Бизнес баскарыу

1.

БИЗНЕС
БАСКАРЫУ
ТУСИНИГИ

2.

Ҳүрметли қатнасыўшы,
Бизнесиңиз сизсиз де ислей аладыма? _________________________________________________________________
БИЗНЕСМЕНЛЕР ТАЙПАЛАРЫ:
• Фэйерверк еффекти (бир ретлик транзактсиялар)
Бирден-бир әўмет пенен характерленеди. Лекин буны турақлы түрде тәкирарлай аласызба?
Ҳәр қандай мәусимде? Жоқ.
• Шырайлы балалар (тренд, мәусимди күтиў, қолай минутта )
Өкиниў менен айтамыз, сиз де бул бахтсыз ҳәдийсени тәкирарлай алмайсыз. Қәлесеңиз де.
• Стратегиялық ҳәм системалы бизнес
Усы ўақытта өзиңизди қайсы тайпаға тийисли деп
есаплайсыз?_______________________________________________________________
БИЗНЕС – БУЛ <<БИЗСИЗ>>
Егер бизнес турақлы ағыс пенен ислеп атирған болса, оны бизнес деп атау мүмкин.
Сиздиң үйрениў мақсетиңиз не? Өтиниш, төменге жазың
___________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________
МЕНТОРЛИҚТАН ТИЙКАРҒЫ МАҚСЕТ ОҚЫЎШЫНЫҢ ЎАҚТЫН ТЕЖЕЎ.
“Исбилерменлер ушын мини мастер-класс” ПРОЕКТИНИҢ МИССИЯСИ:
• Процесстеги қәтелер санын кемейтиў ҳәм өсиў натийжелилигин асырыў
• Студентлер ўақтын тежең
• Басқарыў аңсат ҳәм бақлаў аңсат болған профессионал системаны жаратыўды үйрениң
• Көбирек баҳа жаратыўды үйрениң, қарыйдарға жақынлаў болың
• Өз миннетлемелери менен гүресиўдан көре, пул ислеп шығаратуғын бизнести жаратың.
Егер сиз С. Р. Мәмлекетов, ол жағдайда сизде бир жол бар - ЖЕТИСКЕНЛИКЛИ БОЛЫЎ!
Табыстың 90% УЙ ТАПСЫРМАСЫН қалай орынлаўыңызға байланыслы.
Ядыңызда болсын : Сиз тек үйренгениңизде үйренесиз. Қашан жазсаңыз жақсы болады еслеп қалың.

3.

СИЗ
ЛОГИСТИКА
с
ХЫЗМЕТКЕРЛЕР
РЕСУРСЛАР
МАРКЕТИНГ
ЗАТТЫ САТЫП АЛЫУ
САУДА
ЕСАП ХӘМ ПАЙДА
ХЫЗМЕТ КӨРСЕТИУ
Егер сиз өзиӊиздиӊ бизнесиӊиздеги тийкарғы шахс хәм барлық процесслер ушын жууапкер шахс болсаңыз (жокарыдағы
сууретке караң )
хәм сиз бул тарауларда жуумақлаушы қарарларды қабыл қылсаңыз, сондай екен, бул компанияда система еле
қәлиплеспегенлигин аңлатады.
БИЗНЕС – БУЛ СИСТЕМА
Ең үлкен мәселелерден бири бул ўазыйпаны сизден жақсылаў ҳеш ким атқара алмайды, деп ойлаў болып табылады.
Сиздиң компанияңыз инсан денесине уқсайды, ал жерде 10 тийкарғы орган системасы бар. Барлық орган системалары өз-ара
байланысқан ҳәм бирден-бир организмди қурайды.

4.

Хызметкерлер
Тавар
Мағлыўмат
Ҳүжжетлер
Пул
" Система" сөзин не менен байланыстырасиз? Буны қандай түсинесиз?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
БИЗНЕС ИЕСИ- БИЗНЕСТИҢ ТИЙКАРҒИ МОТОРИ
БИЗНЕС ИЕСИ- БИЗНЕСТИҢ ТИЙКАРҒИ ТОРМОЗИ

5.

БИЗНЕС ҚАНДАЙ
СИСТЕМА
Система
• Орг. дүзилиси
• Бизнес модели
• Бизнес процесслери
МАҚСЕТ
• Көриў
• Миссия
• Мақсет
• Стратегия
• Сиясат
Адамлар
• Жәмәәт
• Даўамый
раўажланыў
КОМПАНИЯ ӨЗ БАСЛЫҒЫНЫҢ МЕНТАЛИТЕТИНЕ ИЙЕ
БИЗНЕСМЕН - ЖАЗИЎШЫ, ОҚЫЎШЫ ЕМЕС.
Егер сиз система жаратыў үстинде ислеп атирған болсаңыз, ал сизге көлемди кеңейтиўге жәрдем береди.
Ийеси адамлар менен шуғылланыўы керек, бизнес пенен болса адамлар шуғылланыўы керек. Алар бул шынығыўларды
шешиўи керек. Сонда ғана бос ўақытыңыз балады.
Неше жылдан берли бизнестесиз?
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________

6.

СИЗИҢ МАҚСЕТИҢИЗ?
БИЗНЕС барма?
ЯКИ
ДӘРӘМАТ барма?
Дəрамат
келтиретуғин
БИЗНЕС барма
МАҚСЕТ ҚОЙЫҢ - ДӘРАМАТЛИ БИЗНЕСКЕ ИЙЕ БОЛЫҢ
Өз тилеклериңиз ҳәм пикирлериңизге абайлы болың. Бул жерде туўры сөз зәрүрли әҳмиетке ие.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

7.

Бизнестиң анатомиясы
6 ) Финанслық есап
Пайда
Есап ҳәм
қадағалаў
Менежмент
7) Менежмент
Қарыйдар
Өним
1) Стратегиялық басқарыў
2)Қарыйдарларды
басқарыў
Ислеп шығарыў
2) Қарыйдарларды басқарыў
Хызметлер
4) Хызметкерлерди басқарыў
Ресурслар/пул/мағлы
ўмат
5) Ресурсларды басқарыў
пайда
Капитализацияны асырыу ушын ресурслар көбейиуи керек.
Илтимас, жууап бериң: пайда неге байланыслы?
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________
Сиздиң табысыңыз сизди қанықтырама? Оны үлкейтежақсызба?
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________
Бәсекилеслериңиз барма?
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________
Егер бизнесте қайта сатып алыў 40 -45% тен артық болса, бул жақсы бизнес. Егер 63-67% тен артық болса, ал ондай жағдайда
бул бизнести сатып алыў мүмкин, себеби. бул жүдә пайдалы.
Не деп ойлайсыз қандай жағдайда адамлар қайта сатып алынған затларды әмелге асырады?
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________

8.

