Статистиканың даму кезеңдері

1. Статистиканың даму кезеңдері

2. Жоспары :

Статистика пәні туралы түсінік.
2. Статистиканың даму тарихы.
3. Статистика әдістемесі.
4. Қорытынды.
1.

3. Статистиканың дамуы және статистика пәні туралы түсінік.

Статистика
— ғылымның бiр тармағы, практикалық
қызмет саласы, бiлiм бағыты, таным құралы.
Статистика дегенде мәлiметтердi жинақтау
процесiнде, оларды қайта өңдеп, бейтарап әрi анық
талдау ережелерiн де түсiнемiз. Осы тұрғыдан алып
қарағанда, статистика — әрi ғылым, әрi қызмет
саласы, әрi мамандық түрi. Ол арнайы
ұйымдастырылған бiлiм тармағы да, белгiлi бiр
мақсатты жүзеге асыруға қажеттi пәрмендi құрал да,
кәсiпкерлiк қызмет саласы да болып табылады.

4.

Статистика
сөзі ғылыми әдебиетте 18 ғасырда қолданысқа
енді және алғашқыда “мемлекеттану” деген мағынада
ұғынылды. Бірақ статистика ғылымы 17 ғасырдың
ортасында “саяси арифметика” нысанында дами бастады.
Ғылымдағы бұл бағыттың бастауында ағылшын ғалымы –
Уильям Петти тұрды. Статистика терминін ғылымға 1746
жылы неміс ғалымы Готфрид Ахенваль өзі сабақ беретін
Германия университетінде “Мемлекет ісін жүргізу”
курсының орнына “Статистиканы” қолдануды ұсынды.
Осыған қарамастан статистиалық санаулар бұданда ерте
жүргізілген болатын: Көне Қытайда халық санағы, Көне
Римде елдердің әскери күшін салыстыру, азаматтардың
мүліктерін бағалау. Статистика 19 ғасырдың басында
А.Кетленің және оның мектебі өкілдерінің еңбектерінде
қоғамдық құбылыстардың заңдылықтарын зерделейтін
ғылым мен құралға айналды.

5.

Статистика
білім саласы,
бұқаралық
әлеуметтікэкономикалық
құбылыстар
мен
үдерістердің
сандық және
сапалық
көрсеткіштерін
зерделейтін
ғылым;
қоғам өмірінің
сандық
заңдылықтарын
олардың сапалық
сипаттайтын
статистикалық
ақпаратты
жинап, өңдеуді,
талдау мен
жариялауды
қамтитын
практика саласы;
жарияланатын
сандық
деректердің,
бақыланбалы
нысанның сан
немесе сапа
тұлғасындағы
күйін
тиянақтайтын
бақылау
нәтижелерінің
жиынтығы.
қоғам өмірінің
сандық
жақтарында
болатын
құбылыстарды
меңгеретін және
көп жылдық
тарихы бар
ерекше ғылым
немесе білім
саласы.
әр-алуан
белгілі бір
статистикал
ық деректер
жиыны
ретінде де
түсінуге
болады

6.

Статистика
пайда болған кезiнен бастап-ақ
мемлекеттi басқарудың маңызды құралы ретiнде
қалыптасып онымен бiр мезгiлде көптеген оқиғалар
мен фактiлердi мөлшерлiк тұрғыдан тiркеу және
белгiлi бiр деңгейде ретке келтiру нәтижесiнде
ғылыми тұрғыдан өте қызықты материалдар да
жинақталды. Осылайша қоғамның өмірі мен
тұрмысы жөніндегі мәліміттерге практикалық
мұқтаждық статистиканы туғызды.

7.

Статистика сөзi күнделiктi өмiр мен
ғылымға XVII-XVIII ғасырларда кiрiп
келдi. Ағылшын ғалымдары Д.Граунт
(1620-1674) пен В.Петтидің (16231687) «Саяси арифметика» атты
еңбегі
статистика
ғылымының
дамуына себеп болды. Бастапқы кезде
сауда мен қаржы капиталының және
ақша
қатынастарының
дамуы
нәтижесiнде
пайда
болған
қажеттiлiктi
қанағаттандыру
мақсатында жинақталған мемлекет
халқы, экономикалық және саяси
жағдай
жөнiндегi
мәлiметтер
статистикалық ақпараттар деген атпен
жүргiзiлдi.

8. Статистиканың даму тарихы

Алғашында практикалық қызметте
жинақталған тәжiрибелердi қорыту
жолымен мемлекеттi басқаруға қажеттi
мәлiметтердi топтастырудың, қайта
іздеудiң, талдау мен қолданудың ережетәртiптерi, жолдары мен әдiстерi
жасалды. Статистика осындай ғылым
ретiнде танылып, жаңа iзденiстер
нәтижесiнде байи түстi. Оның әдiсамалдарын жетiлдiруге математиканың
құралдары мен теориялары қолданылды.
Өйткенi статистика да математика сияқты
сандармен,шамалармен шұғылданады,
бiрақ оның сапалық қасиетi жалпы
бұқаралық құбылыстарды өлшеу
нәтижесiнде айқындалады.

9.

Статистика
әдістемесі
Статистика әдiстемесi дегенде бұқаралық құбылыс
пен процестi ғылыми тұрғыдан зерттеу мен
басқаруда, оның бойынан байқалатын
заңдылықтарды үйренуде және оларды iс жүзiнде
пайдалану барысында қолданылатын өзiндiк әдiстi,
яғни әдiс-амалдар, жолдар, құралдар кешенiн
түсiнемiз. Статистикалық бақылау процесiнде
өндiрiстiк немесе зертханалық жағдайда тәжiрибесынақтар өткiзу, есептiк немесе арнайы зерттеулер
мен тiркеулердi жүзеге асыру, анкеталық немесе
iрiктеу әдiстерi бойынша бақылау және басқалар
пайдаланылады.

10.

Макроэкономикалық
статистика
микроэкономикалық
статистика үшiн теориялық әрi
әдiстемелiк негiз болып
саналады.
Экономикалық
статистика макро және
микроэкономикалық
құбылыстар мен процестердi
зерттеу барысында жалпы
статистикалық әдiстер мен
құралдарды кеңiнен
пайдаланады.

11. Қорытынды :

Эконометрия iлiмiнiң негiзiн салушылардың пiкiрлерiн
қорытатын болсақ, бұл сала мен экономикалық статистика
арасында үлкен айырма жоқ. Экономикалық статистика да
өз көрсеткiштерiн экономикалық теорияға сүйене отырып
спецификация жолымен жасайды және тиiстi мәлiмiттер
жинап, оларды есептейдi, экономикалық процестердi
талдау үшiн түрлi әдiстердiң көмегiмен олардың
модельдерiн жасайды және шынайы ақпараттар негiзiнде
бағалап, алынған нәтижелердiң маңыздылығын тексередi.
Сондықтан
да
эконометрияны
экономикалық
статистиканың құрамдас бөлiгi, маңызды бағыты деп
қарауға әрi теориялық, әрi логикалық негiз жеткiлiктi.
Расында да эконометрияда қолданылатын математикалық
аппарат экономикалық статистикада да ойдағыдай
қолданылады.
Қорыта айтқанда, статистика — әрi ғылым, әрi қызмет
саласы, әрi мамандық түрi екен.

12. Назарларыңызға рахмет !!!