Мусаб ибн Ұмейр

1.

Мусғаб ибн Ұмейр
ЖАСТАРҒА УЛГІ БОЛАР САХАБА

2.

Мусғаб
ибн Ұмәйр
б.з 585-625
Меккенің ең бай, әл-ауқатты адамдарынан болған. Мұхаммед
пайғамбар ол жайлы былай дейді: “Меккеде Мусғаб ибн Үмәйрден
әдемі киінетін, сымбатты әрі байлыққа кенелген жасөспірімді
көрген емеспін”
Ибн Сағд, Табақат әл-Кубра, Бейрут 1960, III,
116

3.

Исламға
дейінгі өмір
ДУНИЯНЫ
Ол мұсылман болмай тұрып Меккенің ең шырайлы, жас
та сыйлы тұлғаларының бірі еді. Отбасындағы бір дегені
екі етпей орындалатын, ең сүйікті еркесі болатын. Анасы
оны шыттай киіндіріп, үстіне жұпар аңқыған хош иісті
әтір бүркетін. Меккеліктер де көктен түскендей көркем
жігітке таң-тамаша болып қарасатын
Мұсылман
болуы
АКЫРЕТКЕ АЙЫР БАСТАУЫ
Осындай қызығарлық өмір ішінде балқып-шалқып жүрген
кезінде, бір күні Пайғамбардың уағыздаған діні жайлы
хабарлар құлағына жетті. Қызығушылықпен Пайғамбарға
барды. Нұр Пайғамбардың аузынан шыққан тамаша
лебіздер әне-міне дегенше жүрегін баурап, иман нұры
кеудесіне сәуле болып құйылды. Ол осылай мұсылман
болды.
10

4.

Ата-анасының карсы
шығуы
Күндердің күнінде мүшріктердің біреуі оның
намаз оқығанын байқап қойып, әке-шешесіне
жеткізеді. Осы кезден бастап Мусғабтың
өміріне түпкілікті өзгеріс енді. Оны жақсы
көріп құрмет тұтатын мүшріктер, тек Исламды
қабылдағаны үшін оған әр түрлі қысым мен
қиындықтар көрсете бастады. Абақтыға да
қамады. Содан кейін ол бір топ мұсылманмен
бірге Эфиопияға һижрет етті. Ол жақта біраз
уақыт болып, туған жеріне қайта оралды.
Алайда ештеңе өзгермей таз қалпында
қалыпты. Жанұясы мен жақындары оған
бұрынғыша дұшпан күйінде қала берді.
Мусғабтың анасына айтқан сөзі:
“Анашым, мен Мұхаммедтің дінін ұстанамын. Ол –
Аллаһ тағаланың жіберген хақ діні. Менің
өздеріңізге деген сүйіспеншілігімді жақсы білесіз.
Мен сенген Аллаһқа және елшісіне сіз де сеніңіз.
Мұны шын жүректен қалаймын, анашым”. (Мусғаб
ибн Ұмәйр)

5.

Ол туралы
айтуы
1
2
Пайғамбар бір күні
сахабаларымен әңгімелесіп
отырған кезде Мусғаб ибн Ұмәйр
қастарына келіп сәлем береді.
Пайғамбар Мусғабтың сәлемін
алғаннан соң: “Жер жүзінің
бүкіл адамдарын өзгерте алатын
Аллаһқа мадақ! Мына жас
адамды көріп тұрсыңдар ма?
Бұрын әке-шешесінің ең
сүйіктісі еді. Аллаһқа және
Елшісіне деген сүйіспеншілігі
әке-шешесінен басым түсті. Ол
Аллаһ пен Расулын таңдады”, –
деді.
Тағы бір реті келгенде оның
сүйек кеміріп отырғанын
көрген Пайғамбар жанындағы
сахабаларға қарап: “Мына
адамды көріп тұрсыздар ғой.
Әке-шешесі оған ең дәмді
тағамдарды бергеннің өзінде
оларды тастап, бізбен бірге
аштыққа көнді” – деп, оның
жанкештілігін атап айтқан еді.

6.

