Жоғары мектепте білім беру мазмұны

1. Жоғары мектепте білім беру мазмұны

Жоғары білім беру мазмұны

2.

• «Білім беру мазмұны» ұғымының мәні.
Жоғары кәсіби білім берудің мемлекеттік
білім стандарты және оның қызметтері.
• Жоғары білім мазмұнын айқындайтын
нормативтік-құқықтық құжаттар: оқу
жоспары, оқу бағдарламасы.
• Типтік оқу жоспарының мемлекеттік және
жоғары мектептік (элективті)
компоненттері.

3. Білімнің мазмұны туралы ұғым.

• Білімнің мазмұны дидактиканың негізгі
ұғымдарының бірі. Ол әрбір білім
реформасының негізіне жатады, ал
реформалар тек қана жергілікті
факторлардың ықпалымен ғана емес,
сонымен қатар халықаралық ықпалмен
жүреді.
Білім мазмұны балаларға "Нені оқыту
керек?" — деген сұраққа жауап береді.

4.

• Білім беру мазмұнының теориялық
мәселелерін және оны іріктеу жолдарын
В.В.Краевский, И.Я.Лернер, В.С.Леднев, М.Н.
Скаткин, т.б. зерттеді.
• Қазақстандық ғалымдар Нұрахметов Н.Н.,
Жадрина М.Ж., Жуматаева Е.Ө. т.б.
• Өмірбаев С.М., Ф.Жақыпова кредиттік жүйе
негізінде

5.

• И.Я.Лернердің анықтамасы бойынша
"білімнің мазмұны дегеніміз – тұлғаға
берілетін білім, іскерлік және дағды жүйесі,
шығармашылық іс-әрекет, әмоциялық
қарым-қатынас тәжірибесі".
Ең бастысы, білімнің мазмұны жеке тұлғаны
жан-жақты үйлесімді дамыту керек.

6. Білім мазмұнының түрлері:

• • күнделікті болмыс туралы негізгі ұғымдар,
терминдер және ғылыми білімдер;
• көзқарастарды дәлелдеуге керекті
күнделікті өмірден және ғылымнан алынған
фактілер;
• болмыстың әртүрлі объектілері және
құбылыстары арасындағы байланыстарды
көрсететін ғылымның негізгі заңдары; ……….

7.

• • белгілі бір объектілер, олардың
арасындағы байланыс туралы ғылыми
білімдер;
• ғылыми іс-әрекет тәсілдері, таным
әрекеті және ғылыми білімді алу тарихы
туралы білімдер;
• әртүрлі өмір құбылыстарын бағалау
нормалары туралы білімдер.

8. Ғылыми білім

• Сонымен ғылыми білім — болмысты іс
жүзінде тану нәтижесі, болмысты дұрыс
түсіну құралы. Білім, дүние дамуымен бірге
өзгеріп және жетілдіріліп, дүниетінымдық
және тәрбиелік идеялар бір ұрпақтан
екіншіге негізінен ұйымдастырылған, нақты
мақсаты бар оқыту арқылы беріледі.

9. Сыртқы және ішкі ықпал

• Сыртқы (практикалық) және ішкі (ақыл-ой)
дағдылары мен іскерліктеріне барлық пәндер
үйретіп, оқушы жоспар құруға, салыстыруға,
қорытынды жасауға машықтанады. Кейбір
оқу пәндерінің өздерінің қалыптастыратын
іскерліктері мен дағдылары бар. Мысалы,
физикадан немесе математикадан есептер
шығару, химиядан тәжірибе өткізу, т.б………..
• Парта

10. Практика және ақыл - ой

• Ақыл-ой іскерліктері мен оқу іскерліктеріне
конспектілеу, аннотация жазу, оқулықпен, сөздікпен
жұмыстар жатады.
Білім мазмұнының тәжірибелік бөлігінде нақты ісәрекет жасауға мүмкіндік беретін, жастардың
мәдениетті сақтау қабілетін жетілдіретін
көркемөнер, еңбек, қарым-қатынас, іс-әрекеті
түрлері бар. Еңбек іс-әрекеті материалдық заттар
жасауға, оларды сақтауға, көбейтуге бағытталған.
Түрлері: өзіне-өзі қызмет көрсету, қоғамдық
пайдалы және өнімді еңбек.

