Gimnastika tarixi va rivojlanish tendensiyalari

1.

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI
OSIYO XALQARO UNIVERSITETI
JISMONIY TARBIYA KAFEDRASI
GIMNASTIKA VA UNI O’QITISH METODIKASI
FANI
Mavzu: Gimnastika tarixi va rivojlanish
tendensiyalari.
Ma’ruzachi:
M.A.Saidova

2.

Reja:
Gimnastikaning vujudga kelishi.
Yangi davr gimnastikasi.
Milliy gimnastika tizimini yaratilishi.
Revolyutsiyadan oldingi Rossiyada gimnastika.
O’zbekistonda gimnastikaning taraqqiyoti.
Gimnastika fani va tavsifi.
Gimnastikaning asosiy vositalari.
Gimnastikaning xususiyatlari.
Gimnastika – o‘quv-ilmiy fan sifatida

3.

Atletlar keyinchalik gimnastlar, gimnastika bu
so‘zning o‘zi esa,
grekcha ”gymnos”
so‘zidan kirib kelgan.” Mashq qilaman manosini
beradi.“Gimnatsist” termini gimnaziyada o‘rgatiladigan
hamma sport turlarini tasvirlashda ishlatilgan
Gimnastikaning chegaralangan ko‘rinishi bundan
tahminan 3000 ming yil oldin Hitoyliklar va
Misrliklar tomonidan ishlatilgan bo‘lishi mumkin.
Biroq “gimnastika” termini Grek va Rimliklargacha
biror marta ham tilga olinmagan.

4.

Biroq o‘sha davrlarda maxsus og‘ir
kiyimlarda katta kuch talab qiladigan
jismoniy mashqlarni amalga oshirishning
deyarli iloji bo‘lmagan shunga qaramay
atletlar bu kiyimlarni yechib yalong‘och
holatda o‘z mahoratlarini ko’rsatishgan.
Bu atletlar keyinchalik “gimnastlar” nomi
bilan mashhur bo’lishgan.

5.

6.

Russo jismoniy mashqlar inson tanasini
mustahkamlaydi va toblaydi, kuch va harakat
imkoniyatlarini rivojlanishi uchun kerakli
sharoit yaratib beradi, yashash uchun
tayyorlaydi, aqliy kamol topishga hamda
salomatligini mustahkamlashga yordam beradi,
deb hisoblagan.
Pestalotsi bolalarda mavjud bo’lgan kuch va
qobiliyatni mashq orqali rivojlantirishni jismoniy
tarbiyaning asosiy maqsadi deb bilgan.

7.

Fit ( 1763-1836) va Guts-Mutslar ( 1759-1839
yillar) filantropinlardagi gimnastikaning eng mashxur
raxbarlari edilar. Fit "uch tomlik asarida gimnastika
xaqidagi" nazariy va amaliy ma'lumotlarni bayon qilib
bergan. U mashg'ulotlardan maqsad salomatlikni
mustaxkamlash kuch va xarakat tezligini rivojlantirish,
komatining chiroyli bo'lishiga erishish, aqliy
rivojlanish va psixik faoliyatiga ko'mak berishdir deb
xisoblar edi. Fit o'z asarida bir qancha qimmatli metodik
ko'rsatmalar berdiki, ular xanuzchaga axamiyatini
yo'qotmagan.
XVIII asr oxirlariga kelib yangi zamon gimnastikasining
nazariy asoslari ko'zga tashlana boshladi.

8.

Fit ( 1763-1836)
Guts-Mutslar ( 1759-1839 yillar)

9.

XVIII-XIX asrlardagi gimnastika tizimisiga kirgan
ayrim mashqlar qadimgi rimda hamda bir qancha
g`arbiy evropa mamlakatlaridagi o`rta asrlardavridayoq harbiya-jismoniy tayyorgarlik ko`rishda
qullanilgan edi. yog`och ot (yog`och kon`) da, narvon
va raqib qal`alariga hujum qilishni o`rgatishda
qullanadigan boshqa inshoatlardagi mashqlar shular
jumlasiga kiradi. akrobatik mashqlar va arqon ustidagi
mashqlarni darbadarlikda yurgan artistlar namoyish
qilardilar.

10.