Зона, сиздиң
билимиңиз
Табыс, жетискенликлериңиз
түсиниўиңиздиң
ШЕГАРАСЫН белгилейди.
Қаншелли көп түсиник болса, сонша көп табысқа ерисиледи. Сиздиң билимиңиз зонасы ең қаўипсиз зона болып табылады.
Мақсетлериңиз ҳәм әрманларыңыз мудамы сиздиң билимиңиз, әмелдеги көнликпелериңиз ҳәм тәжирийбеңизден сыртта болады. Өз
билимлеринен тысқары шығып, көп адамлар тез-тез банкрот болады.
Қанлайнша қысқа ўақыт ишинде көбирек нәтийжелерге ерисиў мүмкин?
______________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
Шығыў :
Мақсетлериңиз дәрежеси қаўипсиз аймақ болған МЕНТОРди табың. Бул сиз қәлеген орында болған адам. Ал сиздиң
мәслаҳәтшиңиз ямаса мәслаҳәтши болыўына исеним пайда етиң.
Профессионал Ментор менен ислеў мудамы пайдалы болып табылады, себеби көп дузақ ҳәм қәтелерди биледи.
Қаўипсизлик
зонасы
Зона, сиздиң
билимиңиз
Мақсетлериңиз,
әрманларыңыз
Қаўипсизлик зонасы, илимий
тәжрийбе зонасы,
коънликпелер, тәжирийбе
Ментор

9.

БИЗИҢ МЕНТАЛИТЕТИМИЗДИ ЕСАПҚА АЛҒАН ТИЙКАРҒИ БИЗНЕС ӘМЕЛИЯТЛАРИ:
1) Өз қәтелериңизден сабақ алың
2) Мийнеткешлик (егер сиз көбирек дәрамат алыўды қәлесеңиз, көбирек ислең)
3) Компанияның көлемине жөнелтирилгенлик: номер қаншелли көп болса, болғандай табыслылаў компания
4) Өз имиджиниң жаратылыўма артықша итибар бериў, турақлы раўажланып атырған система ҳәм күшли бизнес
тийкарын қурыў (пафос, көрсетиў)
5) Ақырғы тыйынға шекем инвеститсия етиң, сарплаң ҳәм мудамы айланба ақшалар таңсықлығы жағдайында болың.
Келиң, оны ажыратып алайық.
1. ҚӘТЕЛЕРИҢИЗДЕН САБАҚ АЛЫҢ
• Бул ҳеш нәрсе ислемеў менен барабар. Нәтийжеде, жоқлық буны ислемеўди үйренеди.
• Гарвард бизнес мектеп изертлеў нәтийжелери:
1 Өз қәтелеринен сабақ алғанлар - нәтийжелилиликтиң 23%
2 Табысларынан сабақ алғанлар - нәтийжелилиликтиң 36%
3 Жаңа баслаўшылар ушын - нәтийжелилиликтиң 24%
2. МИЙНЕТКЕШЛИК (ЕГЕР СИЗ КӨБИРЕК ПУЛ ТАБИЎДЫ ҚӘЛЕСЕҢИЗ - КӨБИРЕК ИСЛЕҢ)
• Биз мийнеткешлерди ҳүрмет етемиз.
• Жумысқа бейимлер өзлериниң психик жалқаўлықларын физикалық тəрептен көбирек ислеў, жумыста көбирек ўақыт
өткериў, бул көбирек нәтийже береди деп ойлайды.
• Жумысқа бейимлер, керисинше, көбирек шынығыўларды, көбирек уўайымларды келтирип шығарады. Олар мәңги
психик түскинлик жағдайында, нәтийже ушын гүреседи. Олар көбирек ислегенде, олар азмаз көбирек нәтийжеге ийе
болады, лекин олар ислемесе ямаса кемирек ислесе, барлық көрсеткишлер түседи.
Шаршаў жағдайында болғаныңызда мийиңиз туўры қарар қабыл ете алмайды.
ШАРШАҒАН БАСЛЫҚ ЖҮДӘ ҚӘУИПЛИ
3. КОМПАНИЯ КӨЛЕМИНЕ ИТИБАР - САНЛАР ҚАНШЕЛЛИ КӨП БОЛСА, ЖЕТИСКЕНЛИКЛИ КОМПАНИЯ СОНШЕЛЛИ
ҮЛКЕН БОЛАДЫ:
• Үлкен офис;

10.

• Хызметкерлер санының көплиги;
• Үлкен көлемлер;
• Көбирек ассортимент;
• ҳ. т. б
Ҳәдден тыс ырқ ҳәм түскиниксиз турақлы, пайдалы раўажланыўды тәмийинлейтуғын өлшемиңизди табың.
4. ЕРКИН РАЎАЖЛАНЫП АТЫРҒАН ДҮЗИМ ҲӘМ БИЗНЕСТИҢ БЕККЕМ ТАЯНЫШЫ (ПАФОС, ПОНТС) ҚУРУДАН
КӨРЕ СҮЎРЕТИН ЖАРАТЫЎҒА ҲӘДДЕН ТЫС ИТИБАР ҚАРАТЫЎ.
Бул кәсиплик билимниң жетиспеўшилиги менен байланыслы. Қандайда бир инсан оның арқасына жасырынады
(бул " салқын" көринис ушын денедеги татуйровкаға уқсайды ).
БИЗ МЫСАЛ УШЫН КЕРЕК БОЛҒАН ҚЫМБАТЛАРЫН ЖАРАТЫЎҒА ЖӨНЕЛИЎИМИЗ КЕРЕК!
БАЙЛЫҚ - БУЛ АҚЫРЫНДА ҚАЛҒАН НӘРСЕ, СИЗ ТАПҚАН НӘРСЕ ЕМЕС
5. АҚЫРҒЫ ТИЙЫНҒА ДЕЙИН ИНВЕСТИЦИЯ ҚЫЛЫЎ, САРПЛАЎ ҲӘМ МӘҢГИЛИК АЙЛАНБА ҚӘРЕЖЕТЛЕРИНИҢ
ЖЕТИСПЕЎШИЛИГИ ЖАҒДАЙЫНДА:
• Билимниң жетиспеўшилиги бөлиниўге ҳәм ғәрежетлердиң асыўына алып келеди
• Кейинрек, тек бир қарар бизнестиң толық банкротлылығына алып келиўи мүмкин.
ҲӘМИЙШЕ МИЙГЕ, ТӘЛИМГЕ БИРИНШИ ИНВЕСТИЦИЯ КИРИТИҢ
БИЗНЕСИҢИЗДЕН КӨРЕ ӨЗИҢИЗДИҢ ҮСТИҢИЗДЕ КӨБИРЕК ИСЛЕҢ. БУЛАРДЫ САТИП АЛЫҢ
ЖЕТИСКЕНЛИККЕ КЕПИЛЛИК БЕРЕТУҒЫН, БИЛИМ ҲӘМ КӨНЛИКПЕ
Бизнесте қабыл еткен ҳәр бир шешимиңиз əпиўайы қарар емес: ал сизди мақсетке жақынластырады ямаса оннан
узақластирады.
ҮЙ ТАПСИРМАСЫ. Жазың:
1-сабақта сиз ушын не қымбатлы еди?
Ең көп нени еслейсиз?
" САБАҚ ЖУЎМАҒЫ" майданына жазың.

11.

САБАҚ ЖУЎМАҒЫ
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________

12.

_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________

13.

РАЎАЖЛАНЫЎ
СТРАТЕГИЯЛАР
СИЗИҢ БИЗНЕСИҢИЗ

14.

