Similar presentations:
Жүйке тінің биохимияся
1. Жүйке тінің биохимияся.
2.
Мақсатты: Жүйке импульстың дамуымен
оны өткізу механизмде
рін және заттар алма
суын ретеуде жүйке ті
нің ерекше мәнін оқып
білу.
3. Жоспары: -Жүйке жасушалар. -Жүйке импульстың дамуы және оны өткізуі. -Синапстар.Түрлері. -Медиаторлар.Міндеттері. Инактивациясы. -Синаптикал
Жоспары:-Жүйке жасушалар.
-Жүйке импульстың дамуы
және оны өткізуі.
-Синапстар.Түрлері.
-Медиаторлар.Міндеттері.
Инактивациясы.
-Синаптикалық өткізудің
механизмдері.
4. Жүйке тіні (3 жасушалық элементтер) Нейрондар Нейроглия (жүйке жасушалар) Мезенхимді элементтер
Жүйкетіні
(3 жасушалық элементтер)
Нейрондар
(жүйке
Нейроглия
жасушалар)
Мезенхимді элементтер
5. Жүйке жүйе келесіні қамтамасыз етеді: -ағзамен қоршаған орта ның өзара байланысын -метаболитикалық процестердің өзара байланысын және рет
Жүйке жүйе келесініқамтамасыз етеді:
-ағзамен қоршаған орта
ның өзара байланысын
-метаболитикалық
процестердің өзара
байланысын және
реттелуін
6. -ағзамен қоршаған ортаның өзара байланысын -метаболитикалық процес тердің өзара байланысын және реттелуін -жасуша,тіндер,мүшелер және бүт
-ағзамен қоршаған ортаныңөзара байланысын
-метаболитикалық процес
тердің өзара байланысын
және реттелуін
-жасуша,тіндер,мүшелер
және бүтін ағзаның физио
логиялық міндеттерін
7.
Жуйке жасушалар(нейрондар)
Міндеттері: элект
риялық сигналдарды
қабылдау, өткізу және
беру.
7
8.
Электриялық сигналдардыңмәні жүйке жүйеде нейрон
ның міндетіне тәуелді. Осы
мен байланысты белгілі:
мотонейрондар \ олар бұл
шық еттердің белгілі топтары
ның жиырлуың шақыртатың
сигналдардың қалыптасуын
қамтамасыз етеді.
9.
Сенсорлы нейрондаролар әртүрлі қоздырғыш
тардың \сәуле, температу
ра химиялық әсер және т.
б.\ әсері туралы мәлімет
терді іске асыратың сиг
налдарды қабылдайды.
10.
Интернейрондар \ бірнешеәртүрлі қайнар көздерден
түскен сенсорлы мәлімет
терді талдап, арығарай
дұрыс, сәйкес кимыл
бүйріқтардың қалыпта
суын қамтамасыз етеді
11.
Ес, сана,ойлау,сезім,қызулық мидың
міндетімен байланысты.
Жүйке жүйенін міндеттері
жүйке жасушалараның
\ нейрондар,жасушалардың
глиялары\ міндеттерімен
байланысты.
12.
Жүйке жасушаныңқұрылысы:
•дендриттер
•аксон
•миелинді қабықша
•Ранвье бұу (перехват)
13.
14.
15.
Нейроннын курылысы1–ядро, 2 –ядрышко,
3–дендрит, 4–тигроид,
5 – пресинапс, 6–астро
циттың аяғы, 7 – АГ,
8 – м.х.,
9– нейрофибриллалар
10– аксон, 11– миелин
ды қабықша, 12 –
Ранвье буу, 13– ядро
шванн жа сушалары,
14– синапс, 15– бұл
шық етті талшық
16.
Жүйке жасушалар - нейрондар17.
Нейроглиялар – бас жәнежұлын жүйке жасушаларың
қоршайды .
Бас мийда –
нейрондар, нейроглиялар.
ОЖЖ-ң ақ затты және шеткі
жүйкелер негізінен
нейроглия элементерімен
және оның туындысы миелиннаң тұрады.