Milliy gimnastika tizimlarining vujudga kelishi
Milliy gimnastika tizimlarining
yaratilishi XIX
asr boshlariga to'g'ri keladi bu
ijtimoiy talablar oqibati edi. Urush qilish usullari
bir vaqtda xarakat qilishni buyruqlarning aniq
bajarilishini, jang
maydonida saflanishlarni va
xaqozolarni talab qilar edi. Usha vaqt pedagoglari
va vrachlariga gimnastika yoshlarni jismoniy
tarbiyalashning birdan-bir to'g'ri metodi bo'lib
ko'rinlar

11.

XIX asrning birinchi yarmiga kelib gimnastika taraqqiyotida
uchta yo`nalish ko`zga tashlana boshladi:
gigienik yo`nalish (gimnastika odamning salomatligini
mustahkamlash va jismoniy kuchini rivojlantirish vositasi
hisoblanardi);
atletik yo`nalish (gimnastika murakkab mashqlarni, shu
jumladan gimnastika snaryadlarida bajariladigan mashqlarni
qo`llanish yo`li bilan odamning harakat imkoniyatini rivojlantirish
vositasi deb hisoblanardi);
amaliy yunalish (gimnastika urushda uchraydigan turli
tusiqlardan
hisoblanardi).
oshib
o`tishni
soldatlarga
o`rgatish
vositasi

12.

13.

GIMNASTIKA
Akrobatika
Asosiy
Sport
Davolash
Badiiy
Akrobatika (yun. akrobotes – oyoq uchida yuraman, yuqoriga chiqaman)

14.

Sport gimnastikasi, akrobatika va badiiy
gimnastika. Sport gimnastika-sportning
olimpiada turi xisoblanadi. (1896) yildan beri.
Akrobatika va badiiy gimnastika
musobaqalarning oliy formasi-jahon
birinchiliklaridir.
Akrobatika mashqlari akrobatik sakrashlar va statik holatlarni
ham o`z ichiga olgan muvozanat saqlash mashqlarini
birlashtiradi. Ular turli kontingentlar bilan o`tkaziladigan
mashg`ulotlarda kuch, chaqqonlik, epchillikni, reaktsiya
tezligini, fazoda mo`ljal olishni rivojlantirish uchun,
shuningdek, vestibulyar apparatni mashq qildirish uchun keng
qo`llaniladi.

15.

Badiiy gimnastika mashqlari gimnastika
asboblari (arg`amchi, gardish, sharf,
to`p, cho`qmolar va x.k) bilan G
asboblarisiz ijro etiladigan, shartli
jihatidan turlicha tantsa harakteridagi
harakatlarning uzviy va birikib ketgan
kombinatsiyalaridan iborat.
Ular muzika jo`rligida ijro etilib, jismoniy kafolot hamda nafislik, erkinlik va
jozibadorlikni tarbiyalash vositasi bo`lib xizmat qiladi. Bunday mashqlar
kontingenti Xotin-qizlardan iborat mashg`ulotlarda qo`llaniladi.

16.

17.

18.

19.

•Oyoq siltash uchun kon. Bo‘yi 160 sm eni 36 sm, dastaklari 40-45
sm oraliqda simmetrik o‘rnatilgan, dastaklarning kon sirtidan
balandligi 12 sm, poldan esa 120 sm bo‘ladi.

20.

•Sakrash uchun kon. Uning o‘lchamlari ham
dastkali konga o‘xshash bo‘ladi. Konning poldan
balandligi 110-150 sm, ayollar uchun 110 sm
balandlikda bo‘ladi.

21.

•Bruslar. A) erkaklar parallel bruslar yog‘ochning
uzunligi 350sm, poldan 160-170sm balandlikda
o‘rnatilib oralig‘i 42-62sm bo‘ladi.
•b) ayollarning bruslari (balandligi xar-xil) pastki
yog‘och 130-150sm, yuqori yog‘och 190-249sm
balandda bo‘ladi

22.

•Turnik tortqichlar yordamida mustahkamlangan tik
tirgovuchlari gorizontal mahkamlangan, silliqlangan
diametri 28 mm temir tayoqdan iborat.
Mashg‘ulotning mazmuniga qarab turnik
balandligini xar-xil balandlikda 120 sm dan 240 sm
gacha o‘rnatsa bo‘ladi .