Стратегия
Қылсам болама? Менде
жеткиликли ресурслар
барма?
Көриў
Миссия
Мақсет
Бул қарыйдарға
керекпе? Қарыйдар буны
сатып аласызба?
Стратегияны таңлаў
КӨРИЎ - биз қандай компания болыўды қәлеймиз. Әдетте бизнес ийесиниң басын айлантырады, себеби бул орында
еркинлик ҳәм мүмкиншиликлерди көреди.
МИССИЯ - бул дүняға беретуғын мәнис, пайда. Биз қандай социал машқаланың шешимин тауып атырмыз?
МАҚСЕТ - бул биз алатуғын нəрсе болып табылады.
Мақсет қәлеўден қандай парық етеди?
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
ИШКИ АНАЛИЗ - жетекшилик пазыйлетлери, профессионаллық, өз қәбилетлери, көнликпе ҳәм қәбилетлери, ресурслары.
СЫРТҚЫ АНАЛИЗ - базар ҳәм қарыйдарды анализ қылыў: Ал сатып алыўды қәлейме ҳәм мүмкинбе.
Шыпакер тек тәжирийбеге тийкарланған ҳалда толық емлениўди буйырыўы мүмкинбе?
____________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________
Стратегияны таңлаў адамлардың тәжирийбеси ямаса мәслаҳәти менен емес, бәлки тек анализ тийкарында әмелге
асырылады - бул əпиўайы пикирлер.
Тап сондай пикирлеў сизде пайда болыўы керек.
Әмелият ҳеш қашан профессионал билим орнын баса алмайды.
90 -жылларда табысқа ерискен исбилерменлердиң 80 проценти ҳәзир банкрот. Не деп ойлайсыз? Олар ийкемлесе алмады.
Профессионал билим барлық шегараларды алып таслайды.

15.

СТРАТЕГИЯ - мақсетке ерисиў жолын таңлаў. Солай етип, минимал ресурслар ҳәм қәуиплер менен максимал
нәтийжелерге жетиўиңиз мүмкин.
Жылына 1 000 000 АҚШ доллар айланбасына еристиңиз. Усының менен бирге, сизде ақлдан азған маркетинг
ғәрежетлери, исиккен хызметкерлер ҳәм басқалар бар. Сизиңше, компания базарда қанша ўақыт даўам етеди?
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
БАРЛЫҚ МАШҚАЛАЛАР БИЗНЕСМЕННЕН КЕЛЕДИ
Бәсеки бар орында стратегия бар. Егер сизде жоқ болса, ол жағдайда бул əпиўайы ҳәрекет жобасы. Стратегия,
маневрлар бәсекилеслерден үстин турыў, қарыйдарлар ушын ең жақсы болыў ушын ислетиледи. Солай етип,
ақыбетинде қарыйдар сизди таңлайды.
McDonald’sтың жумысы не?
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
Тез аўқатланыў (фастфуд) ҳаққында ойлайсызба? және бул жерде ЯҚ!
Макдоналдс
1. Көриў = Көшпес мүлк иесине айланың
2. Миссия = Қарийдарларға қаратылған
3. Мақсет = Ҳәр 24 саатта дүняда 1 ресторан ашыў
4. Стратегияны таңлаў = Франчайзинг
Жазың : Егер жақын адамыңыз аўырып қалса, қайсы жерге апарыў керек?
_________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________
Сиз қәниге (инженер, оқытыўшы ҳәм басқалар ) болыўды қәлейсиз. Бул жағдайда қайсы жерге барасыз?
_________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________

16.

Егер инсан табыслы жоқлық болыўды қәлесе: Қайсы жерге барыўы керек?
_________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________
Енди мысал ушын “САМО>> Инсан раўажланыўы Халық аралық орайын алайық
ХҚХҚ " SAMO>>
1. Көриў = 5 континентте Жәҳән мектебине айланың. Табыслы
адамлар ушын үшинши орынға айланың.
2. Миссия = Қарийдарларға қаратилған,
3. Мақсет = 2030 - жылға келип 5000 Инсан раўажланыў орайларын
қуруў <<САМО>>
4. Стратегияны таңлаў = Ҳәр бир қаланың өз ўәкили, шериги бар.
ХҚХҚ МИССИЯСИ " САМО“
БИЗГЕ КЕЛГЕН ҲӘР ҚАНДАЙ АДАМ ФИНАНСЛИҚ ТЕҢЛИКТИ,
ӨЗИНИҢ ЖЕКЕ БАЙЛЫҒЫН АРТТЫРЫЎ ҲӘМ ОНИ КӨРСЕТИЎ
УШЫН ХИЗМЕТ ЕТЕМИЗ
Сизиң компанияңыздың ўазыйпасы нелерден ибарат? Ҳәм ол барма?
__________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________
БАСҚАРЫЎ УСЫЛЛАРЫ: СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАСҚАРЫЎ.
А. ТАБЫС СТРАТЕГИЯСЫ
• Биз 5-7-10 жыл мүддетке ерисиў мақсетлерин белгилеп алдық
• Глобал мақсетти белгилең
Б. ХУЛҚ СТРАТЕГИЯСЫ
• 2 жылға шекем қысқа мүддетли мақсетлер, өзгериўге таярлық

17.

• Қысқа мүддетли мақсетти таңлаў (10 -15 мақсет)
• Мақсет ийесин анықлаң
• Айлық ушырасыўлар
• мақсетти сазлаў
• ресурсларын бөлистириў
• мақсетти өлшеў (көрсеткишлер менен кесте)
• Жоба
МАҚСЕТКЕ ЕРИСИЎ БАСҚЫШЫ- ИНСАНДЫ ИЛҲАМЛАНДЫРАДЫ
Өзгериўге таяр
А) Сапа менежменти (Жоқары менежмент)
Б) Басқарыў сапасы (Хызметкерлер)

18.

Стратегия - мақсет, ўазыйпа, қараў
Қолымнан келеме?
Қарыйдар
Мақсет
Қəлеймен
а) Жеке өзим ислей аламанба?
б) Ресурслар жеткиликлиме?
• $
• Информация
• Хызметкерлер
• t
а) Бул қарыйдарға керекпе?
Мақсет %, $, муғдар ҳәм t де жақсылаў көрсетилген
МАҚСЕТ - БУЛ ПАЙДА
Не ушын бәсекилеслерди анализ қылыў керек? Бул не ушын керек?
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________

19.

Баҳалаў анализи
Бәсекилеслер
Жеткизип
бериўшилер
Қарыйдарлар
Макроэкономикалық
факторлар
1
2
3
4
5
6
Макроэкономикалық факторлар дегени не? Өзиңиз ушын бул терминди қалай түсингениңизди жазың
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
Бул кестени толдырғанда, сиз бәсекишилериңиз шама етпейтуғын стратегияларды табыўыңыз мүмкин. Қолайлық ушын
сиз компютерде ислеўиңиз мүмкин

20.

Бәсекилеслер анализи
Бəсекилес
Баҳа сиясаты
Мақсетли
аудитория
Хызмет (10
балллық
шкала
бойынша )
Маркетинг
ҳәм реклама
Буны не
табыслы
етеди (5
көрсеткиш)
Кемшиликле
ри (3 тен 5 ке
шекем)
Мениң
таңлаўым
(тийкарғы
айырмашылық
лар)
1
2
3
4
БӘСЕКИЛЕС - Сиз барлық бəсекилеслериңизди киритесиз. Мысал ушын, егер сизде 6 бәсекилес болса, ол жағдайда
барлық 6уы ушын мағлыўматларды киритиўиңиз керек. 4 те тоқтамаң.
БАҲА СИЯСАТИ - бәсекилеслер баҳасын анализ қылыў.
МАҚСЕТЛИ АУДИТОРИЯ - Сизиң МА, әлбетте, басқаша.

21.

