Майда ерiмейтiн. Витаминдер

1. Қ.А.Яссауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті. СӨЖ

Қабылдаған:Тулешова Э.Ж
Орындаған:Сарсенбай Н.Е
Тобы:ЖМ-307

2.

• Майда ерiмейтiн
Витаминдер.

3.

Кіріспе
1 Майлардың табиғатта кездесуі
мен маңызы
2 Майлардың құрамы мен
құрылысы
3 Алу жолдары
4 Физикалық қасиеттері
5 Химиялық қасиеттері
6 Пайдаланған әдебиет

4.

Майда еритін витаминдер А (ретинол), Д
(кальциферол),Е (токоферол),К (нафтохинондар)
•1. А витамині (ретинол) жайлы түсінік
•2. А витаминінің кездесетін орны
•3. А витаминінің биологиялық мәні
•4. А витаминінің жетіспеушілігі
•5. Д витамині (кальциферолдар) жайлы түсінік
•6. Д витаминінің биологиялық мәні
•7. Д витаминінің гиповитаминозы және гипервитаминозы
•8. Е витамині (токоферолдар) жайлы түсінік
•9. Е витаминінің биологиялық мәні
•10. Е витаминінің гиповитаминозы
•11. К витамині (нафтохинондар) жайлы түсінік
•12. К витаминдерінің биологиялық мәні және жетіспеушілігі
•13. Қорытынды
•14. Қолданылған әдебиеттер.

5.

Бұл топқа жататын витаминдер суда ерімейді,
органикалық еріткіштерде: спирт, бензин,
хлороформ, ацетон, т.б. жақсы ериді.
А витамині (ретинол, антиксерофтальмиялық
витамин)
Ретинолды зерттеу 1909 жылы басталып, 1933
жылы синтезделген. А витаминінің бірнеше
витамерлері бар – А1, А2, А3; ішінде ең көп
тарағаны – А1 (теңіз балықтарының бауырында
көп болады).
Бұлардың бір-бірінен айырмашылығы формулада
көрсетілген, яғни А2 витаминінің β-ионон
сақинасында екінші қос байланысы бар:

6. Витаминдер шеруі:

• А витамині- организмнің өсуіне қатысады. А витаминінің
жетіспеушілігі ішек аурулары мен респираторлық
инфекциялардың қаупін 2-3 есеге жоғарылатады. Aдам
қараңғыда көре алмайтын “тауық соқыр” ауруына
шалдығады.А витамині(ретинол)-көздің көру қабілетін
арттырады,терінің жаңаруына,зақымданған жері болса
оның тез жазылуына әсер етеді,жас ағзадағы сүйектің
қатаюына,бүйректі қорғауға ықпалы бар.
А витамині балық майында,сиырдың бауыры мен сары
майда,жұмыртқа мен сүтте бар.А витамині каротині бар
тағамдарды пайдаланғанда қалпына келеді.Каротин
сәбізде,көк жуа,қызыл бұрыш,өрік,асқабақ пен қызанақта
кездеседі.

7. В1 (тиамин,кокарбоксилаза) - ағзадағы көмір қышқылы мен су айналысының тепе-теңдігін реттейді,атеросклероздың дамуын тежейді.

• В6(пиридоксин,пиридобене)- жүйке жүйесінің
қызметін реттейді,амин қышқылының және
майдың айналысын арттырады.Жүректің
қалыпты жұмыс істеуін жақсартады.
В12(цианкобаламин)- эритроциттердің қалыпты
жетілуі үшін қажет,қан айналымын
реттейді,қаназдық ауруының алдын алуға себеп
болады.
В витаминдері көбіне ет өнімдерінде кездеседі.
Теңіз капустасы,соя,қара нан -В6 витаминіне бай.

8. С витамині(аскорбин қышқылы)-орталық жүйке жүйесіне оң әсер етеді,инфекцияға қарсылықты күшейтеді.Қатерлі ісіктің пайда болуына жол берме

С витамині(аскорбин қышқылы)-орталық
жүйке жүйесіне оң әсер етеді,инфекцияға
қарсылықты күшейтеді.Қатерлі ісіктің пайда
болуына жол бермейді.
С витамині-суық тиюден болатын тұмауға да
таптырмайтын ем.С витамині адам ағзасында
өздігінен түзілмейді. Мұны итмұрыннан,
қызыл бұрыштан, қырыққабаттан,лимоннан
алуға болады.Әсіресе лимон шырынын табиғи
түрде пайдаланған жөн.

9. Д витамині(рокальтрол,вигантол)-фосфор- кальцийлі алмасуды күшейтеді,сүйектің минералдануы мен қатаюына ықпалы бар.Мешелге қарсы қолданы

Д витамині(рокальтрол,вигантол)-фосфоркальцийлі алмасуды күшейтеді,сүйектің
минералдануы мен қатаюына ықпалы
бар.Мешелге қарсы қолданылады.
• Д витаминін жұмыртқаның сары узы мен
сүт,балық арқылы пайдаланамыз.Күннің
астында 10-15 минут жүргеннің де пайдасы
бар.

10. Е витамині(токоферол,эвитол)- белок пен майдың алмасуына ықпалы бар,ағзаға ауа жетіспеген кезде демеп жіберетін қабілетке ие, қан тамырлар

Е витамині(токоферол,эвитол)- белок пен
майдың алмасуына ықпалы бар,ағзаға ауа
жетіспеген кезде демеп жіберетін қабілетке ие,
қан тамырларының қызметін реттейді.
• Е витамині- жұмыртқада, өсімдік майларында,
яғни қыста пайдаланатын тағамдарда көбірек
болады.

11.

• Тағамда витамин мол болса,организмнің жұқпалы
ауруларға төзімділігі артып,қартаю процесі
тежеледі,дәрілік заттардың тиімді әрекеті артады.
Витаминдер организмнің күнделікті тіршілігінде
жұмсалады.Сондықтан витаминдер қорын
толықтырып отыру керек.Тәулігіне бір адамға 200
мг витамин қажет.Витаминдердің құрамына С,О,Н
элементтерінен басқа N, S, Cl элементтері,сондай-ақ
әр түрлі
функционалдықтоптар:гидроксил,карбоксил,амин,т
.б. топтар кіреді.Витаминдер химиялық құрамы
және физикалық күйі тұрғысынан бір-біріне
ұқсамайды, бірақ барлығы да ферменттермен бірге
май,көмірсу,белок алмасуларына
қатысады,катализдік рөл атқарады.

12.

Ағзаға қажетті
барлық заттары
бар 10 тағам

13. Ғылыми хабарлама:

• Ағзаға қажетті барлық заттары бар 10
тағамның қатарына мыналар кіреді:
қызанақ,сүт,айран,картоп,шпинат,балық,
банан,қара нан,бұршақ,өсімдік майы.
• Зерттеушілер мынадай пікір айтады:егер
осы он тағамды дастарханыңызға үнемі
қоятын болсаңыз,жас әрі ақыл-ойыңыз
сергек бола отырып,90 жасқа дейін өмір
сүре аласыз.

14. Пайдаланған әдебиеттер:

• 1.Химия,11. Р.Жұмаділова,С.Әлімжанова.
Алматы “Мектеп” 2007.
• 2.”Химик анықтамалығы” журналы.
№3,2009. Алматы “Телеарна”.
• 3. “Жас Алаш” газеті.
• 4. Биология,8.Р.Әлімқұлова,Р.Сәтімбеков
Алматы “Атамұра” 2008.

15. Назар аударғандарыңыз үшін РАХМЕТ!!!