Қылмыстық құқық тусінігі, міндеттері жөне жуйесі

1.

2.

Жоспары:
1
Қылмыстық құқық ұғымы
2
Қылмыстық құқық пәні
3
Қылмыстық құқық қағидалары
4
Қылмыстық құқық функциялары
5
Қылмыстық Кодекс

3.

Қылмыстық құқық туралы ұғым?
Кейбiр еуропа халықтарының тiлдерiнде қылмыстық
құқықтың негiзiнде қандай ой жатыр деген мəселеге
байланысты бұл ұғым екi түрлi атауға ие. Егер ой
қылмыс туралы болса, онда оны criminal law (ағылшын), droit criminel –(француз), criminal- recht
(немiс), - латынның “crimen” - қылмыс, яғни қылмыс
туралы құқық деген мағынада, ал егер бiрiншi орынға
қылмысы үшiн жаза деген ой ығыстырылса, онда оны–
penal law, droit penal, strafrecht – латынның “poena”жаза, яғни жаза туралы құқық деген мағынада
қолданылады. Көптеген авторлардың айтуынша,
қылмыстық заңдар деп “адам басымен” жауап беретiн,
яғни өмiрiмен жауап беретiн заңдар аталады. Мұнда сөз
адамның “басымен” байланысты, орыстың “уголовное”
сөзi “голова” сөзiмен түбiрлес жатуында деп
жорамалдайды. Бұл деректер нақты емес. Дей
тұрғанмен, қылмыстық құқықтың ұғымы барлық
уақытта заңмен, яғни қылмыстық əрекет үшiн жазаны
анықтаушы заңмен байланыстырылып отырылды.

4.

Қылмыстық құқық – құқық саласы ретінде заң
шығарушы органдар қабылдаған қылмыс пен
жаза, қылмыстық жауаптылық негізі, жаза
жүйелерін, жазаны тағайындаудың тəртібі мен
шарттарын, сондай – ақ қылмыстық
жауаптылықтан жəне жазадан босатуды
белгілейтін заңдылық нормалардың жиынтығы
болып табылады.

5.

Қылмыстық құқық пәні
Қылмыстың жасалуы кезінде, оны жасаушымен және құзыретті органдар
немесе мемлекет арасындағы қарым – қатынастар. Қылмыстық құқықтың
реттеу пәнi өте кең, оған мемлекеттiк және қоғамдық құрылыс,
меншiк, жеке адам және оның ар-ожданы, құқықтары мен бостандықтары,
құқықтық тәртiп
және сонымен бiрге басқа құқық салаларымен реттелiп қойған қоғамдық
қатынастардың
шеңберi де кiредi. Қылмыстық құқықтың реттеу пәнiнiң ерекше белгiсi
болып қылмыстың
жасалуымен байланысты туындайтын қоғамдық қатынастар табылады,
яғни қылмыстық
құқық заңмен қорғалатын қатынастарға қауiптi қол сұғушылық жасалу
салдарынан
туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейдi.

6.

Қылмыстық құқық қағидалары:
Заңдылық
Ізгілік
Азаматтардың заң алдындағы теңдігі
Жариялылық
Кінәлілік қағидасы
Жауаптылықтан бұлтармаушылық
Әділдік
Жеке жауаптылық қағидасы
Қылмыстық репрессияны үнемдеу қағидасы

7.

Қылмыстық құқық функциялары
Реттеушілік
Қылмыс жасау кезіндегі
пайда болған қылмыстың –
құқықтың қарым –
қатынастарды реттеу.
Құнды позитивті қоғамдық
қарым – қатынастарды
реттеуге қатысу.
Тәрбиелік
Азаматтардың заңдарды дұрыс түсінуі мен құрметтеуіне тәрбиелеу.

8.

Қорғаушылық
Арнай тәсілдермен қоғам мен мемлекетті қылмыстық қол
сұғушылықтан қорғау.
Ескертушілік
Қылмыстарды азаматтармен
қылмыстық – құқықтық тыйым
салу жолдарымен әсер етіп
ескерту, яғни қылмыстық заңның
жалпы превенциясы
Сотталған адамдарды жаңа
қылмыстар жасауынан
сақтандыру, оларға
қылмыстың жазалау немесе
мәжбүрлеу шараларын қолдану,
сотталғандарға әлеуметтік
бақылау шараларын белгілеу,
күшейту, жеке превенция.

