Сабақ Хабар

1.

ЖАЗУ және
РЕДАКЦИЯЛАУ
технологиясы
2022 жыл. 18-20 қараша
Қайнар
ОЛЖАЙДЫҢ
«ХАБАР»
агенттігіне
арнайы
шеберлік
мектебі

2.

КІРІСПЕ
ТӘЛІМГЕРДІ ТАНЫСТЫРУ
Ұстаздық қызмет:
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің журналистика
факультетінде
Мемлекеттік емтихан комиссиясының төрағасы:
Л. Гумилов атындағы Еуразия Ұлттық университетінің журналистика және
социология факультетінде
Магистранттарға жетекшілік:
Т. Жүргенов атындағы Қазақ Ұлттық өнер академиясында
Бір жолғы дәрістер:
Х. А. Иассауи атындағы Қазақ-түрік университетінде
Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе университетінде
М-Х. Дулати атындағы Тараз университетінде
Бірнеше күндік семинар-сабақтар:
«Қазақ газеттері» ЖШС-інде
«Ақтөбе-Медиа» холдингінде
«Жайық-пресс» холдингінде
Шығыс Қазақстан, Қызылорда, Атырау, Павлодар
Қостанай және т.б. облыстарда.

3.

КІРІСПЕ
ЖУРНАЛИСТІҢ ЖҰМЫС РЕТІ
Дайындық
Жазу
Редакциялау
Оқу

4.

КІРІСПЕ
ЖҰМЫС УАҚЫТЫ
Дайындық 30
%
Жазу 50 %
Редакциялау
15%
Оқу 5%

5.

КІРІСПЕ
ЖҰМЫС МАҢЫЗЫ
Дайындық
15 %
Оқу
ЖҰМЫС
МАҢЫЗЫ
5%
Жазу
35 %
Редакциялау
45%

6.

1-бөлім: ДАЙЫНДЫҚ
ЕҢ ҚАЖЕТ ЕҢБЕКТЕР
Ахмет Байтұрсынұлы
Зейнолла Қабдолов
«Әдебиет танытқыш»
«Сөз өнері»
Ісмет Кеңесбаев
Майкл Райан
«Қазақ тілінің
фразеологиялық
сөздігі»
Джули Ривкин
Темірғали Нұртазин
«Сөз құдіреті»
«Әдебиет теориясы»
5 томдық
Мұхтар Мағауин
«Мен»
Екінші кітап

7.

1-бөлім: ДАЙЫНДЫҚ
ЕҢ КЕРЕК ДАҒДЫЛАР
Түрлі жанрларды айыра білу
(пресс-релиз ғана жазатын деңгейден өсу керек)
Үздіксіз жазып жүру
(Біраз уақыт жазбасаң шеберлігің төмендейді)
Жеңілден ауырға қарай ойысу
(сюжеттің мәтінінен – бағдарламаның сценариіне – деректі
фильм сценариіне)
Өзге әріптестерді күнделікті жіті оқу
(басқалармен салыстыра білгенде өзіңнің деңгейіңді
сезесің)

8.

1-бөлім: ДАЙЫНДЫҚ
ЖАЗУҒА ҚАЖЕТТІ МАТЕРИАЛДЫ ЖИНАУ
Тікелей
тақырыпқа
қатысты
(Оқиға.
Кейіпкер)
Оған
куәгерлер
(Жақтаушы
Қарсы)
Ғылыми
дәйектер
(Дәлелдеу
Жоққа
шығару)
Тарихи
деректер
(Салыстыру
Үстемелеу)

9.

1-бөлім: ДАЙЫНДЫҚ
Бейнелеуге қатысты айшықтарды білу
Мақалмәтелдер;
Тұрақты
тіркестер
Ғұламалардың
ойлары
Аңыздар мен
әпсаналар
Кітап пен
киноның
кейіпкерлері

10.

1-бөлім: ДАЙЫНДЫҚ
Айшықтай білудің айғақтары
Шерхан МҰРТАЗА мен Камал СМАЙЫЛОВ
«Елім саған айтам, Елбасым сен де тыңда» деген кітабының
тақырыбын «Қызым саған айтам, келінім сен де тыңда»
деген мақалдан құбылтып алу – шеберліктің шыңы.
Спорт комментаторы: «Спартактың» ақберені Федор
Черенков запастан алаңға шықса, шіркін».
Талғат Батырхан: «Енді Черенков түгілі Черненко шықса да
гол болмайды!»
Спортты саясатпен сабақтастырудың тамаша мысалы.
Тележурналист Дархан ӘБДІК
«Хабар» арнасынан өткен ХХ ғасыр соңындағы қазақ
милиционерлері жайындағы сюжетте:
«Бұлар осы заманның Құрымбайлары ғой».
Бүгінгіні Бейімбеттің кейіпкерімен сәтті салыстыру.