18. Жүйке импульстың дамуы және оны өткізуі.
19.
Жүйкежасушалардың
мембраналарында
Na+, К+, Са 2+ , Cl—
иондарды өткізетің
каналдар бар.
20.
Жүйке импульстерэлектр сигналдар болып
табылады. Оларды
тудыратың плазматика
лық мембрана арқылы
иондардың
ағыны.
өттетің
21. Жүйке импульстың дамуын қамтамасыз ететін негізгі механизм - жүйке жасушалардың мембранасында Nа+ және К+ мөлшерінің айырмасы есебінен дам
Жүйке импульстың дамуынқамтамасыз ететін негізгі
механизм
- жүйке жасушалардың
мембранасында Nа+ және
К+ мөлшерінің айырмасы
есебінен дамитің мемб
раналық потенциал.
22.
Ол негізінен жасушаішіндегі және оның
сыртындағы
К+
мөлшерінің
катынасымен
анықталады.
23.
Бул үшін қажетті негізгіфункциональді жүйелер
-Nа+, К+ - АТФ –аза
-Натрий және калий
иондарды
өткізуші каналдар
24.
Тынышты қалпында натрий жәнекалий иондарды өткізуші
каналдар жабық
. Nа+, К+ -
АТФ –аза арқылы
мембрананың екі жа
ғындағы Nа+, К+ мөлшерінің
айырмашылығын қамтамасыз
етеді. Электрохимиялық
трансмембранды градиент нольге
тен.
25.
• Бірақ зарядттардың орналасуыәртүрлі:мембрананың ішкі
жағында теріс К+ жоғары, ал
сыртқы жа ғында оң, Nа+
жоғары . Осымен байланысты
электриялық
потенциалдардың
трансмембранды айырмашы
лығы дамиды тынышты –
потенциал. Ол -60 (- 70 ) мВ тең.
26.
Тыныштық қалпында жүйке жасуша мембранасының өткіз
гіштігі К+ үшін жоғары ал
Nа+ үшін төмен. Сондық
тан нейронның ішінде К+
мөлшері өтте жоғары ал
Nа+ төмен \ тынышты
қалпы, -60 (- 70 ) мВ .
27.
Тыныштық қалпында жүйке жасуша мембранасының өткіз
гіштігі К+ үшін жоғары ал
Nа+ үшін төмен. Сондық
тан нейронның ішінде К+
мөлшері өтте жоғары ал
Nа+ төмен \ тынышты
қалпы, -60 (- 70 ) мВ .
28.
Тынышты калпындажүйке жасуша
мембранасының ішкі
жағының заряды
теріс (-). Ал сыртқы
жағының оң (+)
29.
Әртүрлі агентердің әсерімен жүйке қозығанда Nа+
және К+ үшін аксон мемб
ранасының өткізгіштігі
қатті өзгереді. Алдымен
Nа+ жасушаға кіруі
күшееді /градиент
бойынша /.
30.
Нәтижесінде трансмембранды электриялық
потенциалдың мөлшері
өзгереді , нольге тенеле
ді \ мембрананың депо
ляризациясы. Арығарай
поляризация
жалғасады.
31.
32.
Мембрананың потенциалы1 милисекунда (-60мВ
+ 40 мВ дейін өзгереді)
Мембрананың ішкі жағының
заряды оңға (+) ал сыртқы
жағының теріс (-) зарядка
аусады. Нәтіжесінде
әрекет потенциалы
туындайды
33.
Сонан кейін Nа+ каналдарыжабылады ал К+ каналдары
ашылады. К+ жасушаға кіреді.
Бұл процесске АТФ энергиясы
пайдаланады және Nа+, К+ АТФ –аза. Нәтіжесінде
дамыл потенциалы
дамиды.
34.
Аксонның бір бөлігіндедамыған әрекет потенциал
иондардың диффузиясы
арқылы, келесі бөлігте
тынышты потенциалды
төмендетіп, әрекет по
тенциалдың дамуын
қамтамасыз етеді.
35.