9.

Қазақстан Республикасының Кодексі 2014 жылғы 3
шiлдедегі № 226-V ҚРЗ.
1) ҚР-ның қылмыстық заңдары тек қана осы ҚР-ның
Қылмыстық Кодексінен тұрады.
Қылмыстық жауаптылықты көздейтін өзге заңдар оларды осы
Кодекске енгізгеннен кейін ғана қолданылуға тиіс.
2) Осы Кодекс ҚР –ның Конституциясына жəне халықаралық
құқықтың жалпы жұрт таныған принциптері мен нормаларына
негізделген.

10.

Қылмыстық Кодекс
Жалпы бөлімі
Қылмыс пен жаза туралы ұғым,
қылмыстық заң, қылмыстық
жауаптылықтың негізгі,
жазаның мақсаты және
жүйелері қылмыстық
жауаптылықтан және жазадан
босатылудың мәселелері
зеріттелінеді.
Ерекше бөлімі
Нақты қылмыс
құрамдарымен және оларды
істегені үшін белгіленген
жаза түрлері көрсетілген.

11.

Осы Кодекстiң мiндеттерi: адамның жəне
азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен заңды
мүдделерiн, меншiктi, ұйымдардың құқықтары
мен заңды мүдделерiн, қоғамдық тəртiп пен
қауiпсiздiктi, қоршаған ортаны, Қазақстан
Республикасының конституциялық құрылысы мен
аумақтық тұтастығын, қоғам мен мемлекеттің
заңмен қорғалатын мүдделерін қоғамға қауіпті
қолсұғушылықтан қорғау, бейбiтшiлiк пен адамзат
қауiпсiздiгiн сақтау, сондай-ақ қылмыстық құқық
бұзушылықтардың алдын алу болып табылады.

12.

1
3
2
4
5

13.

1 сұрақ
Қылмыстық құқық дегеніміз?
Ж: құқық саласы ретінде заң шығарушы органдар
қабылдаған қылмыс пен жаза, қылмыстық
жауаптылық негізі, жаза жүйелерін, жазаны
тағайындаудың тəртібі мен шарттарын, сондай –
ақ қылмыстық жауаптылықтан жəне жазадан
босатуды белгілейтін заңдылық нормалардың
жиынтығы болып табылады.

14.

2 сұрақ
Қылмыстық құқықтың реттеу пәні?
Ж: Қылмыстық құқықтың реттеу пəнi өте кең,
оған мемлекеттiк жəне қоғамдық құрылыс,
меншiк, жеке адам жəне оның ар-ожданы,
құқықтары мен бостандықтары, құқықтық тəртiп
жəне сонымен бiрге басқа құқық салаларымен
реттелiп қойған қоғамдық қатынастардың шеңберi
де кiредi.

15.

3 сұрақ
Қылмыстық құқық қағидалары?
Ж:
Заңдылық
Ізгілік
Азаматтардың заң алдындағы теңдігі
Жариялылық
Кінəлілік қағидасы
Жауаптылықтан бұлтармаушылық
Әділдік
Жеке жауаптылық қағидасы
Қылмыстық репрессияны үнемдеу қағидасы

16.

4 сұрақ
Қылмыстық құқық функциялары?
Ж: 4 функциядан тұрады
Реттеушілік
Тәрбиелік
Қорғаушылық
Ескертушілік

17.

5 сұрақ
ҚР қылмыстық кодексінің міндеттері?
Ж: Адамның жəне азаматтың құқықтарын,
бостандықтары мен заңды мүдделерiн, меншiктi,
ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн,
қоғамдық тəртiп пен қауiпсiздiктi, қоршаған
ортаны, Қазақстан Республикасының
конституциялық құрылысы мен аумақтық
тұтастығын, қоғам мен мемлекеттің заңмен
қорғалатын мүдделерін қоғамға қауіпті
қолсұғушылықтан қорғау, бейбiтшiлiк пен адамзат
қауiпсiздiгiн сақтау, сондай-ақ қылмыстық құқық
бұзушылықтардың алдын алу болып табылады.