11.

1 бөлім:
ДАЙЫНДЫҚ
Интернетке сенбе
• «Чех жазушысы Ярослав Гашектің «Айбынды сарбаз Швейктің
шартарапты шарлауы» деген кітабынан үзінді оқып берген Атамбаев…»
• «Гашек сатирасының шыңы – «Сайыпқыран солдат Швейктің әлемдік
соғыс кезеңіндегі бастан кешкендері» (1921- 1923 ж., аяқталмаған)
• «Қайырымды солдат Швейктің бастан кешкен оқиғалары» авторы «Өмір
тасы» әңгімесінде «сурьма» атауының шығу нұсқасының бірін келтіреді.
• Бұл атақты роман Австро-Венгриядағы бірінші жаһан соғысы
қарсаңында және оның алғашқы кезіндегі болған оқиғаларды қамтиды.
Шашек сол кездегі екі жүзділікті, алдау-арбауды, жоғарғы топтың арам
ниетін өлтіре сықақтап мазақтайды».
• «Солдат Швейктің бастан кешкендері. Роман. 1971;

12.

1-бөлім: ДАЙЫНДЫҚ
Жазар алдында жақсы әсер керек
Көңілді музыка
тыңдап алу
Жұматай Сабыржанұлының
«Ішіңде бірдеңе уілдейді»
атты жазбасында:
Үмбетбай Уайдиннің
«Сыпырып жүрдім-дағы
есік алдын,
Сұмдық бір сұлу қызды
есіме алдым»
деген екі жолы аузында
жүретінін жазады.
Ғабит Мүсіреповтің «Күнделіктерінен», Қадыр
Мырза Әлидің «Иірімінен», «Айқап» журналы
мен «Қазақ» газетінің кітап болып шыққан
нұсқасынан бірер парақ оқу.

13.

2-бөлім: ЖАЗУ
ФАКТІНІ ПАЙДАЛАНУ
Қабдеш Жұмаділов «Жазушы» баспасында редактор кезінде
өзін қисық шегелерді түзететін шеберге теңепті.
1
2
3
4
• Қабдеш ағамыздың өмірі мен қызметі туралы
• Баспа редакторларының жұмысы туралы
• Жазушылардың шығармасына жауапсыз қарағаны туралы
• Кәдімгі шеге туралы

14.

2-бөлім: ЖАЗУ
ПІШІМІН (ФОРМАСЫН) ТАБУ
ҰЗЫН СЫЗЫҚ
ҚАЙДА,
ІС,
НЕ
СОҢЫ
КІМ,
ӘРЕКЕТ,
ҮШІН
НЕГЕ
НЕ?
ОҚИҒА
БОЛДЫ?
СОҚТЫРДЫ?
• Қарағандыда техногендік апат болды.
• Шахтада метан газы жарылды.
• Төрт кенші қаза тапты. Алты кенші жарақат алып, ауруханаға
жатқызылды.
• Жер бетіне 100 адам аман-сау шығарылды.
• Құтқарушылардың айтуынша, көмір қазу барысында метан газының
жарылуы апатқа себеп болған.
• Оқиға орнында тергеу жұмыстары басталды.

15.

2-бөлім: ЖАЗУ
ПІШІМІН (ФОРМАСЫН) ТАБУ
Ә. Тік және төңкерілген пирамида
Жеке
тұлға
Мемлекет
бойынша
Істелген
шаруа
Істелген
шаруа
Мемлекет
бойынша
Жеке
тұлға

16.

2-бөлім: ЖАЗУ
ПІШІМІН (ФОРМАСЫН) ТАБУ
ТАРАУЛАР – ТҮРЛІ БҰРЫШТАР
Үшбұрыш
Бірінші тарау: Қасым – партизан.
Екінші тарау: Қасым – жазушы.
Үшінші тарау: Қасым – қоғам қайраткері.
Төртбұрыш
Бірінші тарау: Қасым – жетім.
Екінші тарау: Қасым – партизан.
Үшінші тарау: Қасым – жазушы.
Төртінші тарау: Қасым – қоғам қайраткері.
Бесбұрыш
Бірінші тарау: Қасым – жетім.
Екінші тарау: Қасым – партизан.
Үшінші тарау: Қасым – жазушы.
Төртінші тарау: Қасым – қоғам қайраткері.
Бесінші тарау: Қасым – Украинада құрметті.

