Өндірістік сала кәсіпорнының ақпараттық жүйесін әзірлеу

1.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым минстрлігі
әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
Ақпараттық жүйелер кафедрасы
Тақырыбы: Өндірістік сала кәсіпорнының ақпараттық
жүйесін әзірлеу
Орындаған: Омирзакова Л.Б.
Тобы: Ис-18-8Б
Ғылыми жетекші: э.ғ.д., профессор Кубаев К.Е.
Алматы 2022

2.

Дипломдық жұмыстың мақсаты – өндірістік сала кәсіпорнының ақпараттық жүйесін
бағдарламалық қамтамасыз ету, ақпараттық сүйемелдеу және әзірлеу.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі – қазіргі қоғамды белсенді цифрландыру заманында
өндірістік сала кәсіпорнының ақпараттық жүйесін әзірлеу өзекті қажеттілікке айналды.
Қазіргі жағдайда қарқынды өзгеретін сыртқы орта, ғылыми-техникалық прогресс және
өндірілетін өнімнің өмірлік циклінің үнемі қысқаруы кәсіпорындарды өз қызметінің тиімділігін
арттыру көздерін іздеуге мәжбүр етеді. Енді сыртқы орта кәсіпорынның нарықтағы жағдайына ғана
емес, сонымен қатар оның ішкі процестеріне де әсер етеді. Бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз ету
үшін жаңа кезең басталады, кәсіпорындар үшін функционалды бірліктердің өзара интеграциясы,
олардың өзара әрекеттесу процестерін күшейту қажеттілігі туындайды. Кәсіпорын – бұл көп
деңгейлі динамикалық жүйе, оны басқару стратегиялық мақсаттарды анықтайтын сыртқы
ақпаратты да, жоспарланған стратегиялық мақсаттарға жетудің оңтайлы жолдарын анықтайтын ішкі
ақпаратты да қажет етеді.
2

3.

Қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді орындау қарастырылды:
1) Ақпараттық технологиялардың өндірістік саладағы орны және веб
технологиялардың бизнесте қолданылуына сипаттама жасау;
2) Міндеттер кешенін ақпараттық қамтамасыз ету;
3) Міндеттер кешенін шешу үшін ақпараттық технологияларды пайдалану
қажеттілігі мен мақсаттарын негіздеу;
4) Ақпараттық жүйені жобалау;
5) Өндірістік сала кәсіпорнының ақпараттық жүйесін әзірлеу;
6) Бағдарламалық өнімнің деректер базасымен өзара әрекеттесуінің құрылымдық
схемасын әзірлеу.

4.

Қолданылған
технологиялар
• Python - объектіге бағытталған
жоғары
деңгейлі,
динамикалық
программалау тілі, ол интерпретатор
арқылы жұмыс істейді. Оның
құрамындағы мәліметтер құрылымы
мен олардың динамикалық түрде
типтелуі қолданбалы программалар
жазуға
өте
ыңғайлы
болып
саналады.
4

5.

Кәсіпорын архитектурасы
Бизнес архитектурасы
Ақпараттық
технологиялар
архитектурасы

6.

Кәсіпорында ақпараттық жүйені енгізу ағымдағы басқарудың негізгі міндеттеріне сәйкес келеді.
Басқару процесін автоматтандырудың негізгі мақсаттары:
Процестерді
басқаруды бақылауды
қамтамасыз ету.
Құжаттардың үлкен
ағынын өңдеуді және
талдауды қамтамасыз
ету.
Персоналдың
жұмысындағы
қателіктерді
болдырмау.
Шешімдерді талдау
мүмкіндігін
қамтамасыз ету.
Операцияларды
орындау үшін қажетті
уақытты азайту.
Қызметкерлер санын
көбейтпей операциялар
санын көбейту
мүмкіндігін қамтамасыз
ету.
Стратегиялық
жоспарлау мүмкіндігін
қамтамасыз ету.
6

7.