11.

• Жалпы білімнің мазмұнына оқу пәндерінің
иггілгі 3 түрі енеді. Олар:
• ғылыми-жаратылыс;
• гуманитарлық;
• еңбек және дене дайындығы.

12.

• Ғылыми-жаратылыстану пәндеріне табиғат
заңдылықтары
турнлы білім беріп, баланың ойлау
қабілетін дамытудың негізгі құралы болып
табылатын физика, математика, химия,
биология енеді.

13.

• Гуманитарлық пәндер (тарих, әдебиет,
қоғамтану, экономикалық география, түрлі
тілдер) оқушыларды қоғамды дамытатып
заңдармен таныстырады.
Әр түрлі тілдер қоршаған өмірді терең түсінуге,
ақыл-ой тәрбиесіне, әлеуметпен қарымқатынас жасауға көмектеседі.
Гуманитарлық білімдер - тарих, әдебиет, саз,
ән, бейнелеу өнерлерінің баланың дамуына
үлкен ықпалы бар.

14.

• Еңбек және дене шынықтыру пәндері
оқушылардың денсаулығын жақсартып,
іскерлік, дағдыға үйретеді.
Сонымен оқушылар ғылыми білімдер
жүйесін зерделеп, табиғат және қоғам
құбылыстарының мәніне жетіп, ғылымның
зерттеу әдістері және даму тарихымен
танысады.

15.

• Я.А. Коменский алғашқы рет жалпыға
бірдей білім беру идеясын ұсынды, оқыту
сатыларымен байланысты жүйе құрды:
• - аналар мектебі (6 жасқа дейін);
• - қарапайым мектептер (6-дан 12 жасқа
дейін);
• - гимназия (12-ден 18 жасқа дейін);
• - академия (18-ден 24 жасқа дейін) енді.

16.

• Педагогика ғылымы өз бетінше ғылыми
сала ретінде ХҮІІ ғ. басында ағылшын
философы және жаратылысты зерттеуші
Ф.Бэкон (1561-1626) «О достоинстве и
увеличении наук» атты трактатын жарыққа
шығарғаннан кейін пайда болды.
Трактатында барлық ғылымдарды жіктей
отырып, «руководство чтением» болып
аталып келген педагогиканы жеке ғылым
ретінде ажыратып алуға талпынды

17.

• Жоғарғы мектеп педагогикасының негізгі
категориялары
• Оқыту – оқыту мен білім берудің екі жақты процесі
– тәрбиенің басты құрамдас бөлігі болыып
табылады. Оқыту – білім мен білікті беру,
танымдық іс-әрекеттің тәсілдері. Білім беру –
қабылдау, меңгеру, ойлау, қолдану арқылы
тәжірибені игерудегі студенттің іс-әрекеті. Бұдан
шығатыны, оқыту – педагог пен білім алушының
өзара әрекеті арқылы білім, білік және практикалық
іс-әрекет дағдыларын алмасу және меңгеру

18.

• . «Теориялық білім» дегеніміз белгілі бір
педагогикалық құбылысты талқылауға,
қолдануға және түсіндіруге бағытталған
ғылыми көзқарастар, түсініктер, идеялар
жиынтығы.

19.

• Білім беру – оқыту мен тәрбие процесі
және нәтижесі. Білім беру, ең алдымен,
әлеуметтік құбылысты тұлғаның, қоғамның,
мемлекеттің мүдделлері негізінде адамның
оқуы мен тәрбиесіне мақсатты түрде
бағытталған процесі ретінде түсіндіріледі.

20.

• Іс-әрекет – өзіндік қажеттіліктері мен
қызығушылықтарын қанағаттандыру мен
практикалық іске асыруға бағытталған
адамның іс-әрекет жиынтығы.
• Даму – адамның дене және рухани
күштерінің тізбекті сандық және сапалық
өзгерістерін бейнелейтін объективті
процесс.

