕК КӨРСЕТУ, АНАЛЫҚ ЖӘНЕ ПЕРИНАТАЛЬДЫҚ АУРУШАҢДЫҚТЫҢ ПЕН
ӨЛІМІНЕ АРНАЛҒАН ПРОФИЛАКТИКАЛЫҚ ШАРАЛАР КӨРСЕТУ. ӘЙЕЛДЕР
КЕҢЕСІНІҢ БАСТЫ МАҚСАТЫ – ІСІК АЛДЫ АУРУЛАРДЫ АНЫҚТАП,
ОНКОЛОГИЯЛЫҚ АУРУЛАРҒА ПРОФИЛАКТИКА ЖҮРГІЗУ.
ПРОФИЛАКТИКАЛЫҚ ТЕКСЕРУЛЕРДІҢ 3 ТҮРІ БАР: КОМПЛЕКСТІ,
БАҒЫТТАЛҒАН, ИНДИВИДУАЛЬДІ. ПРОФИЛАКТИКАЛЫҚ ТЕКСЕРУЛЕРДІ
ТҰРҒЫНДАРДА 20 ЖАСТАН БАСТАП ЖҮРГІЗЕДІ, ОЛ ЖЫЛЫНА 2 РЕТ
ЦИТОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ КОЛЬПОСКОПИЯЛЫҚ ТЕСЕРУЛЕРМЕН БІРГЕ
ЖҮРГІЗІЛЕДІ.

4. Бұл мақсатқа жету үшін әйелдер консультациясында келесі шаралар орындалуы керек:

БҰЛ МАҚСАТҚА ЖЕТУ ҮШІН ӘЙЕЛДЕР
КОНСУЛЬТАЦИЯСЫНДА КЕЛЕСІ ШАРАЛАР
ОРЫНДАЛУЫ КЕРЕК:
• ЖҮКТІЛІКТІҢ, БОСАНУДЫҢ АСҚЫНУЫНЫҢ, БОСАНУДАН КЕЙІНГІ ЖӘНЕ ГИНЕКОЛОГИЯЛЫҚ АУРУЛАРҒА
БАҒЫТТАЛҒАН ЕМДІК-ПРОФИЛАКТИКАЛЫҚ ШАРАЛАР ЖҮГІЗУ, ҰРЫҚТЫҢ ПЕРИНАТАЛЬДІ ҚОРҒАНЫСЫН
ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ;
• ӘДІСТЕРІ ТУРАЛЫ, ТҮСІКТЕРДІ ЕСКЕРТУ;
ТӘЖІРИБЕГЕ ПАТОЛОГИЯЛЫҚ ЖҮКТІЛІКТІҢ ПРОФИЛАКТИКАСЫ МЕН ЕМІН, БОСАНУШЫЛАР МЕН
ГИНЕКОЛОГИЯЛЫҚ АУРУЛАРДЫҢ , АКУШЕРДІК-ГИНЕКОЛОГИЯЛЫҚ КӨМЕКТІҢ АМБУЛАТОРЛЫҚ БЕРІЛУ
ФОРМАСЫНЫҢ ЖӘНЕ ӘДІСТЕРІНІҢ ЗАМАНАУИ ДИАГНОСТИКА ӘДІСТЕРІН ЕНГІЗУ;
• САНИТАРЛЫҚ –АҒАРТУ ЖҰМЫСТАРЫН ЖҮРГІЗУ;
• АНА МЕН БАЛАНЫ ҚОРҒАУ ЗАҢДАРЫНА СӘЙКЕС ӘЙЕЛГЕ ӘЛЕУМЕТТІК-ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАҒЫНАН ҚОРҒАУ КӨРСЕТУ;
САЛАУАТТЫ ӨМІР САЛТЫН ЖҮРГІЗУ; ЖҮКТІ ӘЙЕЛДЕР, БОСАНУШЫЛАР МЕН ГИНЕКОЛОГИЯЛЫҚ АУРУЛАРЫ БАР
ӘЙЕЛДЕРГЕ ТЕКСЕРІЛУГЕ ҚОЛ ЖЕТІМДІЛІК КӨРСЕТУ;
• ОТБАСЫН ЖОСПАРЛАУ ТАҚЫРЫБЫ БОЙЫНША ЖҰМЫСТАР ЖҮРГІЗУ.

