Полимерлену. Полимерлердің түзілу әдістері

1. Полимерлену

2.

10.4.2.21 полимерлену реакцияларының мәнін
түсіндіру;
10.4.2.2.2 химиялық реагенттерге қатысты
пластмассалардың салыстырмалы инерттілігін
экспериментальды түрде дәлелдеу;

3. Полимер

Полимерлер (грек. "поли"—көп, "мерос"—бөлшек) - молекуласы
бірнеше қайталанып отыратын, бірдей құрылымдық буындардан
тұратын жоғары молекулалы қосылыстар.
Мысалы, полиэтилен этиленнің полимерленуі
нәтижесінде алынады: CH2=CH2
...-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-...
немесе (-CH2-CH2-)n
Стр 1

4. Макромолекула

Полимер молекуласы макромолекула деп аталады ( грек. "макрос" –
үлкен, ұзын).
Макромолекуланың молярлық массасы 10 мың мен 100 мың атом
бөлшектеріне дейін жетеді.
Стр 2

5. Полимерлердің түзілу әдістері

Мономерлерден полимерлерді синтездеу екі түрлі реакцияға негізделген:
полимерлену және поликонденсация
Стр 3

6. Полимерлену

Полимерлену — мономерлердің активті орталыққа тізбектеліп қосылуының
нәтижесінде макромолекулалардың түзілу (nM (—M—)n) процесі.
Полимерлену - бұл тізбекті үрдіс және бірнеше сатыда жүреді:
1.
1. Бастамашылық
2.
2. Тізбекті өсу
3.
3. Тізбектің үзілуі
Стр 4

7.

Химиялық таза полимерлердің макромолекулалары
қайталанып отыратын құрылым
буындарынан құралады.
Құрылым буындарының саны полимерлену
дәрежесі – n деп аталады, оның сан мәні 1000-нан
1 млн-ға жуық болуы мүмкін.

8. Сополимер

Поликонденсация
Поликонденсация реакциясы деп бірнеше мономерлердің бір-бірімен
әрекеттескенде, қарапайым кіші молекулалы затты (көбіне суды) бөле
отырып бірігуін айтамыз
n H2N-(CH2)5-COOH ® H-[-NH-(CH2)5-CO-]n-OH + (n-1) H2O;
n HOOC-C6H4-COOH + n HO-CH2CH2-OH ®
® HO-(-CO-C6H4-CO-O-CH2CH2-O-)n-H + (n-1) H2O
Стр 11

9. Поликонденсация

Пластмасс үлгілерін анықтау
№ Сыртқы
түрі
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Жануға
әсері
Қыздыру Қышқылдар Пластмасс Құрылымдық
ға әсері мен сілтілерге алардың
буыны
қатынасы
атауы

10.

Пластмассаларды анықтау
№ Пластмасс
алардың
атауы
Құрылымдық
буыны
Сыртқы
түрі
Жануға
әсері
Қыздыруға
әсері
Қышқылдар
мен сілтілерге
қатынасы
1.
Полиэтилен
(-CH2 – CH2-)n
Ұстағанда май
тәрізді,
парафинге
ұқсас
Жанған парафиннің иісін
шығарып, көкшіл
жалынмен жанады.
Жалыннан алса да жануын
тоқтатпайды.
Жұмсарады.
Балқыған күйінде
жіп созуға болады.
Ерімейді
2.
Поливинилхлорид
(-CH2 – CH-)n
Cl
Түссіз, мөлдір
Түтіндеп жанады.
Жалыннан алса бірден
жануын тоқтатады.
Жұмсарады және
тез ыдырай
бастайды.
Ерімейді
3.
Полистирол
(-CH – CH2-)n
C6H5
Ерімейді
Мөлдір, қатты, Ыдырау өнімдерінде
Жұмсарады.
шыныға ұқсас. стиролға тән иісі бар,
Балқымасынан жіп
түтіндеп жанады, жалыннан созу оңай.
алған соң да жана береді.
4.
Полиметилметакрилат
CH3
(-CH2 – C -)n
CООСH3
5.
Фенолформальдегид
6.
Полипропилен
(-CH2 – CH-)n
CН3
Мөлдір, қатты,
сырты жұмсақ.
Беті оңай
айғыздалады,
морт
сынбайды.
Берік, қатты
Ерімейді
Эфирдің иісін шығарып,
Жұмсарады, бірақ
жіп
созуға
келмейді.
көкшіл жалынмен, өзіне тән
шытырлаған дыбыс
шығарып жанады.
Фенолдың иісін шығарып,
күйеленіп жанады.
Жалыннан алса, біртіндеп
сөнеді.
Қатты
қыздырғанда
ыдырайды.
Ерімейді
Ақ түсті,
қатты зат,
қолға майдай
сезіледі.
көкшіл жалынмен жанады.
Жалыннан алса да жануын
тоқтатпайды.
Жоғары
температурада
жұмсарады,
балқымасынан жіп
созуға болады.
Ерімейді

11.

Қорытынды:
1- пакеттегі үлгі: полистирол
2- пакеттегі үлгі: поливинилхлорид
3- пакеттегі үлгі: полиэтилен
4- пакеттегі үлгі: фенолформальдегид
5- пакеттегі үлгі: полиметилметакрилат
6- пакеттегі үлгі: полипропилен

12.

Полиэтилен –(CH2-CH2)n–
термопластикалы полимер. Қолмен ұстағанда май
тәрізді білінетін ақ түсті зат. Сыртқы түрі жағынан
парафинге ұқсас. Полиэтилен судан жеңіл, жаққанда
күйесіз көгілдір түспен жай жанады, бөлме
температурасында ешбір еріткіште ерімейді.
Оны жоғары қысымда
және төменгі
қысымда этиленді полимерлеу арқылы алады.

13.

Полиметилметакрилат
–[CH2-C(CH3)CO2CH3]n– термопластикалық,
өте мөлдір, қатты зат, УК сәулелерді өткізеді. Ол
ацетонда, хлорлы көмірсутектерде, күрделі
эфирлерде ериді.

14.

Полихлорвинил–(CH2-CHCl)n–
термопластикалы материал, механикалық беріктігі
жоғары, жанбайды. Поливинилхлорид негізінде екі
пластмасса алынады: винипласт, пластикат.
Химиялық және құрылымдық зерттеулер арқылы
полихлорвинилдің молекуласындағы хлор атомдары
1,3 жағдайларда орналасатыны анықталды:
....---СН2 – СН- СН2 – СН – СН2- ....
СI
CI

15.

Полистирол–[CH2-CH(C6H5)]n–
-термопластикалы полимер, мөлдір, қатты,
шыныға ұқсас материал. Молекулалық массасы
250-350 мыңға дейін болады. Ауа қатысында
қыздырғанда 1500С- та айырыла бастайды.
Полистиролдағы фенил топтары макромолекулада
1,3-жағдайларында орналасады:
...СН2-СН-СН2-СН-СН2-СН|
|
|
С6Н5 С6Н5
С6Н5

16.

Рефлексия