Алғашқы елші
атануы
Кім болған:
Кімдерды үйреткен:
Қандай болған
Меккеден келген қадірлі қонақты Мәдинада
Бірінші Ақаба сертінен* кейін Мәдинада Ислам
тез қанат жайып тарала бастаған кезде,
жаңадан мұсылман болғандар өздеріне Құран
тағлымдарын үйрететін ұстаз сұрады.
Пайғамбарымыз олардың бұл өтініштер қабыл
алды. Пайғамбарымыздың бір ерекшелігі –
адамды дұрыс таңдауда қабілеті зор басшы
болатын. Ол ақылына көркі сай, жұмсақ тілді,
байыпты да биязы Мусғабты бұл іске лайық
көреді. Хазіреті Әбу Бәкір, Омар, Әли сынды
сахабалардың болғанына қарамастан, Алла
Елшісінің Мусғабты таңдауы – оның зор
қабілеттілігінің белгісі. Осылайша Мұсғаб
Мәдинадағы алғашқы Исламды уағыздаушы
болды.
Әсәд ибн Зурәрә өз үйіне түсіреді. Ел-жұртын
Сағд ибн Муаз Мусғаб ибн Үмәйрдің Исламды
тастап келген
уағыздап жүргенін естіп “Мәдинада ешкімнің бүлік
Мусғаб ибн Ұмәйр
Мәдиналықтарға Ислам негіздерін бар
шығаруына мүмкіндік бермеймін” деп Әсәд ибн
ықыласын салып үйретеді. “Мәдениеттілерге
Зурәрәнің үйіне салып-ұрып жетіп барды. Бұл
ақиқаты қабылдату күшпен емес, санасын
кезде Мұсғаб айналасындағыларға әдеттегідей
оятып, көздерін жеткізу арқылы ғана мүмкін”
жұмсақ тілімен ақиқатты уағыздап жатады. Сағд
дейтін қағиданы берік ұстанды. Тек күштінің
оған дөңайбаттанып, дөрекілік көрсетеді. Хазіреті
ғана дәурені жүріп, оның стратегиялық
Мұсғаб: “Бауырым, алдымен менің не дейтінімді
маңызға ие болған кезеңінде уағыздау ісін өз
тыңда. Егер ұнаса, қабыл етерсің, ұнамаса, міне –
деңгейінде алып жүре алған ер еді. Алдына
мойным, шабам десең өзің біл. Мен ешқандай
келгендерді майда тілімен, көркем мінезімен
қарсылық көрсетпеймін”,– деді. Сағд ашуын
Исламды уағыздап, иман келтіртуге себепкер
ақылға жеңдіріп, оның айтқандарына құлақ
болатын. Қылышын білеп, қаһарын төгіп
түреді. Мұсғаб ибн Үмәйрдің жымиған күлкісі,
келгендердің жүрегі иман нұрына шомылып
жұмсақ сөзі мен дәлелдерінің ақылға
қайтатын. Қабағынан қар жауып келгендердің
қонымдылығы шемен болып қатқан жүрегін
онымен сұхбаттасқан соң мұз болып қатқан
жібітеді. Сөйтіп Сағд ибн Муаз иман еткендердің
көңілдері елжіреп шыға келетін.
қатарына қосылды,Үсәйд ибн Хүдәйр, Сағд ибн13
Убәдә, Сағд ибн Муаз

7.

Мусғабтың дүниеден
өтуі
Өнегелі ғұмыр кешкен хазіреті
Мусғабтың ақыретке көшуі де
сондай көркем болды. Ұхұт
шайқасында Пайғамбарымыз
Ислам туын Мусғабқа ұстатады.
Ұрыста тұрыс жоқ. Мусғабқа қырғидай төнген Ибн Қәймә
деген мүшрік оның ту ұстаған қолын шауып түсіреді. Туды
екінші қолына ауыстырып үлгірген Мусғаб ол қолын да
сақтап қала алмады. Екі қолы да қырқылып түскен Мусғаб
туды аузымен қағып алып, кеудесінде ұстап тұруға тырысты.
Басқа бір сахаба жетіп келіп туды алады. Бұл – періште еді.
Даңқты сахаба Мусғаб қырық
жасында шейіт болды. Бір кездері
үлде мен бүлдеге оранып дәулетті
ғұмыр кешкен сахаба Мусғабқа
ақыретке көшкен кезде үстіне
жабатын кішкене бір құрым
Ұрыстың шешуші сәтінде,
Мусғабтың бейнесіне кіріп шайқасты жалғастырды. Оны
матадан басқа кебін
мұсылмандардың шегінгендерін
көрген Пайғамбарымыз “Мусғаб!” деп дауыстағанда ол “Мен
табылмайды… Басына тартса,
Мусғаб емеспін, ей, РасулАлла!”[3] деп жауап берді. Мусғаб
аяғына жетпей, аяғына тартса,
ибн Ұмәйрдің шейіт болғанын сол кезде аңғарған Алла
басына жетпей кебіндеуге
Расулы (‫ ) ‬көз жасын тыя алмай, мына аятты оқыды:
келмеген-ді[4]. Алла үшін бүкіл
“Мүминдердің арасында (РасулАллапен бірге
асылын пида еткен Мусғаб
болатындықтарына) Аллаға берген сөздерінде шынайы
табысуға ерекше ынтық
болған қаншамасы бар. Олардың кейбіреулері берген
Жаратушысына осылайша қанат
қашасыңдар ма?” (“Али Имран”,
уәделерінде толық тұрып шейіт болды. Кейбіреулері де
қақты..
144).
осындай жақсылықты күтуде. Олар уәделерінен таймады”
көріп мына аятты оқиды:
“Мұхаммед – ол пайғамбар. Одан
бұрын да пайғамбар-лар келген
еді. Енді ол өлсе немесе
өлтірілсе, сендер соғысты тастап
(“Ахзаб”, 23).
05