5. Әйелдер консультациясының құрылымы:

ӘЙЕЛДЕР КОНСУЛЬТАЦИЯСЫНЫҢ
ҚҰРЫЛЫМЫ:
• РЕГИСТРАТУРА, ЖҮКТІЛЕРДІ, БОСАНУШЫЛАРДЫ, БОСАНҒАН ӘЙЕЛДЕРДІ,
ГИНЕКОЛОГИЯЛЫҚ АУРУЛАРЫ БАР ӘЙЕЛДЕРДІ ҚАБЫЛДАЙТЫН АКУШЕРГИНЕКОЛОГ ДӘРІГЕРЛЕРДІҢ КАБИНЕТІ, МАНИПУЛЯЦИЯЛЫҚ БӨЛМЕ, ЕМДІК
ПРОЦЕДУРАЛАРДЫ ЖҮРГІЗЕТІН ФИЗИОТЕРАПИЯЛЫҚ КАБИНЕТ, ТЕРАПЕВТ,
СТОМАТОЛОГ, ВЕНЕРОЛОГ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК-ҚҰҚЫҚТЫҚ СҰРАҚТАРМЕН
КЕҢЕСЕТІН ЗАҢГЕР КАБИНЕТІ. БЕДЕУЛІК, ЖҮКТІЛІКТІ КӨТЕРЕ АЛМАУШЫЛЫҚ,
КОНТРАЦЕПЦИЯ СҰРАҚТАРЫМЕН КЕҢЕСЕТІН, КАБИНЕТТЕР
ҰЙЫМДАСЫТЫРЫЛҒАН. СОНЫМЕН ҚАТАР ЛАБОРАТОРИЯ, УДЗ КАБИНЕТТЕРІ БАР.

6. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 07.04.2010 жылғы №239 бұйрығына сәйкес:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДЕНСАУЛЫҚ
САҚТАУ МИНИСТРЛІГІНІҢ 07.04.2010 ЖЫЛҒЫ
№239 БҰЙРЫҒЫНА СӘЙКЕС:
• БІРІНШІЛІК ҚАБЫЛДАУ – ЖҮКТІЛІКТІҢ 12 АПТАСЫНА ДЕЙІН ҰСЫНЫЛАДЫ
ЕКІНШІ ҚАБЫЛДАУ — ЖҮКТІЛІКТІҢ 16-17 АПТАСЫНДА ҰСЫНЫЛАДЫ
• ҮШІНШІ ҚАБЫЛДАУ — ЖҮКТІЛІКТІҢ 24-25 АПТАСЫНДА ҰСЫНЫЛАДЫ
• ТӨРТІНШІ ҚАБЫЛДАУ — ЖҮКТІЛІКТІҢ 30-32 АПТАСЫНДА ҰСЫНЫЛАДЫ
• БЕСІНШІ ҚАБЫЛДАУ – ЖҮКТІЛІКТІҢ 36 АПТАСЫНДА ҰСЫНЫЛАДЫ
• АЛТЫНШЫ ҚАБЫЛДАУ – ЖҮКТІЛІКТІҢ 38-40 АПТАСЫНДА ҰСЫНЫЛАДЫ
• ЖЕТІНШІ ҚАБЫЛДАУ – ЖҮКТІЛІКТІҢ 41 АПТАСЫНДА ҰСЫНЫЛАДЫ