«МА. Қалайынша мақсетли аудиторияңызды табыў ҳәм ол ушын магнит
болыў»
Том Бандербилт
БИЗНЕС ИЙЕСИ - СИЗИҢ БИЗНЕСИҢИЗДЕГИ ЕҢ ЖАҚСЫ МАРКЕТОЛОГ
ХЫЗМЕТ- 10 баллық системада бәсекишилерди үйрениў ҳәм баҳалаў.
МАРКЕТИНГ ҲӘМ РЕКЛАМА - Бәсекишилерди ен жайдириў ушын чиплар, актсиялар, каналлар.
ОНЫ НЕ НӘРСЕ ЖЕТИСКЕНЛИККЕ ЕРИСТИРЕДИ - Бәсекишилердиң табыс гүрриңлерин үйрениў сизге үстинлик береди ҳәм
бәсекишилердиң минез-қулқларын болжаўға жәрдем береди.
SHEKLEWLER
– Básekishilerdin`
barlıq kemshiliklerin
úyreniw. ОНДАЙ ЖАҒДАЙДА СИЗ ҲЕШ ҚАНДАЙДА ПАРҚЛАНБАЙСЫЗ.
ҲЕШ ҚАШАН
БӘСЕКИЛЕСЛЕРИҢИЗДЕН
КӨШИРМЕҢ!
МЕНИҢ ТАҢЛАЎЫМ - Тийкарғы айырмашылықларды табың ҳәм бәсекилес үстемшиликлерге айланың.
БАРЛЫҚ ПОЗИЦИЯЛАРДА БАСКИЛЕСЛЕРДИ ҚУЎЫП ЖЕТИЎДИҢ КЕРЕГИ ЖОҚ
Бизнесте табыслы болыўдың 90% сизиң бизнесиңизди қандай басқарыўыңызға байланыслы, 10% болса дүняда жүз берип атырған
ўақыяларға байланыслы.
Өзгериўшең дүняға жуўап бериў ушын масласыўшы болыўымыз керек.
МАКРОЭКОНОМИКАЛЫҚ ФАКТОРЛАР (Кейинги текстлерде МЕФ деп журитиледи):
1) ВВП/ВПН
2) Инфлятсия
3) Орайлық банктиң дисконт ставкасы
4) Жумыссызлық
5) Орташа мийнет ҳақы
6 ) Халық саны (демографиясы) ҳәм халық сапасы
7) Экспорт ҳәм импорт товарлары баҳасы (алтын, нефт, пахта )
8) Орайлық банктиң ПКС (пул-кредит сиясаты ) ҳәм пул баҳасы
9 ) Салық ҳәм бажыхана сиясаты
10 ) Сиясий өзгерислер
11) Валюта стул (жергиликли ҳәм 5)
12) Халықтың аманатлары (депозитлерде ҳәм көшпес мүлкте)
13) Ең зәрүрли көрсеткишлер баҳасы : көшпес мүлк, електр енергиясы, ижара, бензин, өним, хызметлер ҳәм басқалар.
14) Епидемиялар, карантин
Ҳәр қандай МЕФ клиенттиң (А) ҳәм өнимниң (Б) сатып алыў қәбилетине тәсир етеди.

22.

Төменде 4 МЕФ мысал ретинде келтирилген. Итимал, сизиң бизнесиңизге бундай 5-10 МЕФ тәсир
етеди, сол себепли биз сизиң бизнесиңизге уйқас түрде кесте жаратыўыңызды усыныс етемиз.
МЕФ 1
МЕФ 2
МЕФ 3
МЕФ 4
Анализ
А) Клиент сатып алады
Б) Өним қандай өзгереди
Мысалы :
МЕФ 1
инфятсия
Турмыс қымбатласады
ҳәм ғәрежетлер көбейеди
Шийки өним баҳасының
асыўы себепли өнимниң
өзине түсер баҳасының
асыўы
Ал енди қарыйдар бул
жағдайда сатып алама?
Ал өзин қандай тутады?
Анализ

23.

Джек Траут
Дүняға атақлы маркетолог.
тыйкарлаўшысы Троут&Партнерс
А) №1 Қорғаўшы өз позитсиясын сақлап қалады
Б) №2, №3, №4 Ҳүжимши
В) Партизанлар киши компаниялар, жаңа компаниялар
Г) №95 - №910 Қанатлы ҳүжим
Егер сиз базарда №1 компания болсаңыз, ол жағдайда сиз корғау стратегиясын коллауыңыз керек. Мысалы: КокаКола, Макдональдс, Adidas, Apple.
Егер сиз № 2, 3, 4, номерли компания болсаңыз, ол жағдайда басекишилер аймағына хужим етиуге таярланың.
Егер сиз жаңа ямяса киши компания болсаңыз, ол жағдайда сизиӊ таӊлауыӊыз партизанлар болып табылады. Дәслеп
сиз улкенлердиӊ хәлсиз тәреплерин аныклауыңыз керек, кейин болса хужим жасаӊ. Кушлилерден пайдаланыу керек:
олар менен дос болыу, пул табыу хам жәнжел кылмау яки тартыспау. Улкенниң хәлсиз жеринде тар жөнелисти саклаң
хәм оған жәрдемши болың: Олар ушын аутсорсиң пайдалы болып табылады.

24.

Қанат ҳүжими - бул өзгеше айрықшалықларға ҳәм дыққатқа ийе стратегия. Мысалы : Ред Булл, Сницкерс.
Қайсы стратегия сизге сәйкес келеди? Өз бизнесиңизде неден пайдаланыўыңыз мүмкин?
_________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________
Майкл Портер
Гарвард профессоры
бәсеки үстинлиги теориясын ислеп шықты
Дәрамат бойынша
Бәсеки стратегиясы
А) Жоқарғи класс
БРЕНД
Б) Орташа
Класс
САПА
• Орташадан жоқары
• Орташа
• Орташадан төмен
в) Төменги класс
А) Ғәрежетлер жетекшилиги
Б) Фокуслаў
В) Дифференциатсия
БАҲА
Ол сегментлерге бөлиниўи керек, себеби олар пүткиллей басқа адамлар ҳәм қәдириятлар болып табылады. Сол мунасәбет пенен
төмендеги психологиялық жөнелис усыныс етиледи:
ЖОҚАРҒЫ КЛАСС: БРЕНД - БАҲА- САПА
ОРТАША КЛАСС: САПА - БРЕНД - БАҲА
ТӨМЕНГИ КЛАСС: БАҲА - САПА - БРЕНД
Байлар мудамы саўдаласып, пайда табыўға ҳәрекет етеди, себеби олар пулдың қəдирин биледи.

25.

Траут
А) №1 Қорғайди, өз
позитсиясин сақлап
қалады.
Б) №2, №3, №4
Ҳүжимши
Портер
Дәрамат бойынша
А) Жоқарғы класс
В) «Партизанлар»- киши
компаниялар, жаңа
компаниялар.
Б) Орташа класс
Г) № 5 - Н910 Қанатлы
ҳүжим.
в) Төменги класс
Бәсеки стратегиясы
БРЕНД
САПА
-Орташадан жоқары
-Орташа
-Орташадан төмен
А) Ғәрежетлер жетекшилиги
Б) Фокуслаў
В) Дифференциатсия
БАҲА

26.