17.

2-бөлім: ЖАЗУ
ПІШІМІН (ФОРМАСЫН) ТАБУ
ШЕҢБЕР
Мақаланың бірінші сөйлемі:
Мұхтар Мағауиннің
«Аласапыран» романның
бір тарауы
осы тәсілмен жазылған
Қасым қария диванда отырып «Әй,
Асыл, мұнда келші» деп ас үйде
жүрген кемпірін қасына шақырды.
Мақаланың ең соңғы сөйлемі:
Міне, осындай оқиғаларды бастан
өткізген Қасым ардагер бейбіт елдегі
тыныш үйінің төріндегі диванда
отырып кемпірін қасына шақырған».

18.

2-бөлім: ЖАЗУ
ПІШІМІН (ФОРМАСЫН) ТАБУ
ҚАЙЫРМА
Халық әндері
Қайырмасы
Қайырмасы
• О. Бөкеев «Құм мінезі»
• Ш. Айтматов «Боранды бекет»
Қайырмасы

19.

2-бөлім: ЖАЗУ
ПІШІМІН (ФОРМАСЫН) ТАБУ
ҚАЙЫРМА ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ ЖАСАЛҒАН «ТІЛ» БАҒДАРЛАМАСЫ
АЛТЫН САНДЫҚ
МЕДИЦИНА
Ауру аты;
Емдеу құралы;
Емдеу тәсілі
КҮЛТӨКПЕ
ҚАРА ТАҚТА

20.

2-бөлім: ЖАЗУ
ҚАЙ ЖАҚТАН ЖАЗУ СТИЛІ
Бірінші жақ: мен немесе біз
Стендапты (stand-up) сюжет, авторлық
бағдарлама бірінші жақта жазылады!
Жеке әсерлерді айтуға қолайлы.
Екінші жақ: сен немесе сендер; сіз немесе сіздер
Бағдарлама кейіпкердің қатысуымен болса!
Кейіпкерлер ой-пікірін айтып, жазуға
мүмкіндік беріледі
Үшінші жақ: ол немесе олар
Еске алу сюжеті мен бағдарламасында
және деректі фильмде
Іс-әрекеттері сыртынан сипатталады
БҮКІЛ МӘТІН БОЙЫ ОСЫ «ЖАҚ» САҚТАЛУЫ КЕРЕК!

21.

2-бөлім: ЖАЗУ
ТӨРТ ТАЛАПТЫ ҰМЫТПА
А. Әр сөздің орнында тұруын
қарау;
Ә. Артық сөзді алып тастау;
Б. Сөз қайталамау;
В. Тіркестерді ауыстырып
алмау.
«Бір сөз бір сөзге жарығын
түсіреді,
Бір сөз бір сөзге көлеңкесін
түсіреді».
Ғабит МҮСІРЕПОВ

22.

2-бөлім: ЖАЗУ
ӘРБІР СӨЙЛЕМДЕ МАҒЫНА БОЛСЫН
Құр сөздерден сөйлем
құрастырмау
(бос вагондардың болмауын
ойлау)
Сөйлемдегі сөздердің өз
орнында тұруы
(Сөйлемді басқа тілге
аударып байқау)

23.

3-бөлім: ТАҚЫРЫП ТАБУ
МАЗМҰНДЫ АЙҚЫНДАУ – МАҢЫЗДЫ
ТАҚЫРЫПТЫҢ МІНДЕТІ:
• Айтылар ойды аңғартады
• Оқуға шақырып, қызықтырады
• Бүкіл мазмұнды баяндамайды
• Журналистің шеберлігін байқатады
ТАБЫЛҒАН ТАҚЫРЫП:
Орманда адасқан қыз
Адасқан кім?

24.

3-бөлім: ТАҚЫРЫП ТАБУ
РОМАН – БАСҚА, МАҚАЛА – БАСҚА
Бір ғана сөзден тұратын тақырып көркем
әдебиеттегі роман, хикаяға қойылады:
ҚАҺАР
ҰЛПАН
АЛАСАПЫРАН
Мақала мен телесюжеттердің тақырыбы
кемінде екі сөзден болады:
Пәранжасыз Пәкстан
Өлеңнің екі жолына дейін:
Жүргендерге су ішіп, суан ішіп,
Жуандығын көрсетті Қуанышев
Екі сөйлемге дейін:
Он сан ноғай. Ол қайда?

