Пайдаланушы мен группалар

1.

Пайдаланушы мен группалар

2.

Linux бірнеше пайдаланушыларға бір уақытта жүйеде
жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Қол жеткізу құқықтарын
орнату пайдаланушыларды бір-бірінен қорғайды. Топтар
бірдей қатынас құқықтары бар пайдаланушыларды топтау
үшін жасалады. Бұл топтардың мүшелері, мысалы, кейбір
файлдарға немесе құрылғыларға қатынаса алады, ал басқа
пайдаланушыларға кіруге тыйым салынады.
Көбінесе топтар жеке пайдаланушыларға файлды немесе
каталогты өзгерту құқығын беру үшін жасалады.

3.

Топтардың екі негізгі түрі бар: бастапқы және қосалқы. Негізгі
топ - пайдаланушының негізгі тобы. Пайдаланушы жасаған
каталогтар мен файлдарда осы негізгі топтың топ
идентификаторы болады. Пайдаланушы жататын кез келген
басқа топ (және көп болуы мүмкін) қосалқы болып табылады.

4.

Пайдаланушыны қосу
Пайдаланушыны қосу useradd командасы арқылы орындалады.
Қолдану мысалы:

5.

Парольды өзгерту
Изменить пароль пользователю можно при помощи утилиты passwd.
Пайдаланушыға құпия сөзді passwd утилитасының көмегімен өзгертуге болады.
құпия сөзді өзгерту үшін passwd-ді қарапайым пайдаланушы да қолдана алады.
Ол үшін пайдаланушы passwd енгізуі керек одан кейін ескі және жаңа құпия
сөздерді енгізу керек.

6.

passwd негізгі кілттері:
Кілт
Анықтамасы
-d
Удалить пароль пользователю.
Парольды өшіру. Осыдан кейін пароль бос болады
және пайдаланушы парольсыз жүйеге кіре береді
-e
Парольді өзгертуге мәжбүрлеу. Пайдаланушы
жүйеге қайта кіргенде парольды өзгертуін сұрайды
-i
Ескі парольды өзгертпеген жағдайда
пайдаланушыны бұғаттау
-n
Парольды өзгерту күндерінің минималды аралығы
-x
Парольды өзгерту күндерінің максималды аралығы
-l
Пайдаланушыны бұғаттау
-u
Пайдаланушыны бұғаттан шығару

7.

Пайдаланушыға бос пароль қою
Пайдаланушының бос құпия сөзін орнату
Суперпайдаланушы passwd және usermod командасын қолдана отырып, парольді жоя алады және
парольді көрсетпестен кіруге мүмкіндік береді.
sudo passwd -d aikrmzh
және
sudo usermod -p "" aikrmzh

8.

Пайдаланушыны өшіру
Пайдаланушыны жою үшін userdel утилитасын пайдаланады.
userdel - де тек екі негізгі кілт бар
-F қазір жүйеде жұмыс істеп тұрса да, пайдаланушыны мәжбүрлеп жою.
- R пайдаланушының домашний каталогын жою.
- Қолдану мысалы:

9.

Пайдаланушылар туралы ақпараттарды алу
•w – жүйеге кірген барлық пайдаланушылар туралы ақпаратты шығару (пайдаланушы аты,
жұмыс терминалы, кіру уақыты, тұтынылған CPU ресурстары туралы ақпарат және жұмыс істеп
тұрған бағдарламаның атауы).
•who – жүйеге кірген барлық пайдаланушылар туралы ақпаратты (пайдаланушы аты, жұмыс
терминалы, кіру уақыты) шығару.
•who am i или whoami или id – пайдаланушы атын шығару.
•users – жүйеде жұмыс жасайтын пайдаланушы аттарын шығару
•groups имя_пользователя – пайдаланушы құрамына кіретін топтардың тізімін шығару.

10.

Группаны басқару
Группаны құру
sudo groupadd testgroup
Кілт
Анықтамасы
-g
GID-ке установка жасау.
-p
Группаның пароль.
-r
Жүйелік группаны құру.

11.

Группаны өзгерту
Топтың атын, оның GID немесе құпия сөзін groupmod көмегімен өзгертуге болады.
Мысал: sudo groupmod-N newtestgroup testgroup # топтың аты testgroup - тан newtestgroup-қа өзгертілді
Groupmod опциялары:
Кілт
Анықтамасы
-g
GID-ке установка жасау.
-p
Группаның пароль.
-r
Жүйелік группаны құру.

12.

Группаны өшіру
Группаны өшіру
sudo groupdel testgroup
Groupdel кілттері қосымша опцияға ие емес.