Егер сиз шекленген шийки өним ямаса қолда ислейтуғынлар менен ислеп атырған болсаңыз, ондай жағдайда өним
соған уйқас түрде қымбат болады, кейин сиз жоқары класқа итибар қаратыўыңыз керек. Мысалы : Бентлей,
Швейтсария саатлары, Парсы гилемлери.
Дифферентсиатсия - бул қарыйдарларға ҳәр қыйлы сападағы өнимди усыныў болып табылады. Мысалы : ТОЁТА (орта
класс) - ЛЕХУС (жоқары класс).
• ЖОҚАРҒЫ КЛАСС
БРЕНД
баҳа
сапа
• ORTASHA KLASS
SAPA
baha
brend
• ТӨМЕНГИ КЛАСС
БАҲА
сапа
бренд
ҚАРЫЙДАРЛАРДЫ
СЕГМЕНТЛЕСТИРИЎ
• Орташадан
жоқары
• Орташа
• Орташадан
төмен

27.

Көриў
Еки түрли көз қарас бар:
1 Басқа базарларға жайласыў.
2 Биз узақ мүддетли мақсетлерге
ерисиўди қалай көремиз
КӨРИЎ КӨП КӨРСЕТПЕЛЕР ТИЙКАРЫНДА РАЎАЖЛАНЫЎ КЕРЕК
• Шелекген өнимлер саны (ай, жыл );
• Қарыйдарлар саны (айына, жылына );
• Өним бирлиги баҳасы :
• Базар үлеси.
БИРИНШИ БОЛЫҢ :
• Жалпы дәрамат бойынша биринши болың :
• Көрсетилген хызметлер ямаса шелекған өнимлер саны бойынша биринши болың ;

28.

• Сапада биринши болың ;
• Билип алыўдан биринши болың;
• Ассортиментлер саны бойынша биринши болың ;
• Қарыйдар түсиндириўлерине көре жоқары көрсеткишлерге (90%) ерисиў;
• Халықтың жоқары проценти (%);
• Базардың аймақлық бантлигиниң жоқары көрсеткишлери.
Миссия
1. Клиентлерге жөнелтирилген миссия;
2. Хызметкерлерге қаратылған миссия;
3. Аксиянерлерге қаратылған миссия;
4. Жәмиетке жөнелтирилген миссия;

29.

АДАМЛАР ӨЗИҢИЗГЕ ЕМЕС, АЛ МИССИЯҢИЗ ӘТИРАПИНА ЖЫЙНАЛЫЎЫ КЕРЕК
МИССИЯҢЫЗДАН ИЛҲАМЛАНҒАН ҲӘМ ҒАМХОРЛЫҚ ЕТЕТУҒЫН АДАМЛАРДЫ ИЗЛЕҢ
МИССИЯҒА МЫСАЛЛАР:
S7 Миссиясы: Адамларды бахтқа умтылыўда ёшландырыў.
The bank of New York миссиясы: Биз тез раўажланып атырған финанслық базарлар дүнясында қарыйдарларымызға табысқа
ерисиўде жәрдем бериўде тән алынған глобал жетекши ҳәм таңлаған серик болыўға умтыламыз.
Tesla миссиясы: Он жыл алдын Тесла-ны жаратқанымыздағы мақсетимиз бүгинги сыяқлы еди: Улкен електр транспорт
қуралларын ғалабалық базарға алып шығыў арқалы турақлы транспорттың пайда болыў мүмкиншилигин барынша тезирек
тезлестириў.
ЛУКОЙЛ миссиясы: Биз тәбиий ресурслар енергиясын инсан мәпине айландырыў ушын жаратылғанбыз.
BBC миссиясы: ББС арқалы адамлар халық, дүня тили менен сойлеседи.
IKEA миссиясы: Ҳәр бир инсанның күнделик өмирин жақсылаў.
Amazon миссиясы : Ҳәр ким қәлеген затын онлайн сатып алыўы мүмкин болған орын жаратыў.
Alibaba миссиясы : Қарыйдар ҳәм сатыўшы ортасындағы барлық тосқынлықларды алып таслау.
DHL миссиясы: Турмысты жақсылаў ушын адамларды байланыстыу.
Google миссиясы: Дүнядағы барлық мағлыўматларды қолай тәризде тәртипке салыу ҳəм оны ҳәмме ушын ашық ҳәм пайдалы
етиу.
You tube миссиясы: Тез ҳәм аңсат видеоға кирисиў ҳәм видеоларды тез-тез алмасыў мүмкиншилигин усыныс етиу.
Apple миссиясы: Дүня бойлап студентлер, оқытыўшылар ҳәм дөретиўшилик қәнигелерди инновциялық шешимлерден
пайдаланыў арқалы ең жақсы жеке компютерлер менен тәмийинлеў.
Skype миссиясы: Адамлар ортасында реал ўақыт режиминде ушырасыў ушын платформага айланыў.
Диснейленд миссиясы: Биз үлкенлер ҳәм балалар менен биргеликте көбирек ўақыт өткериўин тәмийинлеў ушын ислеймиз
KFC миссиясы: Турмысқа қуўаныш келтириу.
Starbucks миссиясы: Қолай бизнес орталығын жаратыў ҳәм бир-бирине ҳүрмет пенен мунасәбетте болыў. Ҳәр түрлиликти
бизнестиң ең зәрүрли структуралық бөлимлеринен бири ретинде коъриң. Шийки өним сапасына, қуўырыў ҳәм кофе таярлаў
процесслерине ең жоқары талапларды қойың. Ҳәр бир чашка кофе менен қарийдардиң миннетдарлығын тәмийнлең. Жәмиет
ҳәм әтирап -орталыққа унамлы тәсир коърсетиң. Мудамы саны есте сақлаң, рентабеллик бизиң келешектеги табысымыз гилти
болып табылады.
Сиз қайсы миссияға жуўап бересиз?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________

30.

Мақсет
1) Барлық көрсеткишлерден пайдаланың.
2) Көбирек көрсеткишлер.
3) Менежер ҳәм хызметкерлерди түсиниўге ерисиў.
4) Анық мақсет анық жоба береди.
5) Мақсетлер режени, анализ қылыў ушын фактлерди береди.
Мақсетти қаншелли көп суўретлесек, оны
әмелге асырыў сонша аңсатрақ болады.
Әпиўайы мақсетлер стратегиялық мақсетлерге ерисиўге жәрдем береди ҳәм компанияның тәғдири, күшли
өзгерислер, ақыбетлери стратегиялық мақсетлерге байланыслы : күшли инвестор, серик табыў, ассортиментти
көбейтиў ҳәм тағы басқа.

31.

СӘУБЕТ СИЗ ТҮСИНГЕН ЖЕРДЕ БОЛАДЫ
ЕГЕР ТҮСИНБЕСЕҢИЗ, ДЕМЕК СИЗ ТОЛЫҚ ЕМЕССИЗ
ҚАЛАЙ АРЗАН ҒӘРЕЖЕТКЕ ЕРИСИЎ МҮМКИН
• Жоба дүзиў ;
• Фанатик ғәрежетлерди минималластырыў ;
• Айлық ғәрежетлерди бақлаў (пайдаға тәсир етпейтуғын затларды кемейтиў);
• Мүмкиншилиги барынша сыртқы финанслық тәмийнлеўден шағылысыў ;
• Бизнес процесслериниң толық ҳәм түсиникли характеристикасы :
• Ўақыт факторы ;
• Нақ пулда шериклер менен ислеў;
• Туўры логистика;
• Жеткизип беретуғынлар санын көбейтиў;
• Кем мийнет ҳақы ;
• Үлкен көлемлер.
РЕЖЕ ДҮЗИЎ СИЗИҢ ҒӘРЕЖЕТЛЕРИҢИЗДИ КЕСКИН АЗАЙТАДЫ
Японлар өз ўақтының 50-55 % оқыў ҳәм жобалаўға, ал Америкалықлар болса 30 % ўақтын жобалаў ушын ҳәм
70% әмелге асырыў ушын сарплайды.
Не деп ойлайсыз: ҒМДА мәмлекетлери халқы жойбарлаўға қанша ўақыт ажратады?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
Жойбарлаўға қанша ўақыт сарплайсыз?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
ҮЙГЕ ТАПСИРМА. Жазың:
Бул сабақта сиз ушын не нəрсе қымбатлы еди?
Ең көп нени еслейсиз?
САБАҚ ЖУЎМАҒЫ майданына жазың.

