Қэкологиялық қауіпсіздіктің жай-күйі мен мәселелері

1.

Жунусова Ақерке Ю21-5

2.

Қазақстан Республикасының
Экологиялық қауіпсіздіктің жай-күйі мен
мәселелері
ҚР Президентінің 3.12.03 № 1241 Жарлығымен МАҚҰЛДАНҒАН
2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздік
тұжырымдамасыЭкологиялық қауіпсіздік ұлттық құрамдас бөлігі
ретіндеқауіпсіздік-тұрақтылықтың міндетті шартыдамуЭкологиялық
саладағы мемлекеттік саясаттың мақсатықауіпсіздік табиғи
қауіпсіздікті қамтамасыз ету болып табыладықоғамның өмірлік
мүдделері мен жеке адамның құқықтарыантропогендік және табиғи
қауіптерден туындайтын қауіптерқоршаған ортаға
әсері.Тұжырымдамада халықтың экологиялық ақпаратқа және
оныңқатысу экологиялық мәселелерді шешу ретінде
анықталадыэкологиялық қауіпсіздіктің негізгі қағидаттарының
бірі.Тұжырымдамада мемлекеттік органдар мыналарды
қамтамасыз етуі тиісжұртшылықтың экоақпаратқа қол жеткізуі,
сондай-ақ шаралар қабылдауысапаны, жеделдікті және өзектілікті
арттыру бойыншаұсынылатын материалдар

3.

Тұжырымдаманың өзектілігі мен
басымдықтары2004-2015 жылдарға
арналған экологиялық қауіпсіздік
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, экологиялық
проблемаларды табысты шешудің және экологиялық
апаттардың алдын алудың негізі кез келген
мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық жүйесін
экологияландыру болып табылады.Экологиялық
қауіпсіздік ұлттық қауіпсіздіктің құрамдас бөлігі
ретінде тұрақты дамудың міндетті шарты болып
табылады және табиғи жүйелерді сақтау мен
қоршаған ортаның тиісті сапасын сақтаудың негізі
болып табылады.Осы экологиялық қауіпсіздік
тұжырымдамасы Қазақстан Республикасының 2010
жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарына сәйкес
"Қазақстан-2030" Стратегиясының басымдықтарын
негізге ала отырып және ХХІ ғасырға арналған күн
тәртібінің негізгі ережелерін және 1992 жылғы
қоршаған орта және даму жөніндегі Рио-де-Жанейра
декларациясының қағидаттарын, сондай-ақ
Қазақстан Республикасындағы орнықты даму
жөніндегі Дүниежүзілік саммиттің шешімдерін ескере
отырып әзірленді.

4.

Қоршаған орта жай-күйінің нормативтік
көрсеткіштеріне қол жеткізе отырып,
экологиялық қауіпсіздіктің оңтайлы
деңгейін қамтамасыз ету осы
тұжырымдаманың ережелерін кезеңкезеңімен іске асыруды көздейді.
Бірінші кезең (2004-2007 жылдар) қоршаған ортаның ластану деңгейін
төмендету және оны тұрақтандыру
жөніндегі іс-қимыл жоспарын әзірлеу.
Екінші кезең (2008-2010 жылдар) –
қоршаған орта сапасының
көрсеткіштерін тұрақтандыру және
табиғатты пайдалануға қойылатын
экологиялық талаптарды жетілдіру.
Үшінші кезең (2011-2015 жылдар) қоршаған орта сапасын жақсарту және
қоғамның экологиялық тұрақты
дамуының қолайлы деңгейіне қол
жеткізу.

5.

Қамтамасыз етудің мақсаты, негізгі
міндеттері мен принциптеріэкологиялық
қауіпсіздік
Экологиялық қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік саясаттың мақсаты
табиғи жүйелердің, қоғамның өмірлік маңызды мүдделерінің және жеке
адамның құқықтарының қоршаған ортаға антропогендік және табиғи
әсер ету нәтижесінде туындайтын қауіптерден қорғалуын қамтамасыз
ету болып табылады.
Экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің негізгі принципі
Мемлекеттің экологиялық қауіпсіз дамуы мынадай қағидаттарға негізделеді:табиғи
ресурстарды пайдаланудың экологиялық рұқсат етілген шектерін айқындайтын және
қоршаған орта сапасын теңгерімді басқаруды қамтамасыз ететін шаруашылық және өзге де
қызметті жүргізудің шектеулерінің, нормативтері мен қағидаларының ғылыми негізделген
кешенін енгізу арқылы мемлекеттің орнықты дамуы үшін барлық қоғамдық қатынастарды
реттеуге экожүйелік тәсіл;экологиялық қауіптердің алдын алудың жаһандық және Ұлттық
мақсаттарына экологиялық қауіпсіздіктің өңірлік және жергілікті міндеттеріне бағыну;қоршаған
ортаға және адам денсаулығына келтірілген залалды өтеу міндеттілігі (табиғат
пайдаланушылар мен ластаушылар төлейді);өндірістік күштерді дамыту мен орналастырудың
экологиялық-экономикалық теңгерімділігі (экологиялық сыйымдылық және аумақтық
жоспарлау принциптері);кейіннен экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық
сараптамалармен шаруашылық және өзге де қызметтің қоршаған ортаға әсерін бағалаудың
міндеттілігі;халықтың экологиялық ақпаратқа қол жеткізуін және оның экологиялық
проблемаларды шешуге қатысуын қамтамасыз ету;халықаралық ынтымақтастықтағы
серіктестік және халықаралық құқық нормаларын сақтау.

