Menejment va marketing

1.

TOSHKENT SHAHAR MOLIYA
INSTITUTI MMT 81-K GURUH
TALABASI RAXIMOV SUXROBNING
MARKETING VA MENEJMENT
FANIDAN TAYYORLAGAN TAQDIMOTI

2.

1
■ Mavzu:Insoniy munosabatlar maktabining mohiyati va
shakllanishi
■
Reja:
■ 1.Insoniy munosabatlar maktabi nazariyasining paydo
bo’lishi
■ 2.Insoniy munosabatlar maktabining namoyondasi D.Makgregor
■ 3.E.Meyo va D.Mak-Gregor nazariyasi farqi

3.

2
■ Insoniy munosabatlar» maktabining mohiyati va
shakllanishi.1820-1830 yillari AQSH da ilmiy va mumtoz
menejmentlarga muqobil xarakat sifatida «teylorizm»ga
qandaydir darajada qarshi turuvchi yangi nazariya – «Insoniy
munosabatlar» maktabi paydo bo’ldi. Bu maktabga
amerikalik jamiyatshunos va ruhshunos E.Meyo (18801949) asos soldi.

4.

3
■ Bu maktab nuqtai nazaridan:
■ ishchi–bu fikrsiz robot emas, balki obro’-e‘tiborga,
o’z-o’zini xurmat kilishga, o’z qadr-qimmatini xis
etishga;
■ boshqa kishilar tomonidan ma‘qullashga, shaxsiy
maqsadlar va manfaatlarga erishishga intilishda
muayyan ijtimoiy ehtiyojlarga ega bo’lgan individdir.

5.

4
■ Ayni individlar kompaniya va firmalarning manbai ekanligidan kelib
chiqib, insoniy munosabatlar maktabi boshqaruvining:
■ tashabbuskorlikdan;
■ ishchilar bilan hamkorlikdan;
■ kompaniyada «birdamlik ruhi» va «mushtaraklik tuyg’usi»ni
shakllantirishdan foydalanish hamda ularni rag’batlantirishga
asoslangan tegishli usullarni ishlab chiqdi.

6.

5
■ Bu maktabning yana bir namoyondasi Amerikalik olim D.MakGregor (1906-1964) inson xulq-atvorining ikki modeli, xodimning
o’z mehnatiga ikki xil munosabatda bo’lishi mumkinligini inobatga
olib X(iks) va U(igrik) nazariyasini yaratdi.
■ X (iks) nazariyasiga ko’ra, namunaviy yollanma ishga-tabiatan
yalqov bo’lgan kishi, shu sababli u topshirilgan ishdan bo’yin
tovlashga urinadi, unda izzattalablik, ma‘suliyat sezish, faxmfarosat yetishmaydi. Bunday holda xodimni doimo majburlash,
nazorat qilish, jazolash va jarima solish bilan qo’rqitib turish zarur.

7.

6
■ U (igrik) nazariyasi birinchisiga qarama qarshi: yollanma
ishchilar tabiatan faol, ularga tashabbuskorlik va
uddaburonlik, o’z zimmasiga ma‘suliyat olish solohiyati xosdir.
Bunday holda menejerning vazifasi kishilar o’z maqsad va
manfaatlariga g’oyat maqbul tarzda erishadigan shart –
sharoitni yaratishdan iborat bo’lgan. Bu nazariyaga muvofiq
keluvchi ishchini rag’batlantirish va unga qulay muhit yaratib
berishgina kifoya qiladi.

8.

7
■ Albatta, xar ikkala nazariya ham faqat nazariyadir.
Amaliyotda ular sof ko’rinishda uchramaydi. Inson
murakkab va ziddiyatli mavjudot. U o’zida ham birinchi, ham
ikkinchi modellar sifatini mujassamlashtiradi.
Boshqarishning yuksak san‘at ekanligi ham ana shu ikki
jixatni uyg’unlashtiradi.

9.

8
■
Xulosa:Bu mavzudan qilgan Xulosam Insoniy munosabatlar maktabini ilmiy va mumtoz
menejmentlarga muqobil xarakat sifatida «teylorizm»ga qandaydir darajada qarshi turuvchi yangi
nazariya deb xisoblashgan. Bu maktab nuqtai nazaridan ishchi–bu fikrsiz robot emas, balki obro’e‘tiborga, o’z-o’zini xurmat kilishga, o’z qadr-qimmatini xis etishga, boshqa kishilar tomonidan
ma‘qullashga, shaxsiy maqsadlar va manfaatlarga erishishga intilishda muayyan ijtimoiy
ehtiyojlarga ega bo’lgan individdir. Bu maktabning yana bir namoyondasi Amerikalik olim D.MakGregor (1906-1964) inson xulq-atvorining ikki modeli, xodimning o’z mehnatiga ikki xil
munosabatda bo’lishi mumkinligini inobatga olib X(iks) va U(igrik) nazariyasini yaratgan ekan. X
(iks) nazariyasiga ko’ra, namunaviy yollanma ishga-tabiatan yalqov bo’lgan kishi, shu sababli u
topshirilgan ishdan bo’yin tovlashga urinadi, unda izzattalablik, ma‘suliyat sezish, faxm-farosat
yetishmaydi. Bunday holda xodimni doimo majburlash, nazorat qilish, jazolash va jarima solish
bilan qo’rqitib turish zarur. U (igrik) nazariyasi birinchisiga qarama qarshi: yollanma ishchilar
tabiatan faol, ularga tashabbuskorlik va uddaburonlik, o’z zimmasiga ma‘suliyat olish solohiyati
xosdir. Bunday holda menejerning vazifasi kishilar o’z maqsad va manfaatlariga g’oyat maqbul
tarzda erishadigan shart – sharoitni yaratishdan iborat bo’lgan. Bu nazariyaga muvofiq keluvchi
ishchini rag’batlantirish va unga qulay muhit yaratib berishgina kifoya qiladi. Albatta, xar ikkala
nazariya ham faqat nazariyadir. Amaliyotda ular sof ko’rinishda uchramaydi. Inson murakkab va
ziddiyatli mavjudot. U o’zida ham birinchi, ham ikkinchi modellar sifatini mujassamlashtiradi.
Boshqarishning yuksak san‘at ekanligi ham ana shu ikki jixatni uyg’unlashtiradi

10.

9
E’tiboringiz uchun
raxmat!!!!