32.

САБАҚ ЖУЎМАҒЫ
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

33.

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

34.

ҚАРИЙДАР – ТОВАР ЯКИ
ӨЗ БАЗАРЫҢЫЗДЫ
ҚАЛАЙ ЖАРАТЫЎЫҢЫЗ
МҮМКИН

35.

ЕҢ ТИЙКАРҒЫСЫ СИЗИҢ ИДЕАЛ ҚАРЫЙДАРЫҢЫЗ КИМ ЕКЕНИН АНЫҚЛАЎ
Мениң қарыйдарым ким?
• Дәрамат бойынша :
• Кәсип бойынша :
• Жасқа қарай :
• Жыныс бойынша :
• Не себептен - мотиватсия :
• ямаса ол әрманын әмелге асырыўды қәлейди
• ямаса дəрттен қутылмақшы
ҚАРЫЙДАРЛАРДЫҢ ҮШ ТҮРИ:
• Баҳа (шегирмелер, актсиялар ҳәм басқалар );
• Товар (өним сапасы );
• Хызмет ықласбендлери сатыўдан көре көбирек баҳа бериўиңизди қәлейди. Олар баҳасынан 20% қымбатраққа
сатылыўы мүмкин.
Исбилермендиң үзликсиз жумысы бул қарыйдарларды басқарыў : өз өнимин қарыйдарға жылжытыў ҳәм қарыйдарды
өнимге жылжытыў.
Шөлкемиңизге МАРШУРТ (қарыйдар ҳәрекети) шөлкемиңизден алдын: ишкериде ҳәм кейин
сатыў.

36.

Қарыйдарларды басқарыў
Бренд/УТП
Сатыў системасы
ЦРМ - қарыйдарлар менен мунәсәбетлерди басқарыў
КАМ - Гилт есабын басқарыў
САТЫЎДАН АЛДЫН
САТЫЎ
САТЫЎДАН КЕЙИН
1. Мүтәжлик пайда етиң
2. Реклама
-ПР
- Аксия
- Туўрыдан-туўры сатыў
3. Баҳа, Товар, Сапа
4. Маркетинг мақсети - қысқа
дизимге алыў.
1. Мүтәжлик
2. Мағлыўматлар комплекси
а) жеке тәжирийбе
б ) Жақынларыңыздың пикири
с) експерт жуўмағы
с) реклама
3. Алтернатив вариантлар дизими
4. Сатып алынған затларды таңлаў
критерялары
- Баҳа, бренд, сапа
5. Қысқа дизим
6. Жуўмақлаўшы таңлаў
1. Кепиллик
2. Тренинг
3 Кепилликтен кейинги хызмет
3. Жеткизиў, жыйнаў
4. Бонуслар
5. Шегирмелер
6. Клуб
ТИЙИЎ НОҚАТЫ - Қарыйдар буны еслейди: қарыйдарды алып келиў ушын 20 -30 лаған тийиў ноқатын
табыўыңыз керек. Қарыйдарды сақлап қалыў ушын 10 балл керек болады

37.

" Байланыс ноқатлары. Маркетингди жақсылаў ушын әпиўайы идеялар »
Игор Манн. Дмитрий Турусин.
Кем ушрайтуғын сатыў усынысы (КУСУ) айрықша затты усыныс етти. Қарыйдар бәсекишилерден нени таба алмайды ҳәм
бәсекишилер нени усыныс ете алмайды.
САТЫЎДАН АЛДЫН: биз қарыйдарымызды қызықтырамыз.
Акциялардан адамлар өнимди сынап көриўи ушын басында қолланылыўы керек, өним сатыўда болмағанда емес, бәлки
ақырында. Сегментлер арасындағы дузаққа түспеў жүдә зәрүрли!
Сиз өз базарыңызды жаратыўыңыз керек, болмаса Бәсекишилер сизиң бизнесиңизди сиғип шығарады ҳәм өлтиреди.
Жуўмақлаўшы таңлаўды әмелге асырыўда қарийдар нени итибарға алады?
_______________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________
САТИЎДАН КЕЙИН сатып алыў бойынша жуўмақлаўшы қарарды қабыллаўға жәрдем береди ҳәм қарийдарға исеним береди.
Соның менен бирге, оны услап турады ҳәм қайтарады.
Ҳәр бир қарыйдарыңыз жəне3-5 қарыйдар алып келиўине исеним пайда етиң.
Баҳа сиясатын қандай анықлаў мүмкин?
1. Ислеп шығарыў - сегментти есапқа алған ҳалда өзине түсер баҳасынан
2. Хызмет - баҳадан
3. Бизнес моделинен (тек хизмет көрсетиў саласында)
БИЗДИ ҚАНДАЙ ҚАРСЫЛАС ҚАБЫЛ ЕТЕДИ?
• Стратегия. Узақ мүддетке
• Масластырылған бизнес модели
• Арзан
• Нанотехнология
• Маркетинг
• Маман хызметкерлер

38.

Қарыйдарларды басқарыў
Бренд/УТП
ЦРМ - қарыйдарлар менен мунәсәбетлерди басқарыў
КАМ - Гилт есабын басқарыў
Сатыў системасы
САТЫЎДАН АЛДЫН
1. Мүтәжлик пайда етиң
2. Реклама
-ПР
- Аксия
- Туўрыдан-туўры сатыў
3. Баҳа, Товар, Сапа
4. Маркетинг мақсети қысқа дизимге алыў.
САТЫЎ
1. Мүтәжлик
2. Мағлыўматлар комплекси
а) жеке тәжирийбе
б ) Жақынларыңыздың
пикири
с) експерт жуўмағы
с) реклама
3. Алтернатив вариантлар
дизими
4. Сатып алынған затларды
таңлаў критерялары
- Баҳа, бренд, сапа
5. Қысқа дизим
6. Жуўмақлаўшы таңлаў
САТЫЎДАН КЕЙИН
1. Кепиллик
2. Тренинг
3 Кепилликтен
кейинги хызмет
3. Жеткизиў, жыйнаў
4. Бонуслар
5. Шегирмелер
6. Клуб

39.

САБАҚ ЖУЎМАҒЫ
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________

40.

___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________

41.

ЖУМИСШЫЛАРДЫ
БАСҚАРЫЎ

42.

