Табиғат пен адам - егіз ұғым

1.

Табиғат пен адам-егіз
ұғым.
Жалпы мақсат:
Мәтін және мәтіндерге тілдік талдауды меңгерте отырып, оқушының ойын, тілін,
сөйлеу дағдыларын қалыптастыру.

2.

АЛҒЫРЛАР
БІЛГІРЛЕР
Зейінділер

3.

• Бүгін сабақта:
табиғат пен адамның өзара байланысы туралы мәтінмен
танысамыз;
қазақ тіліндегі үндестік заңын еске түсіреміз;
дыбыс үндестігі туралы білімімізді тереңдетеміз;
дыбыс үндестігі мен буын үндестігін айыра білуді үйренеміз.

4.

Табиғатта сезім де, құлақ та бар,
Ренжітсең, қайғырып, жылап та алар,
Аяласан, жанына шуақ тамар,
Қажығанда бойыңа қуат тамар.
М.Аяганова

5.

6.

Қазақ тілінде дыбыстар сөз ішінде, сөз бен қосымша арасында,
сөз бен сөздің арасында бір-бірімен үндесіп, үйлесіп айтылады.
Түбір сөздің жуан не жіңішке болуына қарай қосымша да жуан не
жіңішке болады, сөздің соңғы дыбысына қарай үйлесіп жалғанады.
Сөздің бастан-аяқ үндесіп, үйлесіп, біркелкі әуезбен айтылуы
үндестік заңы деп аталады.

7.

Буын үндестігі.
Дыбыс үндестігі

8.

Есте сақтаңдар!
Дыбыс үндестігі дегеніміз - сөз бен
сөздің,сөз бен қосымшаның арасындағы
дыбыстардың бір-біріне ықпал етуі.
Фонетикалық заңдар тіл дыбыстарының
қызметін, сөйлеу үдерісінде болатын
құбылыстарды, сөз құрамындағы өзара
алмасуларды реттеп отырады.

9.

«Алғырлар» тобы
1.Жуан________ (5)
2.Жіңішке______ (7)
3. Ашық________ (6)
«Білгірлер» тобы
1. Қысаң_________(6)
2. Еріндік_________(5)
3. Езулік__________(7)
«Зейінділер» тобы
1.Қатаң ¬¬¬¬_______(12)
2.Ұяң__________(7)
3.Үнді__________(7)

10.

«Алғырлар» тобы
«И» дыбысына мінездеме –
«Р» дыбысына мінездеме –
«Білгірлер» тобы
«У» дыбысына мінездеме –
«Н» дыбысына мінездеме –
«Зейінділер» тобы
• «Ә» дыбысына мінездеме –
• «М» дыбысына мінездеме –

11.

•«Ағаштар» сөзі
•«Терезелер» сөзі
•«Гүлдер» сөзі

12.

13.

Ел құлағы – елу.
50

14.

Айдағаны бес ешкі
ысқырығы жер жарады.
5

15.

Бетінен оты шығу

16.

Екі қошқардың басы бір қазанға сыймайды

17.

Қой аузынан шөп алмас

18.

Қыздың жиған жүгіндей