To’g’ridan-to’g’ri marketingning ustunliklari va rivojlanishi

1.

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI
IQTISODIYOT VA TURIZM FAKULTETI
IQTISOD TA’LIM YO’NALISHI 2-OLIY TA`LIM
422-GURUH 2 –KURS TALABASI
XOLMURODOV AZIZJONNING
MARKETING FANIDAN
MUSTAQIL ISHI

2. To’g’ridan-to’g’ri marketingning ustunliklari va rivojlanishi

3.

Mаркетинг — жуда серқирра жараёндир. Бу бозор
муносабатлари субъектларининг, шунингдек,
таъминотчилар, амалий иқтисодчилар, олимлар, бутун
ташкилотлар, ҳатто ҳукумат идораларининг бозор
фалсафаси, фикрлаш стратегияси ва тактикаси,
фаолиятидир. Бошқа томондан, маркетинг ҳаракатчан,
ўзининг қўлланилиши, фаолият кўрсатиш вақти, атрофдаги
бозор муҳитининг параметрлари ва, албатта, мақсадли
истеъмолчилар гуруҳларига боғлиқ ҳолда ўзгаради.
Охирги вақтларда маркетинг предметини тушунишга икки хил ёндашув маълум бўлиб қолди:
«кенгайтирувчи» ва «чекловчи». Кенгайтирувчи нуқтаи назарга кўра
маркетинг предметига ижтимоий-иқтисодий ва технологик жараёнларнинг микроиқтисодий
муаммоларидан бошлаб тор молиявий доирадаги муаммоларгача қарийб ҳамма
спектри киритилади. Бундай тушунчанинг намунаси бўлиб «Изоҳли атамалар луғати»
берадиган таърифни кўрсатишимиз мумкин: «Маркетинг — фирма маҳсулотининг максимал
сотилиши, экспорт маҳсулотларининг максимал самарадорлигига эришиш
ва бозор улушини кенгайтиришга йўналтирилган фирма фаолиятини бошқариш ва
ташкил қилиш тизимидир». Чекловчи ёндашув француз маркетинг
мактабида қўлланадиган таърифда яхши акс этади.

4.

«Маркетинг — бу сотишни яратиш
ва истеъмолчиларни сотувга товарлар
ва хизматларни уларнинг талабларига мос ҳолда
чиқариш орқали қондириш мақсадида ўтказиладиган
чора-тадбирлар йиғиндисидир»
Товар ишлаб
чиқарувчиларнинг
маркетинг
фаолияти
тажрибаси
қуйидаги
ҳолатларни
ифодалашга
имкон беради:
Маркетинг
фаолиятига
ўтиш автоматик
тарзда рўй бериши
мумкин эмас —
кўпчилик
Ўзбекистон
Корхоналари
жуда катта
тайёргарлик
ишларига муҳтож.
Маркетинг
услублари
асосида
ишларни
амалга
оширишнинг
ягона
Универсал
схемаси
мавжуд эмас.
Товарнинг
бозор
Муваффақиятини
таъминлаш
бўйича
фақатгина
уни сотиш
бўйича амалга
ошириладиган
чора-тадбирлар
Маркетинг
товар
ишлаб
Чиқарувчи
ларга
Бозорга
мўлжалланган
хаттиҲаракатларнинг
аниқ истиқболини
беради
Маркетинг
юқори
малакали
ходимлар
штатини
талаб қилади.

5.

Маркетингнинг қачон пайдо
бўлганлиги ҳақида кўпгина фикрлар
мавжуд.
Қатъий нуқтаи назарлардан бири шундан иборатки, маркетингнинг биринчи
элементлари (оғзаки реклама, алмашув шаклларини келишиш)
одамзод натурал хўжаликнинг яккалигидан халос бўлиб,
савдонинг шакллари пайдо бўлган пайтдан бошлаб вужудга келди.
Ваҳоланки, агар реклама маркетингнинг муҳим функцияси
эканлигини тан олсак, бундан уч минг -йил илгари
Вавилонда қочоқ қуллар эвазига мукофот: иккита ҳўкиз
ваъда қилувчи махсус белгилар мавжудлигини ёдга олиш жоиздир.

6.

Маркетинг концепциялари тадбиркорлик
фаолияти ривожланишининг
ҳар хил босқичларида унинг йўналишини
белгилайдиган қарашлар тизимидан иборатдир.
маркетинг концепцияси деганда фирманинг,
ташкилотнинг ёки
кишининг истеъмолчиларга мўлжалланган,
интеграцияланган мақсадли фалсафаси тушунилади.

7.

Маркетинг эволюциясининг биринчи йирик
босқичини XX асрнинг
Бунда маркетинг ташкилотлар,
корхоналар ва
шахслар ўртасидаги товар
ва хизматлар ҳаракатининг назарияси ёки
маҳсулотни сотиш бўйича корхонанинг
функцияси деб тушуниларди.
Шу вақтда кетма-кет иккита
концепция пайдо бўлди:
ишлаб чиқаришни
такомиллаштириш ва
товарни такомиллаштириш.

8. Маркетингнинг қўлланиш соҳалари

Маркетинг
Ички маркетинг
Ташқи маркетинг
Истеъмол товарлари маркетинги
Ишлаб чиқариш воситалари маркетинги
Хизматлар маркетинги
Истеъмол хизматлари
Ишлаб чиқариш хизматлари

9. Маркетинг-микс ва замонавий стратегик маркетинг хусусиятлари

«Маркетинг-микс» назарияси «аралашма»,
«аралаштирилган» деб
таржима қилинади ва стратегик мақсадларни ечишга
мўлжалланган комплекс маркетингни назарда тутади.

10.

Маркетинг-микс — бу бозорнинг
мураккаблиги ва
ҳаракатчанлигига мос келадиган
кўп ўлчамли маркетинг
стратегиясини ҳар хил бирикмалар
ва боғланишларда ишлаб чиқишга
имкон берадиган турли
хил маркетинг қуроллари тўпламидир.

11.

Муваффақиятга эришиш учун зарур
бўладиган амалий қуролларнинг номлари
тасдифга кўра инглиз тилининг Р ҳарфидан бошланади.
Маркетинг фаолиятининг ушбу йиғиндисини белгилаш учун
«4Р» формуласи ишлатилади: Product (товар) — Price
(нарх) — Promotion (силжитиш) — Рlасе (тақсимлаш).
Баъзи ҳолларда унга 5 — «Р»ни ҳам
киритадилар (Реорlе (истеъмолчилар).
Бунда олдинги таркибий блокларга тегишли стратегияни
амалга оширишнинг
сифат даражасини белгилайдиган персонал муаммоларнинг
комплекси назарда тутилади.
Шундай қилиб, маркетинг-микснинг
маркетинг стратегиясини шакллантирувчи 5 та асосий
муаммолифункционал блокларини ажратиб кўрсатиш мумкин.