Коллектив. Сизиң бизнесиңизге келген адамлар дəслеп жәмәәттиң психологиясина ийе. Ҳәмме " КОМПАНИЯ" ның бир қол
астында, лекин оларда еле де бир-бирине сезимий байланыслылық, муңласлық, жақынлық исеними жоқ.
Команда дөретиўшилик ҳəрекет етеди, ҳақыйқаттан да қандайда бир нəрсе жаратады.
Топар - жоқ етеди, компания миссиясина қарсы шығады, жеке мәплерге ериседи. Сиз өз бизнесиңизди ислейсиз, топар болса
олардики. Бул күшли, жақын адамлар топары, лекин олар мудамы компанияға қарсы ҳәрекет қылады: Олар бир-бирин жабыўы,
бослықларды табыўы, компания қағыйдаларынан айланып өтиўи, алдаўы ҳәм урлаўы мүмкин.
Сизиң
компанияңыздағы
жәмәәт
Команда
Хызметкерлер - сизиң бизнесиңиздиң тийкарғы ҳәм ең жақсы қуралы болып табылады. Бул да барлық шынығыўлардың түбири
болып табылады.
• Жалғыз өзиңиз бизнес қура алмайсыз.
• Баслықтың Жәмәәт дүзиў-яъки дүзе алмаслығына байланыслы. Коллектив ямаса топар.
• Жәмәәт дүзиң, топарды өширип таслаң! Өйткени, олар турмыста ҳәр қыйлы қәдириятларға ийе.
• Күшли система жаратыў ҳәм жетилистириў арқалы хызметкерлерди басқарыў керек.
• Система жоқ, буйыртпа жоқ! Адамлар сизге емес, системаға бағыныўы керек!
80% адамлар
10% адамлар
• Ҳәр қандай жағдайда да,
олар мудамы жол табады ҳәм
тәбиятан кепиллик етеди
• Олар Баслықтың қандай
басқарыўын гүзетип барады :
егер сиз өзиңиз төменликтен
ўаз кешсеңиз ямаса сизди
алдаўы ушын шараят
жаратсаңыз, олар урыға/
топарға айланады.
10% адамлар
• ҳеш қандай шараятта
олар ҳеш қашан
тиймейди, урламайды,

43.

10% адам - Ҳәр қандай жағдайда олар жол табады ҳәм тәбиятына көре урлық етеди;
10% адам – Ҳеш қашан тиймейди, урламайди, алдамайды;
80% адам - Олар Баслықтың қандай басқарыўын көрип шығады : егер сиз өзиңиз төменликтен ўаз кешсеңиз ямаса сизди алдаўы
ушын шараят жаратсаңыз, олар урыға/ топарға айланады.
МЕНИҢ ҲӘМ СИЗДИҢ ПИКИРИҢИЗ, БИЗ СИЗДИҢ БИЗНЕСИҢИЗДИ ӨЗГЕРТИРЕМИЗ
НӘТИЙЖЕ УШЫН ӨЗИҢИЗДИ ӨЗГЕРТИРИЎИҢИЗ КЕРЕК
НӘТИЙЖЕ ОРНЫНДА ҲЕШ БОЛМАСА КЕШИРИМ БОЛАДЫ
Қәлейди
Болыўы мүмкин
Болыўы мүмкин емес
Қəлемейди
Хызметкерлер 2 топарға бөлинген:
• Қәлейди, лекин ислей алмайды
• Мүмкин, лекин қылыўды қәлемейди
• ТРЕНИНГ
• КУШЛИ МОТИВАЦИОН ДИЗИМ
Компания хызметкерлердиң қәтелери ушын ақша төлейди ҳәм хызметкер тәжирийбе ҳәм билим алады
Күшлилер ушын шифтти алып таслаў керек, ҳәлсизлер ушын болса полди алып таслаў керек! Тек күшлилер аман
қалады!

44.

МОТИВАЦИЯ
Дөретиўши
адамлар
• Жуўапкершилик сезими
(өз-өзин аңғарыў )
• Жеке ҳүким
• Жеке пайда
Роботлар
• Пул
Хызметкерлериңизден сораң ҳәм ўақтын есаплаң:
• Неге бул жердесиз?
• Не ушын компаниямызда ислейсиз?
Сиз тек тоқ сары сызықтан жоқары болған адамларды жаллаўыңыз ҳәм басшылық лаўазымларына қойыўыңыз керек: булар
ДӨРЕТИЎШИ АДАМЛАР. Төмендегилер болса РОБОТЛАР:
• Кимде жуўапкершилик сезими, миннет сезими (өзин өзи аңғарыўы );
• Жеке пайда.
Оларға жойбарлаў, өним жаратыў мүмкиншилигин бериң, сиз олар менен узаққа барасыз. Ресурслар, қураллар ҳәм керек
болған барлық нəрсени усыныс етиң. Сонда олар өз мақсетлерине ериседи. Әйне усындай адамлар ушын сиз жәрдемши
боласыз.
Тийкарғы кадрларыңызға ҳеш қашан пул керек емеслигине исеним пайда етиң.
Хызметкерге ТНК (Тийкарғы нәтийжелилилик көрсеткишлери) менен байланыслы болған режени орнатыў арқалы қәлегенше
төлеў керек.
Инсан ең зор болған орнын ҳеш қашан умытпайды.
Инсанның өмириндеги өзгерислерге себеп болған инсанды ҳеш қашан умитпайды.
Хызметкерлериңиз тәғдирине тәсир ететуғын шахсқа айланың.
Хызметкерлериңизге жақсылаў болатуғын орталық жаратың.
Ең жақсы урыныслар потенциалға ийе болғанлар болып табылады. Өзиңизди тәрбиялаң, себеби кирисиў тосығы төмен - ол
менен аңсатлаў болады!
Сизиң ҲР не – компанияңыздағы адамлар усындай болады.

45.

Хизметкерлерди басқарыў цикли
1) Хызметкерлерди жойбарлаў
реже
Жәмәәт, таңлаў,
жумысқа алыў
Менежер дəслеп өндиристе хызметкерден нени қәлеўин анық түсиниўи керек (яғный, жуўмақлаўшы нәтийже
қандай болыўы керек), кейин буны ислей алатуғын адамларды излеўи керек.

46.