7. Отбасыны жоспарлау

ОТБАСЫНЫ ЖОСПАРЛАУ
• – ҚАЛАМАҒАН ЖҮКТІЛІКТЕН САҚТАНУҒА, ӘЙЕЛ АУРУЛАРЫН ЖӘНЕ ӨЛІМІН
ТӨМЕНДЕТУДЕ ЖОҒАРЫ МАМАНДАНДЫРЫЛҒАН САПАЛЫ ҚЫЗМЕТ ЕТЕДІ.
ЖАНҰЯНЫ ЖОСПАРЛАУ ӘР ТҮРЛІ КОНТРОЦЕПЦИЯ ӘДІСТЕРІ ТУРАЛЫ
(ТИІМДІЛІГІ, КЕМШІЛІГІ, КЕРІ ӘСЕРІ, АСҚЫНУЫ Т.Б ) ТОЛЫҚ ЖӘНЕ АНЫҚ
АҚПАРАТ БЕРЕ АЛАДЫ. БҰЛ ӘДІС БАЛАНЫҢ ЖӘНЕ АНАНЫҢ ДЕНСАУЛЫҒЫН
ЖАҚСАРТУ ҒАНА ЕМЕС, БҰЛ АДАМНЫҢ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ БІР ТҮРІНЕ
ЖАТАДЫ. ОТАУ ҚҰРҒАН ЕКІ ЖАС БЕРІЛГЕН АҚПАРАТТЫ ТОЛЫҚ ТҮСІНІП,
ТАҢДАУ ЖАСАЙДЫ, СОНДЫҚТАН ҚАЗІРГІ КЕЗДЕ КЕҢ ДЕПАЗОНДЫ ҚАУІПСІЗ
ЖӘНЕ НӘТИЖЕЛІ КОНТРАЦЕПЦИЯНЫҢ ӘР ТҮРЛІ ӘДІСТЕРІ КЕҢ ҰСЫНЫЛАДЫ.
ХДҰ ЖАНҰЯНЫ ЖОСПАРЛАУҒА САПАЛЫ ҚЫЗМЕТ ЕТЕДІ ЖӘНЕ ӘДІСТЕРДІҢ
НӘТИЖЕЛІ БОЛУЫ ҮШІН КӨП КӨҢІЛ БӨЛЕДІ.

8. Отбасын  жоспарлаудың  кажеті:

ОТБАСЫН ЖОСПАРЛАУДЫҢ КАЖЕТІ:
• ҚАЛАУЛЫ ДЕНІСАУ БАЛАНЫ ТУУ УШІН;
• ӘЙЕЛДЕРДІҢ ДЕНСАУЛЫҒЫН САҚТАУ
ҮШІН;
• ОТБАСЫНДАҒЫ ПСИХОСЕКСУАЛДЫ
ҚАТЫНАСТАРДАҒЫ ҮЙЛЕСІМДІЛІККЕ ҚОЛ
ЖЕТКІЗУ ҮШІН;
• ӨМІРЛІК ЖОСПАРЛАРДЫ ЖҮЗЕГЕ
АСЫРУ ҮШІН;
• ӨМIP СҮРУ САПАСЫН ЖАҚСАРТУ ҮШIН.

9. Отбасыны жоспарлау – әйелдер мен балалардың ауруларының төмендеуі мен сақтауына бағыталған шаралар жиынтығы. Бұл шаралар жиынтығы ерлі