25.

3-бөлім: ТАҚЫРЫП ТАБУ
ҮШ СӨЗ – ҮЗДІК ӨЛШЕМ
Үш сөзден тұратын тақырыпта бірінші сөз бен
үшінші сөздің өзара үйлесімін іздеген жөн:
Айға шағылған найза
Тас орманның тасасында
(Жер мен аспан арасындағы дастан)
БІР МАҚАЛАНЫҢ ТАРАУЛАРЫ:
(Сары таулардың сыры)
Өктемдікке қарсы өкпе
Мың шақырымның мұңы
Жарылыстар жаңғыртқан жыл
Бес автобус белсенді
БІР КІТАПТЫҢ ТАРАУЛАРЫ:
Сиыр төңірегіндегі шиыр
Шаян хақындағы баян
Есек шығарған есеп
Тарбаған қайда бармаған

26.

3-бөлім: ТАҚЫРЫП ТАБУ
ҚАРАМА-ҚАЙШЫ ҰҒЫМДАР
Татар халқының тағдыры туралы
мақаланың тақырыбы:
БӨРКІ КЕТКЕНМЕН, КӨРКІ КЕТПЕГЕН
Англияның астанасындағы жақсы мен жаман
көріністер туралы мақаланың тақырыбы:
ЛОНДОННЫҢ ҚАЙМАҒЫ МЕН ҚАСПАҒЫ
Қазақ тілін оқытуға ниеттенген, бірақ маман
таппаған мекеме туралы мақаланың тақырыбы:
ҚАҒАЗЫ БАР, ҚАЛАМЫ ЖОҚ

27.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ГРАММАТИКАДАН «ГРАММ» ҚАТЕ КЕТПЕСІН

28.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
АРТЫҚ СӨЗДЕН АРЫЛ
Жорамалдауымызша 2006 жылдың 30 сәуірінде Ақан сері
туралы қос томдық роман жазған Сәкен сері Жүнісов
кенеттен жарық дүниемен қош айтысты.
ЖОРАМАЛДАР:
1.
2.
3.
4.
2006 жылдың 30 сәуірі
Ақан сері туралы қос томдық роман жазғаны
романды жазған Сәкен сері Жүнісов
кенеттен жарық дүниемен қош айтысқаны
«Ақан сері туралы қос томдық роман жазған Сәкен сері
Жүнісов 2006 жылдың 30 сәуірінде кенеттен жарық
дүниемен қош айтысты».

29.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ҚАЙТАЛАМА СӨЗДЕР ҚАЙДА?
Тілші продюсерге тосыннан
сұрақ қойып: басыңыз бос, әлі
жассыз, әрі сұлусыз неге
тұрмыс құрмасқа деген сауал
берді.
Жалпы, шара
әуе шарлары
чемпионатын
бүкіл әлемге
танымал етуге
бағытталған.

30.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
СӨЗДІҢ ОРНЫ АУЫССА – ОЙ АУЫСАДЫ
Жаңғыртылған
Сығанақ, Алмалық
секілді тарихи
шаһарлардың
экрандағы кадрлары
көз тартады.
Сығанақ, Алмалық
секілді тарихи
шаһарлардың
экрандағы
жаңғыртылған кадрлары
көз тартады.
Эмоцияға берілген әртістің әлсіздігін
байқаған тілші тосыннан сұрақ қойды.
Әртістің эмоцияға берілгендегі әлсіздігін
байқаған тілші тосыннан сұрақ қойды.

31.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
СӨЗ ҚАЙТАЛАУДАН ҚАШ
Қаракөз қызымыз
қысық көздердің
абақтысында екі көзі
төрт болып отыр.
***
«Қызымыз қытай
абақтысында екі көзі
төрт болып отыр.

32.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ТІРКЕСТЕРДІҢ РЕТІН ТАП
Мұнай экспорттаушы төртінші үлкен ел Сауд Арабияның Иранға жасалған
Батыс қысымынан соң тіптен айы туды».
• Мұнай экспорттаушы...
• төртінші үлкен ел...
• Сауд Арабияның...
• Иранға жасалған...
• Батыс қысымынан соң...
• тіптен айы туды...
Батыстың Иранға жасаған
қысымынан соң
мұнай экспорттауда
төртінші үлкен ел
Сауд Арабияның тіптен,
айы оңынан туды.