21.

• Қалыптастыру – функционалды жүзеге
асыру процесі, адамның өз орнын,
атқаратын қызметтерін сезіну, оның
қоршаған әлемдегі орынын табу. Адамның
қалыптасу процесі қандай да бір
құралдарды қолдана отырып, табиғи және
қоғамдық, сыртқы және ішкі, кездейсоқ
және белгілі ережелерге сәйкес көптеген
факторларға тәуелділігі.

22.

• Қарым-қатынас – мотивациялық,
танымдық, эмоционалды-еріктік және
құрылымдық салада қарым-қатынасқа
қатысушы адамдардың көмегімен жүзеге
асырылатын іс-әрекет процесі.

23.

• Жоғары мектеп педагогикасы тиімді тәрбие
нәтижелері болып табылатын өзін-өзі
білімдендіру, өззін-өзі тәрбиелеу
процестерін оқып үйретеді. Өзін-өзі
білімдендіру – білім, білік және
дағдыларын кеңейту және тереңдетудегі
адамның мақсатты іс-әрекеті.

24.

• Педагогикалық процесс – білім, білік және
практикалық дағдыларды игеру, тұлғаның
моралды-психологиялық, дене қасиеттерін
дамыту мақсатында педагогтар мен
тәрбиеленушілердің арнайы
ұйымдастырылған іс-әрекеттері.

25.

• Өзін-өзі тәрбиелеу – қоғамның
талаптарына сәйкес жағымды қасиеттерін
қалыптастыру және дамыту, жағымсыз
қасиеттерінен арылудағы адамның
мақсатты іс-әрекеті. Бүгінгі күнгі ізгіліктік
педагогика әрбіір тұлғаның ішкі «МЕНІН»
дамытуға бағытталған өзін-өзі тәрбиелеу
мақсатын көздейді.
• ТҰЛҒА

26.

• Тұлға – қандай да бір өзіндік дара және
әлеуметтік-психологиялық
ерекшеліктері, өзіндік көзқарастары мен
дүниетанымы, қоршаған әлем, қоғамға
қарым-қатынасы бар адам.
• КӘСІБИ ҚҰЗІРЕТТІ МАМАН

27. ЖМП ӘДІСНАМАСЫ

• Теориялық ғылыми-танымдық іс-әрекетті
ұйымдастыру жүйесі
• Әдіснамалық мәселелерді шешудің
гносеологиялық қағидалары
• Теорияның логикасы мен құрылымы,
эмпирикалық негізі
• Теорияны қалыптастырудың әдіснамалық
компоненттері
• Эмпирикалық дәлелдері бар теориялық
пайымдаулар

28.

• Әдіснамалық белгілеріне қарай, жоғары мектеп
педагогикасының әдіснамасы жеке ғылыми тұрғыда
педагогика ғылымына жатады; ал пәндік мазмұны
жағынан педагогика тарихының, жоғары мектеп
педагогикасының білімдерін жинақтайды,
педагогикалық пәндер жүйесінде педагогика
тарихы (пәні, оның міндеттері, ерекшеліктері)
сипатына қарай танымдық құралдар мен
практикалық әдіс-тәсілдерін, қазақ этнопедагогика
тарихының ұғымдық құрылымын анықтаумен
қатар, басқа ғылымдардың да (этнология,
этнопсихология, фольклор, мәдениет теориялары,
т.б.) жетістіктерін, тәжірибесін зерттеу жұмыстарын
пайдаланады.

29. ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАҒЫ БІЛІМ МАЗМҰНЫ

ҚР Конституциясы
ҚР Білім заңы
ҚР Білім бағдарламасы
ҚР білімді дамыту бағдаоламасы 2010-2020
жылдар
• Мемелекеттік стандарт (ГОСО)
• Типтік бағдарлама

30.