ОТБАСЫНЫ ЖОСПАРЛАУ – ӘЙЕЛДЕР МЕН
БАЛАЛАРДЫҢ АУРУЛАРЫНЫҢ ТӨМЕНДЕУІ МЕН
САҚТАУЫНА БАҒЫТАЛҒАН ШАРАЛАР ЖИЫНТЫҒЫ. БҰЛ
ШАРАЛАР ЖИЫНТЫҒЫ ЕРЛІ – ЗАЙЫПТЫЛАРДЫҢ
КЕЛЕСІ МӘСЕЛЕРІН ШЕШУГЕ МҮМКІНДІК БЕРЕДІ:
• КЕРЕКСІЗ БАЛАЛАРДЫҢ БОЛДЫРМАУЫНАН;
• ТЕК КЕРЕКТІ БАЛАЛАРДЫҢ БОЛУЫ;
• ЖҮКТІЛІК АРАСЫ АРАЛЫҒЫН РЕТТЕУ;
• БАЛАЛАР САНЫН АНЫҚТАУ;
• АТА – АНАЛАРДЫҢ ЖАСЫНА БАЙЛАНЫСТЫ БАЛАЛАРДЫ ТУУ МЕРЗІМІН
БАҚЫЛАУ. БҰЛ МӘСЕЛЕЛЕРДІҢ БӨЛІГІ КЕЛЕСІЛЕР ЕСЕБІНЕН ШЕШІЛЕДІ:
ҰРЫҚТАНУҒА ҚАРСЫ ЗАТТАРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ; ТҰҚЫМ БЕРУ ҚАБІЛЕТІ
ЖОҚТЫҒЫН ЕМДЕУ; БАЛА КӨТЕРЕ АЛМАУДЫ ЕМДЕУ.

10. Бала туу үшін әйелдің жас мерзімін анықтау өте маңызды. Жүктілік кезіндегі, туу және туғаннан кейінгі мерзімде асқынудың пайда болуынан жи

БАЛА ТУУ ҮШІН ӘЙЕЛДІҢ ЖАС МЕРЗІМІН АНЫҚТАУ ӨТЕ МАҢЫЗДЫ. ЖҮКТІЛІК КЕЗІНДЕГІ, ТУУ ЖӘНЕ ТУҒАННАН
КЕЙІНГІ МЕРЗІМДЕ АСҚЫНУДЫҢ ПАЙДА БОЛУЫНАН ЖИЫРМА ЖАСҚА ДЕЙІНГІ БАЛА ТУАТЫН ӘЙЕЛДЕРДЕР
ҚАУІПТІЛІК ТОБЫН ҚҰРАЙДЫ. ОТЫЗ БЕС ЖАСТАН АСҚАН ӘЙЕЛДЕР БОСАНҒАНДА БАЛАНЫҢ ГЕНЕТИКАЛЫҚ
«АУЫТҚУЛАРМЕН» (МЫСАЛЫ, ДАУН – БАЛА) ТУУ ҚАУПІ АРТАДЫ. ОТБАСЫНЫ ЖОСПАРЛАУДА АНА ӨЛІМІНІҢ
ТӨМЕНДЕУІНДЕ МАҢЫЗДЫ РОЛЬ АТҚАРАДЫ, ОНЫҢ БІР СЕБЕБІ — ЗАҢСЫЗ ЖАСАНДЫ ТҮСІК. КЕЙДЕ ЖАСАНДЫ
ТҮСІК ЖАСАТУ АРҚЫЛЫ ЖОСПАРЛАНБАҒАН ЖҮКТІЛІКТІ ҮЗУ ӘЙЕЛДЕРГЕ РЕПРОДУКТИВТІ ДЕНСАУЛЫҒЫНА
ТҮЗЕЛМЕЙТІН ЗИЯН КЕЛТІРЕДІ. ЗЕРТТЕУЛЕР НӘТИЖЕСІНДЕ, ЕГЕР 16 ЖАСҚА ДЕЙІНГІ ӘЙЕЛДЕРДІҢ БІРІНШІ
ЖҮКТІЛІГІ ТҮСІКПЕН АЯҚТАЛСА, ОНДА КЕЛЕСІ ЖҮКТІЛІКТЕР СӘТСІЗ БОЛУЫ МҮМКІН (ӨЗІНДІК ТҮСІКТЕР, ЕРТЕ
БОСАНУ).ЕТТІ

11.