Осы механизм арқылы әрекет потенциал
бүтіл аксоннан өтіп
қабылдауші жасушаға
жетеді \ жүйке
импульс \
36. Жүйке импульстің синаптикалық жеткізу механизмдері.
37. Жүйке импульстің жеткізілуі синапс арқылы іске асырылады. Сарапшы ретінде медиаторлар пайдаланады.
38.
39.
40.
41. Қоздіргіш СИНАПСТАР
Холинэргиялық \нейромедиатор– ацетилхолин
Адренергиялық
\нейромедиатор – дофамин,
адреналин, норадреналин \
Серотонинді \ нейромедиатор
– серотонин \.
42. СИНАПСТАР
Тежеуші синапстар:глицин, гаммааминомайқышқылы.
43. Жүйке импульстің жеткізілуінде сарапшы ретінде медиаторлар пайдаланады.
44.
Медиаторларсинапстарда ней
рондан нейронға
ақпаратті бере
тін молекулалар
44
45.
Қоздырғыш-жүйке жасушаларда
электриялық
импульстардың
дамуының
ынталандырады
45
46.
ТежеушіНейрондарда
электриялық
импульстардің
дамуың тежейді
46
47.
Синапс арқылы жүйкеимпульстың өткізуінің
кезендері:
-
аксон аяғына жеткен
эрекет потенциал
синаптикалық
көпіршіктен
синаптикалық құысқа
медиатордың бөлінуің
шақыртады,
48.
-медиатор басқажасушаның
мембранасына
жылжиды
(постсинаптикалық
мембранаға)
49.
50.
Арығарай ол мембрананың рецепторы
мен, байланысып
оның конформа
циясының
өзгеруін
шақыртады.
51.
Нәтижесіндеэрекет потенциалы
немесе эффекторлы
жасушаның өзгешелік
реакциясы (секреция,
жыирлу және т.б.
дамиды.
52.
Сонынан медиатортор синаптикалық
құыстан алынады
немесе осы жерде
қайтымсыз инакти
виацияға ұшырай
ды
53.
- Холинэргиялықсинапста
медиаторы -
ацетилхолин
54.
55.
56.
57.
Адренэргиялықсинапстың
медиаторлары –
дофамин, НА, А
58.
59.
ДофаминБиол.мәні:
-дофамин → НА, А;
-мидың белгілері
бөлігтерінде қимыл
міндетерді ретеуне
қатысады;
60.
ДофаминПаркинсонизм – мидың
экстрапирамидті орта
дофамин
мөлшерінің өтте
төмендеуі (тремор
лықтарында
және т.б.)
61.
ДофаминЕмдеуі: ДОФА қолданады,
себебі дофамин қаннаң
миға гемато-энцефалити
калық кедергі арқылы
өтпейді. (ДОФА →
дофамин)
62.
Катехоламинді нейромедиарлардың адренергиялық синапстағы
метаболизмі.
Инактивациясы. А: хиноидты тотығу
- О-метильдену \Ометилтрансфераза \
- дезаминдену
(моноаминооксидаза).
63.
Инактивациясы. НА:- О-метильдену \Ометилтрансфераза \
- дезаминдену
(моноаминооксидаза).
64.
Тежеуші синапстар( медиаторлары -
гамма-аминомай
қышқылы,
глицин)
65.
ГАМҚинактивациясы –
трансаминдену.
66. Эндорфиндер
• Эндорфиндер, энкефалиндер-липотропинның туындылары.
• Метионин-энкефалин,
пентапептид
• (Тyr- Gly-Gly-Phe -Met).
• Лейцин-энкефалин (Тyr-GlyGly-Phe-Leu
• (Меt-Gly-Gly-Phe) тетрапептид
67. Кері байланыс
• Тынышты жәнеәрекет потенциал
дардың биол.мәні.
• Синапстың биол.
мәні.
68. РЕФЛЕКСИВТЫ ТЕСТ
• Рефлексия - субъектін өзөзіне, өз тұлғасына
• /құндылықтар,қізіушіліқтар,се
бептер,эмоциялар,
қылықтары \ ,
• өз біліміне немесе өзінін
меншікті жағдайына назар
аудару