6.

Климаттың өзгеруі"Парниктік эффект" арқылы болатын климаттың өзгеруі бүкіл
әлем бойынша проблема болып табылады және қоршаған орта жағдайына үлкен
қауіп төндіреді.Қазақстан 1995 жылы БҰҰ-ның Климаттың өзгеруі жөніндегі
негіздемелік конвенциясын ратификациялады, ал 1999 жылы осы Конвенцияға
Киото хаттамасына қол қойды.Көрсетілген хаттама ратификацияланған және ол
күшіне енген жағдайда Қазақстан парниктік газдар шығарындыларын қысқарту
жөніндегі сандық міндеттемелерді өзіне жүктей отырып, I қосымшаның тарабы
болады.Қазақстанның Киото хаттамасын ратификациялаудың орындылығын
айқындау үшін 2004 жыл ішінде парниктік газдар шығарындыларын азайту
жөніндегі сандық міндеттемелердің Қазақстан экономикасына әсері мәселелері
бойынша зерттеулер жүргізу қажет.Киото хаттамасын ратификациялау даусыз
экологиялық әсерден басқа, біздің еліміз үшін халықаралық инвестицияларды
тарту, басқа елдердің экономикасына активтер салу, өндірістің энергия тиімділігін
арттыру үшін жаңа технологияларды қолдану, елдің экономикалық мүдделерін
сыртқы энергетикалық нарықта қорғау үшін көміртегі несиелерін жинақтау
мүмкіндігімен инвестор рөлінде бірлесіп жүзеге асыру жобаларына және "таза
даму" процестеріне қатысу перспективаларын ашады, парниктік газдар
шығарындыларына квоталармен сауда жасау.Киото хаттамасы
ратификацияланғаннан кейін нақты жобалар мен іс-шараларды іске асыруды
көздейтін Қазақстан Республикасында парниктік газдар шығарындыларын 2015
жылға дейін төмендету жөніндегі бағдарлама әзірленетін болады.

7.

Озон қабатының бұзылуы Жердің озон қабатының
бұзылуы адам денсаулығына, жануарларға,
өсімдіктерге және микроорганизмдерге қауіп
төндіреді.1973 жылдан бергі бақылаулар
Қазақстанның үстіндегі озон қабатының
қалыңдығы 5-7% - ға төмендегенін
көрсетеді.Монреаль хаттамасына сәйкес
қабылданған Озон қабатын бұзатын заттарды
пайдалануды реттеу шаралары оның әлемде
1986 жылғы деңгейден 10 есе төмендеуіне ықпал
етті.Біздің ел 1998 жылы Озон қабатын қорғау
туралы халықаралық келісімдерге қосылды.
Қазіргі уақытта Қазақстанда озонды бұзатын
заттарды (ЖРВ) пайдалануды қысқарту және
оларды айналымнан алып тастау, озон қабатын
бұзбайтын заттарды қолдана отырып, жаңа
технологияларды енгізу бойынша жұмыстар
жүргізілуде.Озон қабатының жойылу қаупін
жоюдың негізгі жолдары мыналар болып
табылады: ЖРВ-ны пайдаланудан және оларды
қауіпсіз жоюдан тезірек бас тартуды қамтамасыз
ету, заңсыз айналымның алдын алу және
атқарылып жатқан күш-жігердің табыстылығын
растау үшін тропосферадағы ЖРВ
концентрациясының тұрақты мониторингін
жүргізу.Осы іс-шараларды өткізу нәтижесінде
Жердің озон қабатын сақтауға ықпал ететін ЖРВЖ
шығарындылары азаяды.

8.

Қазақстанның экожүйелері Орталық Азиядағы және жалпы континенттегі
Биологиялық әртүрліліктің бірегейлігімен ерекшеленеді.
Өсімдіктер мен жануарлар түрлерінің жойылуы генетикалық деңгейде әртүрліліктің
жоғалуына және экожүйелердегі сәйкес өзгерістерге әкеледі. Биоәртүрліліктің
нақты жоғалуының негізгі себебі-тіршілік ету ортасының жойылуы және
деградациясы, негізінен ормандардың жойылуы, Топырақ эрозиясы, ішкі және теңіз
су қоймаларының ластануы, өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін шамадан тыс
жинау. Жақында өсімдіктер мен жануарлардың бөтен түрлерін енгізу
Биоәртүрлілікті жоғалтудың маңызды себебі ретінде танылды.
Республика аумағының небәрі 4,2% -. алып жатқан Қазақстанның барлық
ормандарының ерекше экологиялық, ғылыми, рекреациялық, эстетикалық және
мәдени маңыздылығын, сондай-ақ олардың биологиялық әртүрліліктің табиғи
резерваттары ретіндегі жаһандық рөлін ескере отырып, оларды ерекше қорғалатын
табиғи аумақтар жүйесіне көшіру жөнінде шұғыл шаралар қабылдау қажет. Ол үшін
2006 жылға дейін мемлекеттік биосфералық резерваттар желісін қалыптастыру
бағдарламасын әзірлеу қажет.

9.

•Шөлейттену және жердің деградациясы
•экологиялық апат аймақтары
•Қарқынды байланысты проблемаларКаспий теңізі қайраңының
ресурстарын игеру
•Су ресурстарының сарқылуы және ластануы
•Трансшекаралық сипаттағы мәселелер
•Әскери-ғарыштық полигондардың әсері жәнесынау кешендерінің
•Радиоактивті ластану
•Бактериологиялық және химиялық ластану
және тб өзекті ,ауқымды мәселелерді қамтып кеткен