Бұл:
Контрацепция құрамына, мөлшеріне,
әсер етуіне көрсеткішіне, қарсы
көрсеткішіне, қолдану ерекшелігіне,
қолдану әдісіне байланысты бірнеше
түрлерге бөлінеді. Отбасын
жоспарлау үйлесімді және қayiпciз
жыныстық қатынас құруға, өз
денсаулығын caқтayғa мүмкіндік
беретін контрацепция әдістері
арқылы жүзеге асырылады
Ішілетін құрама
контрацептивтер.
Инъекцияльқ контрацептивтер.
Имплантанттар (норпланта).
Әйелдердің стерилизациясы.
Вазэктомия (еркектердің
стерилизациясы).
Презервативтер (мүшеқаптар).
Жатырішілік заттар. Қынаптық
әдістер (диафрагмалар және
жатырмойны қақпақшасы).
Отбасын жоспарлаудьң
табиғи әдісі (физиологиялық ә
діс).
Лактациялық аменорея
әдісі (ЛАӘ).Ақ

12.

• ІШІЛЕТІН ҚҰРАМА КОНТРАЦЕПТИВТЕР (ІҚК) - ТИIМДI, ҚАЙТЫМДЫ
КОНТРАЦЕПЦИЯ ӘДІСІ. ӘЙЕЛДЕР ПРЕПАРАТТАРДЫ КЕЗ КЕЛГЕН ЖАСЫНДА
ҚОЛДАНА АЛАДЫ. ІҚК ЕТЕККІР АЙНАЛЫМЫН РЕТТЕЙДІ, ЕТЕККІРДІҢ
АУЫРСЫНУЫН ЖӘНЕ СОЗЫЛУЫН АЗАЙТАДЫ. ЕМШЕК ЕМІЗЕТІН АНАЛАРҒА
ҰСЫНЫЛМАЙДЫ, ӨЙТКЕНІ ЕМШЕК СҮТІ АЗАЙЫП КЕТУІ| МҮМКІН. ЖАТЫРДАН
ТЫС ЖҮКТІ БОЛУДЫҢ, АНАЛЫҚ БЕЗДЕГІ КИСТАНЫҢ, АНАЛЫҚ БЕЗДЕГІ ҚАТЕРЛІ
ІСІКТІҢ, СҮТ БЕЗДЕРІНІҢ ҚАТЕРСІЗ ICIКТEPІНІҢ ДАМУ ҚАУІП-ҚАТЕРІН
АЗАЙТАДЫ.
• ИНЪЕКЦИЯЛЫҚ КОНТРАЦЕПТИВТЕР –ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ, ҚАЙТЫМДЫ ЖӘНЕ
ҚAУІПСІЗ ҚҰРАЛ. ҚҰПИЯЛЫЛЫҚТЫ ТОЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕДІ. ЕМІЗЕТІН
ӘЙЕЛДЕР
БОСАНҒАННАН КЕЙІН 6 АПТАДАН СОҢ ҚОЛДАНА АЛАДЫ. ИНЪЕКЦИЯНЫ ӘР 3
АЙ
САЙЫН ЖАСАП ТҰРУ КЕРЕК.

13.