33.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ЖАҒЫРАПИЯДАН ЖАҢЫЛМА
Бүгін «С» тобындағы Австралия - Перу
кездесуін қызық емес деп, тізімнен сызып
тастауға әлі ерте,
аралдықтар Перу
қақпасына топырлатып
гол соғып, жеңіске жетуі
керек.

34.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ТАРИХТЫ ТӘРКІ ЕТПЕ
Алдымызда
Нұрмахан
Алдабергенов
ауылы.
Екі мәрте
Социалистік
Еңбек Ері
Жазылбек
Қуанышнаев.
Қостанай
облысы.

35.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ТАРИХТЫ ТӘРКІ ЕТПЕ
Екінші дүниежүзілік соғысқа
қазақ жерінен аттанған
сарбаздардан 518 адам Кеңес
Одағының Батыры атағын
алды. Оның ішінде минометші
Сыпатаев пен Рамазанов;
ұшқыштар: Бигелдинов,
Павлов, Луганский және Беда 2
мәрте Кеңес Одағының
Батыры атағын иеленді.

36.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ДӘСТҮР-САЛТТАҒЫ ДӘЛДІК
Қарабайдың
ауылына
қоқаңдаған Қодар:
-Қадиямыз қайда?
***
Қозының әкесінің ағасы
Әжібай би Қарабайдың
ауылына құдалыққа
келіп, Баянның шешесіне
сый-сияпат көрсетті:
-Мына сауғаны бәйбіше,
өзіңізге арнайы әкелдік.

37.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ӨЛШЕМДІ ӨЗГЕРТПЕ
Аймақтың əбден қырсырына қанық кісі ғой,
малды жусаны биік
өсетін, қары таяз
түсетін жерлерге
бағып келетін.
Молдахмет КЕНБАВТЫҢ
«Шопанның әні» картинасы
Әлемдегі ең биік әйел алғаш рет ұшып көрді.

38.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ӨЛШЕМДІ ӨЗГЕРТПЕ
Бұл футболшы әлі
орнынан тұрмай, ойынға
қосылмай
ішін құшақтап
жатыр.
Ұлттық код дегенді бәріміз
текеметті төңкеріп,
көрпені сөгіп, домбыраны
қаққылап іздеп жатырмыз.

39.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
СӨЗДІҢ МӘНІН СЕЗІН
Қазақ мұндайда
айтады: «Адамның
аласы бар, құласы бар».
Оны іздеуге «Хабар»
арнасы да оң бүйрегін
беріп тұр.

40.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
СИПАТТАМА СӨЗДЕР СЫРЫ
ЖУРНАЛИСТ
ТАҢДАНЫСЫ:
-Итіңіз
мүлде
үндемейді
екен...
Бұл цехқа тарыны қабығынан
тазартатын аппарат
қойылған.
ЖУРНАЛИСТ
СҰРАҒЫ:
-Мына
құсыңыз
тістеп
алмай ма?

41.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ҰҒЫМДАРДЫ ҰҒЫНҒАНДА
Осындай келеңсіздіктен
кейін өмірмен күресуге
махаббаттың әсері
болғанын айтты.
Жігіттер «күйген колбаса мен
араққа бір тойған едік» деп
ауылдың іргесіне тікұшақ
құлағанын еске алады.

42.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ҰҒЫМДАРДЫ ҰҒЫНҒАНДА
Қақпашының өрескел қателігінің
арқасында команда ширек финалға
шыға алмады.
Көп балалы отбасы бұған дейін
үкіметтен берілетін жәрдемақыны
таяныш етіп, аштықтан аман қалған.
Өзімізге ғана арқа сүйейміз!

43.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ТІКЕЛЕЙ АУДАРУДЫҢ ТҮЙТКІЛІ
Өмірінде қара жолақтан
кейін ақ жолақ
басталды.
Аляска жартыаралын
АҚШ-тың үстіне қойса,
осынша аумағын алып
жатар еді.

44.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ЖАНДЫ мен ЖАНСЫЗ
Көкте қалқыған әуе шарлары соққан желге
төтеп беріп, белгі салынған нысаналарға
дәлдеп тию және өзге де 23 дисциплина
бойынша бақ сынасты.
Кеме тоғыз
айдан кейін
Каспий
теңізіне
табан
тірейді.
Міне, өсімдіктердің де
тамырына қан жүгірді.

45.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ЖАНДЫ мен ЖАНСЫЗ
Меніңше, бұл кинотуынды өз миссиясын атқарып
шығуға толық қауқарлы өнім.
***
Есенберлиннің шығармасы
негізінде жасалған бұл
лентаның айыбы болса,
айтуды киносыншыларға
қалдырайық.