Басқару жүйесінің функционалдық басқару блогындағы
ақпаратты-функционалдық байланыстардың құрылымы:
Кәсіпорында өндірістік кәсіпорынның басқару ақпараттық жүйесін жобалау, енгізу
және пайдалану, тапсырмаларды қажетті конфигурацияларға біріктіруге арналған
құралдарды, өндірістік кәсіпорынның басқарудың ақпараттық жүйесін басқа жүйелермен
байланыстыру құралдарын қамтиды.
7

8.

UML диаграммалары
Пайдалану жағдайындағы диаграммасы.
Пайдаланушылармен өзара әрекеттесуін
көрсетуге арналған.
Тізбектік диаграммасы.
Объектілер арасындағы өзара
әрекеттесуді көрсетуге арналған.
8

9.

1-сурет. Жүйеге кіру беті
9

10.

2-сурет. Тапсырыстар қосу
10

11.

2-сурет. Тапсырыстар қосу(жалғасы)
11

12.

3-сурет. Тапсырыстар тізімі
12

13.

4-сурет. Тапсырмалар тізімі
13

14.

5-сурет. Тапсырмалар қосу
14

15.

6-сурет. Қызметкерлер тізімі
15

16.

7-сурет. Қызметкерлерді қосу
16

17.

8-сурет. Қызметкердің жеке парақшасы
17

18.

9-сурет. Қызметкердің жеке парақшасы тапсырманы өңдеу
18

19.

Қорытынды
Дипломдық жұмыстың мақсаты бойынша өндірістік сала кәсіпорнының ақпараттық жүйесін әзірлеу
барысында пәндік аймаққа талдау жүргізілді. Ақпараттық жүйе жобаланып, құрылымдық схемалар әзірленді.
Бағдарлама интерфейсі мен оның функционалдығы, қолдануы көрсетілді.
Мақсатқа жету үшін диплом жобасы барысында келесі тапсырмалар шешілді: ақпараттық технологиялардың
өндірістік саладағы орны қарастырылды, міндеттер кешенін қамтамасыз ету туралы мәліметтер келтірілді,
міндеттер кешенін шешу үшін ақпараттық технологияларды пайдалану қажеттілігі мен мақсаттарын негіздеу
қарастырылды.
Қазіргі әлемде өнеркәсіптік кәсіпорындардың инновациялық дамуын қамтамасыз ету үшін оларды басқару
процесіне ақпараттық технологияларды енгізу қажеттілігі негізделеді. Ақпараттық технологиялар нарығын
дамытудың және оларды өнеркәсіптік кәсіпорындардың тәжірибесіне енгізудің негізгі проблемалары
анықталды. Ақпараттық технологияларды енгізу негізінде өнеркәсіптік кәсіпорындарды басқару жүйесін
жетілдірудің, сондай-ақ электрондық коммерция арқылы өнеркәсіптік кешенге қатысушылардың өзара ісқимылының инновациялық нысандарын пайдаланудың артықшылықтары көрсетілген.

20.

Қорытынды
Стратегиялық деңгейде ақпарат мақсатқа жету және кәсіпорынның қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін
қажетті маңызды корпоративтік ресурс ретінде мақсатты түрде қолданылады. Міндет – өндірілетін және
тұтынылатын ақпарат арасындағы сәйкестікті анықталды. Мұндай міндетті кәсіпорынның ақпараттық
инжинирингі тұжырымдамасының көмегімен кәсіпорынның АТ-инфрақұрылымын және АТ-архитектурасын
бизнесті дамыту стратегиясымен құру және дамыту жөніндегі стратегиялық шешімдерді келісу арқылы
басқарылды.
Жүйені құру нәтижесінде өндірістік сала кәсіпорындарының өнімдерін, қызметкерлер мен тапсырыстарды
басқаруға мүмкіндік береді. Өнімдерді енгізіп, тапсырысты қабылдау оны қызметкерлерге жөнелту,
тапсырмаларды өңдеу, тапсырыстың статусын жаңартып отыру қызметтері қосылды.
Қорытындылап айтқанда, жұмыстың бас кезіндегі қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізілді.
Жұмыс нәтижесіндегі веб-қосымшаны өндірістік кәсіпорында басқа да процестерді атқаруды одан да
оңайлататын түрлі жаңа функционалдық шешімдерді ендіру көмегімен дамытуға болады.