• ИМПЛАНТАНТТАР (НОРПЛАНТА) - ӘЙЕЛДЕРДІҢ ИЫҒЫНЫҢ ЖОҒАРҒЫ ЖАҒЫНА ЕНГІЗІЛЕТІН 6
КАПСУЛА ЖИЫНТЫҒЫНАН ТҰРАДЫ. ҚАЙТЫМДЫ ӘДІС КЕЗІНДЕ ЖҮКТІ БОЛУДАН САҚТАНУ
МEPЗІМІ ҰЗАҚ (5 ЖЫЛ). ЖҮКТІ БОЛУ ҚАБІЛЕТІ КАПСУЛАНЫ АЛҒАН МЕЗЕТТЕН ҚАЛПЫНА КЕЛЕДІ.
• ӘЙЕЛДЕРДІҢ СТЕРИЛИЗАЦИЯСЫ - ӘЙЕЛДЕРГЕ АРНАЛҒАН ОТБАСЫН
• ЖОСПАРЛАУДЫҢ ХИРУРГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ҚАЙТЫМСЫЗ ӘДІCI.
• ПРЕЗЕРВАТИВТЕР - АИВ/ЖИТС ҚОСА АЛҒАНДА, ЖЫНЫСТЫҚ ЖОЛМЕН ЖҰҒАТЫН
ИНФЕКЦИЯЛАРДАН, ЖҮКТІЛІКТЕН ҚОРҒАЙДЫ. ЖЫНЫСТЫҚ СЕРІКТЕРДЕ ҚАНАҒАТТАНБАУШЫЛЫҚ
CEЗІМІ БОЛУЫ МҮМКІН.
• ЖАТЫРІШІЛІК ЗАТ (ЖЗ) - БОСАНҒАННАН КЕЙІН ОРНАТЫЛУЫН, АЛЫНУЫН АРНАЙЫ
ДАЙЫНДАЛҒАН МЕДИЦИНАЛЫҚ КЫЗМЕТКЕР ЖҮРГІЗЕДІ, ЕМШЕКПЕН ЕМІЗУГЕ ӘСЕР ЕТПЕЙДІ,
ЖАТЫР ҚУЫСЫНДА 5-10 ЖЫЛ ТҰРА АЛАДЫ, СОНАН СОҢ, АУЫСТЫРҒАН ЖӨН.

14.

• ҚЫНАПТЫҚ ӘДІСТЕР - ДИАФРАГМАЛАР ЖӘНЕ ЖАТЫРМОЙНЫ ҚАҚПАҚШАСЫ,
СПЕРМИЦИДТЕР, ӘЙЕЛДЕР БАҚЫЛАЙ АЛАТЫН КОНТРАЦЕПЦИЯЛЫҚ ӘДІС, КЕРЕК
УАҚЫТЫНДА ҒАНА ҚОЛДАНЫЛАДЫ. ҚАУІПСІЗ ӘДІС. КЕЙБІР ЖЫНЫС ЖОЛЫМЕН ЖҰҒАТЫН
ИНФЕКЦИЯЛАРДЫ ЖҰҚТЫРУ ҚАУПІНЕН САҚТАЙДІ.
• ОТБАСЫН ЖОСПАРЛАУДЫҢ ТАБИҒИ ӘДІСТЕРІ - БҰЛ КОНТРАЦЕПЦИЯ ӘДІСІ CEНІМСІЗ
КЕЛЕДІ ЖӘНЕ ОНЫ ЕТЕККІР АЙНАЛЫМЫ ТҰРАҚТЫ ӘЙЕЛДЕР ҚОЛДАНА АЛАДЫ.
ДЕНСАУЛЫҚҚА ЗИЯНСЫЗ ЖӘНЕ ҚАРАЖАТ ҚАЖЕТ ЕТПЕЙДІ.
• ЛАКТАЦИЯЛЫҚ АМЕНОРЕЯ ӘДICI (ЛАӘ)-ТЕК ҚАНА ЕМІЗЕТІН АНАЛАР БАЛА ТУЫЛҒАННАН
БАСТАП 6 АЙҒА ДЕЙІН ҚОЛДАНА АЛАДЫ.
• КОНТРАЦЕПЦИЯ ҮЙЛЕСІМДІ ӘPI ҚAYIПCIЗ ЖЫНЫСТЫҚ ҚАТЫНАСПЕН ӨМIP СҮРУГЕ ЖӘНЕ
ӨЗ ДЕНСАУЛЫҒЫҢДЫ КҮТУГЕ МҮМКІНДІК БЕРЕДІ. КОНТРАЦЕПЦИЯ ДЕНСАУЛЫҚҚА ЗИЯН
КЕЛТІРЕТІН, ФИЗИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЭМОЦИОНАЛДЫҚ ЖАРАҚАТ ЖАСАЙТЫН ЖАСАНДЫ
ТҮСІКПЕН БАЙЛАНЫСТЫ БОЛАТЫН ҚАУІП-ҚАТЕРДЕН САҚТАЙДЫ.