• Стандарт туралы ұғым. Стандарт - үлгі, білім
мазмұнының негізі. Білім мазмұны стандартта
жазылған талаптарға сай жасалады.
Стандартта бакалавр, магистр, оқушы меңгеруі
тиіс білім, іскерлік дағдылардың көлемі,
құзыреттілік дайындығына қойылатын
талаптар белгіленген.
Аталған құжат республикадағы білім саясатын
жүзеге асыруды қамтамасыз ететін
стратегиялық маңызды құжат.

31.

• Стандарттың негізгі қызметі - басқару. Ол
"Білім туралы" Заңға сәйкес жасалады.
Қазіргі уақытта елімізде білім берудің
барлық деңгейлеріне арналған мемлекеттік
стандарттары өзірленіп, тәжірибеге
енгізілді.
ГОСО: мамандық бойынша білім мазмұны,
әр пән бойынша мазмұн, көлемі т.б.

32.

• Типтік оқу бағдарлама
• Оқу бағдарламасы (элективтік курс
бағдарламасы)
• ОӘК (УМК), ПОӘК (УМКД)

33. ЖМ педагогикасының теориялық әдістері

• Салыстыру - қарастыратын құбылыстар
арасындағы ұқсастықтар мен
айырмашылықтарды бекіту. Салыстырудың
құрама бөлігі талдау болып табылады,
себебі салыстыру кезінде құбылыстарда
өлшенетін белгілерді салыстыру
құбылыстар белгілерінің арасында белгілі
бір қатынастықты орнату болғандықтан
салыстыруда синтезде пайдаланады.

34.

• Талдау - зерттелетін бүтінді
құрауыштарға ойша бөлу құбылыстың
жеке белгілерімен сапасын бөліп беру.
• Синтез - құбылыстың белгілері мен
қасеттерін ойша мағыналы бүтінге қосу.

35.

• Абстракциялау - заттың қандайда бір
қасиеті мен белгісін оның басқа
белгілері мен қасиеттерінен ойша бұру.
• Нақтылау - алдын ала мүшеленген
абстракциялар негізінде затты қайта
ойша құру.
• Қорытындылау - процестермен
құбылыстарда ортақ белгілерді айыру.

36.

• Үлгілеу - процестермен құбылыстарды
олардың нақты және идеалдық үлгілері
көмегімен зерттеу.

37. Пайдаланатын әдебиеттер

38.

• Индукция және дедукция мәдениеттердің эмперикалық жолымен
алынған қорытындылаудың логикалық
амалдары. Индуктивті ой қозғалысының
жеке пікірден ортақ қорытындыға
қозғалысын білдіреді, ал дидуктивті
керісінше.

39. Зерттеудің эмперикалық әдістеріне

• Зерттеудің эмперикалық әдістеріне жатады:
мәліметтерді жинау амалы,бақылау,
әңгімелесу сауал – сұрақ жүргізу тестілеу,
бақылау мен өлшеу амалы ( межелеу,
тесттер); мәліметтерді өңдеу (
математикалық. Статистикалық, графикалық
кестелік); бағалауамалы (өзін өзі бағалау,
рейтинг, педагогикалық консилиум ); зерттеу
нәтежелерін педагогикалық практикаға
енгізу амалы эксперимент, көлемді енгізу)

40.

• Бақылау - белгілі бір педагогикалық
құбылысты мақсатты түрде, жүйелі
зерттеу.

41. Пайдаланатын әдебиеттер

• Таубаева Ш. Педагогика әдіснамасы. – Алматы:
2013. -432 б.
• Құдайбергенова Г. С. Құзырлылық білі м сапасының
критерийі: әдіснамасы, ғылыми теориялық
негіздері. А. -2008. -328 б.
• Ахметова Г.К.,Исаева З.А. Педагогика (для
магистратуры):Учебник.-Алматы:Қазақ
Университеті, 2006.
• Мынбаева А.К. Педагогика высшей школы. Учебное
пособие, Алматы, 2013 г.
• Құсайынов А., т.б. ЖМП
• Игенбаева А.К., т.б. ЖМП