Бактерия саныраукулак мембранасы. 10 сынып

1.

Мейрамоқы

2.

Саңырауқұлақ жасуша қабықшасы
• Жасуша қабықшасының негізін: қанттар,нәруыздар,майлан,хитин құрайды
• Саңырауқұлақ жасуша қабықшасының құрылымының алауан түрлі болуымен
ерекшеленеді, олар: целлюлозды-хиинді,хитинді-гюканатты болуы мүмкін
• Құрамы: манноза,глюкоза, галактозадан тұратын гетерополимерлер
• Жасуша қабықшасының негізгі компоненті:ХИТИН
• Хитин-құрамында азот болатын,күшті сілтілік ерітіндідіе ерімейтін заттар
• Хитин кейбір саңырауқұлақтарда 60% құрайды

3.

4.

• Протопласт- жасуша қабықшасынан плазмолемма
арқылы бөлінген. Протопластта ядро мен
цитоплазманы ажыратады
• Плазмолемма- липидтер мен нәруыздан тұратын
мембрана.Негізгі қызметі- жасушадан заттардың
шығып, кіруыін қамтамасыз ету
• Рибосомалары цитопазмада орналасқан
• ЭПТ анық көрінбейді
• Митохондриялары өсімдікке ұқсайды, бірақ
кристалары қабысқан немесе табақ тәрізді
• Диктиосома(Гольджи денесі) іс жүзінде
кездеспейді, оның орнынна эндоплазмалық
ретикуллум жинақталады
• Саңырауқұлақ протопластының ерекшелігіцитоплазмалық мембранасы маңында губка тәрізді
электрондық түсссіз денешік-ломасом болады

5.

• Саңырауқұлақ ядросы. Гиф жасушаларында бір немесе бірнеше ядро болады.
• Ядросының ерекшелігі қос ядроның (дикариондардың n+n), яғни жасуша
цитоплазмаларының қосылуынан ядролардың қосарлануы
• Ядроларының тағы бір ерекшелігі бір жасушадан келесі жасушаға ауысып қозғалу

6.

• Саңырауқұлақ вакуольі. Протопласттан тонопласт арқылы шектелген.
• Жас жасушаларда ұсақ вакуол болады, біртіндеп өзара қосылып ірі вакуоль түзеді
• Төменгі сатыдағы саңырауқұлақтар мен зооспорада жиырылып қайта қалпына
келетін ерекше жиырылғыш вакуоль бар
зооспора

7.

• Хитридиомикоталар(саңырауқұлақ) бөлімінде талшық болады. Олар зооспора
мен конидидің қозғалуына көмектеседі.
• Бактерия талшығынан ерекшеленеді: ортасында 2 жеке,ал шетінде 9 қос
жіпшелер болады.

8.

Бактериялар
• Бактерия жасушасында Гольджи,ЭПТ,митохондрия болМАйды
• Митохондрия қызметін мезасома атқарады
• Рибосомалар өте көп
• Арнайы қозғалыс аппараты талшық болады
• Мөлшері 0,3-0,5 тан 5-10 мкм ауытқиды
• ҚОСЫМША құрылымдары: спора,бүр,талшық

9.

• Бактерия цитоплазмасы:нуклеоид, рибасома,мезасомақосындылардан тұрады.Құрамында су
75%
• Нуклеоид-жасуша цитоплазмасында шашыраңқы орналасқан ядро заты
• ДНК-сақина түзіп цитоплазмалық мембранаға бекінеді, құрамында гистон нәруызы жоқ таза
ДНК.
• Сақиналы ДНК молекулалары-плазмидтер болады
• Мезасома- мембранада шоғырланған түрде көпіршік,түтікше немесе ілмек түрде болады.
Нуклеоидтармен байланысқан.Мезасомалар жасушаның бөлінуі мен спора түзілуіне
қатысады

10.

• Бактерия қосындылары микроорганизмдерде зат алмасу нәтижесінде пайда болған
өнім,цитоплазмада жиналады және қоректік заттар қоры ретінде
пайдаланылады.Оларға: гликоген,крахмал,күкірт,полифосфат жатады

11.

Өсімдік пен жануар жасушаларының айырмашылығы
• Өсімдік жасуша протопластына: ядро,цитоплазма,пластид жатады
• Өсімдіктерде хромосома тұрақты: жүгеріде-20, далалық қырықбуында-108
• Жасушаның негізгі қасиеттері: зат алмасу, сезімталдылық, көбеюге қабілетті

12.

• Жасуша қозғалысының түрлері:
макрофаг
• Амебоидтар-лейкоцит пен макрофаг
• Жылжығыштар-фибробластар
• Талшықтылар типі-сперматазоид
• Жасушаның қозғалыс органоидтары:
• Талшық пен кірпікше
• Миофибрилла-бұлшықет ташықтарындағы жіңішке жіпшелер
• Жалғанаяқтар-қозғалыс қызметін атқарады

13.

• Жасуша бөлінуі:
• Тікелей емес: митоз,кариокинез,мейоз
• Тікелей: амитоз

14.

• Өсімдік пен жануар жасуша ұқсастықтары:
1. Құрылым жүйелерінің ұқсастығы, яддро мен цитоплазма болуы
2. Зат алмасу мен энергия алмасу процестерінің жақындығы
3. Мембраналық құрылым болуы
4. Химиялық құрамының ұқсастығы
5. Бөліну прцестерінің ұқсастығы
6. Тұқымқуалаушылық кодының біріңғай принципті болуы

15.

• Айырмашылығы:
1. Өсімдікте пластид болуы
2. Өсімдікте автотрофты қоректену, оның өзі хемотрофты және фототрофты болып
бөлінеді, ал жануарда гетеротрофты оның өзі: паразитті және сапротрофты болып
бөлінеді
3. АТФ ыдырауы өсімдікте хлоропластта,ал жануарда клетканың барлық бөлігінде
жүреді
4. Жасуша орталығы төменгі сатылы өсімдікте болады, жануарларда барлық түрінде
болады
5. Өсімдік жасуша қабырғасында целлюлоза болады,ал жануарда болмайды
6. Өсімдіктің міндетті емес компоненттеріне: крахмал дәндері,нәруыз бен май
тамшылары жатады және жасуша шырын мен тұз криталдары бар вакуоль болады, ал
жануарда міндетті емес компоненттеріне: нәруыз бен май тамшылары, май мен
көмірсу
7. Жануарда асқорыту,жиырылғыш(бөліп шығару) вакуольі болады, өсімдік вакуольі
шырынды қуыс болады