КОМПАНИЯҒА ЖАҚСЫ ЖУМЫСШЫ ИСЛЕЎИ УШЫН ҚӘДЕМЛЕР
1) Хызметкерлерди жойбарлаў
2) Реклама текстин дүзиў (ўақтын тежеў ушын 1 жоқлық филтри)
3) Жумысқа жайластырыў, канал таңлаў
4) Телефон қоңыраўды/ жибериўди даўам еттириў (филтр 2)
5) Сәубет (филтр 3)
6 ) Анкета (4 филтр)
Хызметкерлердиң резюмелерине 100% итибар бермең, оларды толтырыўға рухсат бериң
Сораўлар менен анкета:
• Резюмеңиздиң қысқаша мазмунын жазың (2-3 жумыс)
• Алдынғы жумыс орнындағы 3-5 зәрүрли табыс нәтийжелери, атап айтқанда, хызметкердиң ылайық фактлери
• Не ушын компаниямызды таңладыңыз? (мотивация дәрежесин анықлаў ушын сораў )
• Не ушын тез-тез жумыс орнын өзгерттиңиз?
• Сиз қанша ўақытқа дейин ислеўге тайынсыз?
• Неден баслаўға тайынсыз?
• Турмыста, жумыста ерисилген табыслар
• Сизиң сондай адам екенлигиңизди ким тастыйықлай алады?
• Олардың атлари ҳәм телефон номерлерин жазың
• Бос ўақытыңызда не менен шуғылланасыз, ардақлы шынығыўларыңыз?
• Не деп ойлайсыз: компания хызметкерге не ушын төлейди?
• Сиз ең жақсы не ислей аласыз? Сиздиң күшли ноқатңыз не?
• Нени жақсы билмейсиз?
• 3 контактти жазың : компания директорының телефон номери, ҲР тел, тиккелей супервайзер.
Ол менен ислеген адамларға қоңыраў етиң ҳәм олардан 10 баллдан атақ бериўлерин сораң.
7) Группа сәубети (5-филтр)
8) 2 ҳәптеден 4 ҳәптеге шекемги әмелият (6 -филтр)
Төлеў муғдары оның жумыс режесине туўрыдан-туўры пропорционал болыўы керек. Егер хызметкер әмелге асырыўы
керек болған жоба уйқас түрде 30% болса, әмелият дәуириндеги мийнет ҳақы да 30% болады.
Шәртнамада стажировка шәртлерин белгилең - ол сиздиң компанияңызда оқыйды. 1 бос орын ушын бир ўақттың
өзинде 2-3 адам оқысын. Солай етип, кандидатлар сиздиң компанияңызды қәдирлеўди баслайды ҳәм көбирек ҳәрекет
қылады.
9 ) Сынақ мүддети - абзалы 3 ай (филтр 7). Ол сиздиң компанияңызда оқытып атырған шәртлерди (шәртнамада да )
дүзетиң. Арнаўлы бир режени белгилең - 50%, мийнет ҳақы 50%.
10 ) Сынақ мүддетинен өткеннен кейин жумысқа қабыл етиң, шәртнама дүзиң. Сиз режени қойыўыңыз мүмкин - 100%,
оның жумысы ушын толық төлеў

47.

Хизметкерлерди басқарыў цикли
2) Масласыу
А. Профессионал - айрықша
Б. Социал компания маған уйқас
келмейди, жәмәәт
Сизиң ўазыйпаңыз, бизнес ийеси ретинде, хызметкерлердиң өз уқыпларын жаңалық ашыўлары ҳәм
потенциалларын раўажландырыўы ушын максимал шараятларды жаратыў болып табылады.

48.

ҚАНДАЙ ЎАЗЫЙПА ҚОЙЫЎ МҮМКИН?
• Күтилген нәтийже
• Хызметкер қандай ресурслардан пайдаланыўы керек
• Жумысты қалай өлшеймиз
• Ойын қағыйдалары
• Еффектлер

49.

Баҳалаў:
А) Кәсиплик сапалар ;
б) Кәсиплик билим;
ц) Жеке пазыйлетлер.
Масласыу
Тренинг
Мотивация
Мақсет - кадрларды раўажландырыў.
Биз анализ етиўимиз ҳәм үйретиўимиз керек.
Карйера
(болыўы мүмкин
ямаса жоқ )
Айланыў
(алмастырыў )
Байланыс - сиз айтқан зат емес, бәлки сиздиң қалай түсингениңиз болып табылады. Нәтийже не дегениңизге емес, бәлки сизди
қандай түсингенине байланыслы болады.
Економика - туўылыўдың азайыўы ямаса көбейиўи емес. Бул сизге керек болған затларды анық түсиниў, керексизлерди есапқа
алмағанда. Бул, соның менен бирге, кутилген нәтийжени жеткериў қәбилети болып табылады.
Баслық өз хызметкерлерине үш зәрүрли ҳәрекетти түсиндириўи керек:
• жуўмақлаўшы нәтийжеде оннан нени қәлейсиз;
• жақсылаў ислеў арқалы оның табысына тәсир етиўи мүмкинлиги;
• хызметкерге қандай етип мәртебе қурыў мүмкинлигин көрсетиң.
Егер сиз бул 3 затты жумысшыңызға усыныс етсеңиз, күшли кадрлар әлбетте сиз бенен қалады ҳәм раўажланады!
КИМЛЕРГЕ КАРЙЕРА ТЕКШЕСИНЕ КӨТЕРИЛИЎ ҚАДАҒАН ЕТИЛГЕН
• Егер инсан өзи созылмалы
пассив жоқлық болса
• Кимде ким тек жеке мәпи ушын ислесе,
(не ушын ол сиз ушын ислейди?)

50.

max Нәтийже
min
Ғәрежетлер
Интизамның 3 түри
1. Мийнет интизамы.
2. Ислеп шығарыў интизамы.
3. Технологиялық интизам:
а. Ескертиў:
б. Бонусларды кемейтиў:
с. Мийнет ҳақын кемейтиў;
д. Карйераның төменлеўи
е. Босатыў
Делегация
Атқарыў
Басқарыў
1. Қәлеген нәтийже
2. Ресурслар
3. Қағыйдалар
4. Мийнетти баҳалаў
5. Ақыбет

51.

Мотивация
Мотиватсияның тийкарғы факторлары:
Мүтажликлер
Күтиў
Әдалат сезими
….
Хызметкерлерди хошаметлеў:
1. Индивидуал мотиватсия;
2. Группа мотиватсиясы;
3. Материаллық мотиватсия;
4. Материаллық емес мотиватсия.

52.

САБАҚ ЖУЎМАҒЫ
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________

53.

___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________

54.

ТЕКСЕРИЎ ДИЗИМИ
Ноқат А
Ноқат Б
Компанияның ойда саўлелендириўин жазың
X
v
Стратегия картасын дүзиң
X
V
Компанияның глобал мақсетин жазың
X
V
Компания ушын 10 -15 стратегиялық мақсетти жазың
X
V
Бәсеки анализин өткериң (қарыйдар сегментинде)
X
V
Компанияның миссиясин жазың
X
V
ИЕФ кестесин толтырың (макроэкономикалық факторлар : Мениң бизнесиме қандай
факторлар тәсир етеди)
X
V
Стратегияны сайлаң
X
V
Көриў көрсеткишлерин қәлиплестириң (биринши болың ҳтб)
X
V
Кем ғәрежетке қандай ерисиў мүмкинлигин анықлаң
X
V
Қарыйдардиң портретин жаратың (көрсеткишлер тийкарында )
X
V
Қарыйдар сизиң өнимиңизди, хызметиңизди нениң нәтийжесинде сатып алыўды қəлеп
турғанын анықлаң (себеп не, мотивация ).
X
V
Алдыннан сатыўдың 2-3 усылын характеристикалаң
X
V
Ҳәр бир түрдеги қарыйдарлар (баҳа, өним, ҳәуескерлер) ушын скриптлерди жазың, саўда
китабын жаратың
X
V
Қарыйдардың бизнесиңизден сырттағы маршрутын жойбарластырың (қайсы орынларда
оған хызметлериңиз, товарларыңыз ҳаққында айтып бериўиңиз мүмкин)
X
V
Кеминде 50 дана тийиў ноқатын ислеп шығың
X
V
Дүканыңызға, офисыңызға қарыйдар бағдарын ислеп шығың
X
V
Дүкан, кафе, бизнесиңиз ишинде клиенттиң бағдарын ислеп шығың
X
V
Бир неше саўда постларын ислеп шығыў (3-5)
X
V
Анықлаң : мени не бәсекиге шыдамлы етеди?
X
V
Хызметкерге ўазыйпаларды белгилең (бир неше мысаллар - буны қандай қылыўды
қәлейсиз)
X
V
Хызметкерлерди хошаметлеўдиң 2-3 мысалын белгилең (сиз қәлегениңизше)
X
V
Урыс режесин ислеп шығыў
X
v