Табиғат пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау

1.

Сабақтың тақырыбын анықтаңыздар

2.

Сабақ тақырыбы
Табиғат пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау
Сабақ мақсаттары Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға теріс әсерін
анықтайды және оны азайту жолдарын ұсынады (жергілікті /
өңірлік компонент негізінде)
Бағалау
критерийлері
Талдау
Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға теріс әсерін
анықтайды
Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға теріс әсерін
азайту жолдарын ұсынады

3.

4.

тиімді
тиімсіз
Табиғатты пайдалану
түрлері
Ресурсты
Салалық
Суды пайдалану
Орманды пайдалану
Жерді пайдалану
Көліктік
Өнеркәсіптік
Рекреациялық
Территориалды
Жаһандық
Аймақтық
Жергілікті

5.

• https://www.youtube.com/watch?v=XhC-

6.

• Табиғатты тиімді пайдаланудың соңғы мақсаты адамзаттың өмірі
мен шаруашылықтың дамуына қолайлы жағдай туғызу болып
табылады.
• Табиғатты рациональды пайдалану өнеркәсіп пен ауыл
шаруашылығын табиғатты қорғау технологияларға көшуді
көздейді.
«Табиғатты қорғау
технологиялар» ұғымын
қалай түсінесіздер?

7.

8.

9.

10.

11.

Қазіргі кезде бізді қоршаған ортаның ластаушы көздерін төмендегідей топқа
бөлеміз:
Физикалық ластану – радиактивті заттар, электромагнитті
толқындар, жылу, шулар және тербелістер.
Химиялық ластану – көміртегі өнімдері, күкірт, көмірсулар,
шайынды сулар, пестицидтер, гербицидтер, фторлы қосылыстар,
ауыр металдар, аэрозолдар.
Биологиялық ластану – ауру қоздырғыш бактериялар мен
вирустар, құрттар, қарапайымдылар, шектен тыс көбейіп зиян
келтіретін жәндіктер.
Эстетикалық зиян – табиғаттың қайталанбас сұлу
ландшафтарының бүлінуі, орман- тоғайлардың жоғалуы, т.б.

12.

• Н.Ф.Реймерс(1992) :
• 1)табиғи ресурстарды
қайта өндіру,қорғау;
• 2) тіршілік ортадағы табиғи
шарттарды пайдалану және
қорғау;
• 3) табиғи жүйелердің тепетеңдігін тиімді
өзгерту,қайта қалпына
келтіру және сақтау;

13.

пайдалану
Табиғатты
Салалық
Табиғат ресурстарын бір
шаруашылық саласы
шегінде пайдалану
Ресурстық
Кез келген жекеленген
ресурс түрін
шаруашылықта пайдалану
Аумақтық
Табиғат ресурстараын
белгілі бір аумақ
деңгейінде пайдалану

14.

15.

Мұнай қалдықтарының топыраққа әсері

16.

Қоршаған ортаны радиоактивті элементтермен және
радияциялық сәулелермен ластайды. Бұдан басқа атом
өнеркәсібі радиоактивті қалдықтардың көзі . Келесі бір
қауіпті радинуклид – стронций-90, ол ядролық
сынақтардың нәтижесінде түзіледі (жартылай бөліну
периоды 27,7 жыл). Стронций қанда патологиялық
құбылыстар тудырады, ішке қанның құйылуына, сүйек
кемігінің құрлысының бұзылуына әкеледі.
Зақымданған соң ұзақ мерзімнен кейін ақ қан ауруы
болуы мүмкін.

17.

18.

19.

Шаруашылықта қандай суды қолданады?
• Экономиканың қандай салаларында су қолданылады?

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

Мәтінмен жұмыс.Мәтіннен қажетті ақпараттты жазып
алу
-Қазіргі кезде таб. Түрлері мен сипаты қандай:
-жер ресурстарын пайдаланудағы басты мәселелер және
берілген сандар
-орман ресурстарының қысқаруы қалай орын алып жатыр
-табиғатты жалпы пайдалану мен арнаулы пайдалану
түсінігі

27.

Картамен жұмыс.
Физикалық және саяси карталарды пайдаланып:
• Су ресурстарымен қамтылған 5 елді көрсетіңіздер;
• Су қорларына тапшы 5 елді анықтаңыздар;
• Сумен қамтамасыз етіудің себептерін анықтаңыздар;
• Экономика салаларының су ресурстарын қолдану диаграммасын
құрыңыздар.

28.

29.

30.

31.

Табиғи
рекреациялық
ресурстарды
пайдалану
Жерді
пайдалану
Суды
пайдалану
Табиғатты
пайдалану
түрлері
Орманды
пайдалану
Жануарлар
дүниесін
пайдалану
Әуе
кеңістігін
пайдалану