46.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
АДАМ мен ЖАНУАР
Жануарларды
тауып алғанда
олардың абыржығаны
байқалып тұрған
көрінеді.
Сонымен қатар, қасқыр
өзінің маңдай терімен
ұстаған олжасын
ғана жейді.

47.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ЗАТ пен ӘРЕКЕТ
Футболшының
берген пасы радиомен
басқарылғандай дәл
жетеді.
Қазақ
әдебиетіндегі
соңғы көш
шөкті.

48.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ТҰРАҚТЫ ТІРКЕСТІ ТУРАМА
«Баламның табанына кірген жантақ менің
маңдайыма қадалсын» деп жүрген ананы
елестетемін де, қайтып айналып Ақжарқынды
қаузай беремін.

49.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ТҰРАҚТЫ ТІРКЕСТІ ТУРАМА
«Бұрын бұл футболшы
«тисе –терекке,
тимесе – сабаққа» деп
тебе салатын».
Сырдың суы тобығынан
келмей, айналасындағы
анау-мынауды
менсінбей жүр».

50.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
БЕЛГІЛІ АДАМНЫҢ АЙТҚАНЫ МА?
«Асыққанның алды –
жөн, арты – соқпақ»
дейді Абай атамыз.
«Артында бар оңалар»
дегендей, ұлдарының
тіршілігін көрдік.

51.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ТЕПЕ-ТЕҢДІК ТЕОРИЯСЫ
Қырық жыл ел билеген кəрі қасқыр мен жас
жолбарыстың текетіресі жалықтырмайды.

52.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ЦИФРДЫҢ СЫРЫ
Сталиндік қуғын-сүргін
барысында 25 мыңнан
астам зиялы қауым
жазаланды.
Бұл күнде еліміздегі
әзірбайжан
диаспорасының саны
130 мыңнан асады.

53.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ПАЙЫЗДЫ ПАЙЫМДА
100 пайыз Астана
тұрғындары
сәуірдегі күннің
жылынғанына
қуанып жүр.
Алматыда
автомашиналар
ауаға 80 пайыз
зиянды қалдық
бөледі.
Статистика Ресейдегі 3 ер адамның біреуі
және 15 пайыз әйелдер қауымы маскүнем
екенін көрсетеді.

54.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
ЦИФР және КӨПТІК ЖАЛҒАУЫ
60-қа жуық топ-менеджерлер жүр.
50-ден астам компаниялар құрылды.
18 телеарналар хабар таратады.
Бірінші сыныптағылар 6 кітаптар арқалайды.
Нақты сан есім көрсетілсе,
онда зат есімге көптік жалғауы жалғанбайды

55.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
КӨПТІК ЖАЛҒАУЫ КӨПТІК ЕТЕДІ
Аяғы ауыр әйелдер де ақша үшін
апиындарды сaта бастады.
Сауда тұралап қалғаны соншалық,
күмістердің құны жоғалды.
Отбасы апиын соғысында жалғыз
ұлдарынан айрылып, қан жұтты.

56.

4-бөлім: РЕДАКЦИЯЛАУ
КӨПТІК МАҒЫНАДАҒЫ ТЕРМИНДЕР
«Кинолар» деп жазуға болмайды. «Фильмдер»
деп жазуға болады. Кино – жеке сала,
фильмдер – сол саланың өнімдері.
«Музыкалар» деп жазуға болмайды. «Әндер» деп
жазуға болады. Музыка – жеке сала, әндер –
сондағы өнімдер.
«Техникалар» деп жазуға болмайды. «Машиналар»
деп жазуға болады. Ауыл шаруашылық
техникасы. Ауыл шаруашылық машиналары.

57.

5-бөлім: ЖАРИЯДАН СОҢ
КӨКЕК БОЛМАУ КЕРЕК
Автор жазған мәтінін баспасөзге, сайтқа
шыққан соң оқығаны, эфирде айтылып
жатқанда тыңдағаны – өте пайдалы.
Шерхан Мұртаза өзі басқарған газеттің әр нөмірі
шыққан соң қайталап оқып, бірнеше ескертпені
жазып қоятын.
«Хабар» агенттігінің қазақ тіліндегі «Жаңалықтар»
бағдарламасын бүкіл журналистер бірге отырып
қарайтын.

58.

Зейін қойып
тыңдағандарыңызға
рақмет!