Өкпенің инфильтратты туберкулезі

1.

С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА
УНИВЕРСИТЕТІ
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ
МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ
ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА
Орындаған:Тогызбаева П
Тексерген: доц. Макулбаева У.Т
Топ: 001-02к
Алматы, 2017 жыл

2.

Жоспары:
I. Кіріспе;
II. Негізгі бөлім;
Эпидемиология, патогенез
Клиникалық түрлері, клиника мен
диагностикасы
Салыстырмалы ажырату диагностикасы
Клиникалық мысалдар
III. Қорытынды;
IV. Пайдаланылған
әдебиеттер.

3.

Өкпенің инфильтратты туберкулезі
Инфильтратты туберкулез –
перифокальді қабынуы бар бір немесе
бірнеше казеозды ошақтармен
сипатталатын және бірнеше бөлікшелерге
немесе өкпе бөліктеріне таралатын жедел
және үдемелі ағымға бейім үрдіс.
Локализация - жиі 1,2,6 сегмент
Себебі:
• Массивті суперинфекция
•Қосымша аурулар
•Ашығу
•Стресс, психоэмоциональді жарақат
•Гормональді бұзылыс
•Гормональді препараттарды қабылдау

4. Эпидемиология

Өкпенің инфильтратты туберкулезі
Эпидемиология
Тыныс алу ағзаларының туберкулезімен бірінші рет ауырған
науқастардың ішінде инфильтратты туберкулез 55-65% , ал
туберкулез диспансерінде тұратын науқастар ішінде 30-40%
–ға жетеді.
Инфильтратты туберкулезбен негізінен ересек адамдар, оның
ішінде жастар ауырыды. Кейде қартайған, қарт адамдарда да
байқалуы мүмкін.

5. Патогенез

Негізгі 3 жол:
1. Ошақты қалдық өзгерістердің эндогенді
реактивациясы.
2. Суперинфекция нәтижесінде жаңа казеоздынекрозды ошақтардың дамуы.
3. Қант диабеті, созылмалы алкоголизм фонында
тіндерде экссудативті реакциялар дамуға
бейімділігі .

6.

Патогенез
Ошақты созылмалы туберкулез
Жаңа ошақты туберкулез
Үдемелі даму: лимфангит, бронхит, сбілген ошақтар
ТМБ көп популяциясы ЖСБТ
индукциясы,
Фагоцитоз супрессиясы
ТМБ аз популяциясы ЖСБТ
индукциясы,
Фагоцитоз индукциясы
Перифокальді (ошақтың айналасында ) қабыну
Продуктивті қабынудың
басым болуы
Экссудатты қабынудың
басым болуы
-ТМБ қарқынды көбеюі
-Казеоздың ыдырауы
-Казеаоздың еруі, қуыстың және
бронхогенді ошақтың түзілуі
Бұлт тәрізді
инфильтрат,лобит,
преисциссурит
Ыдыраумен,шашыраумен
жүретін инфильтрат
Домалақ және бронхолобулярлы инфильтрат

7. Клиника

• - азсимптомды ағымы 30%,
• - шамалы интоксикация и бронхөкпелік
синдром 40%,
• - жедел үдемелі ағамы 30%

8. Клиникалық түрлері

Өкпенің инфильтратты туберкулезі
Клиникалық түрлері

9. Өкпенің инфильтратты туберкулезі

Клиника және диагностика
Бронхолобулярлы және дөңгелек инфильтрат
Клиникалық белгілері(әлсіз):
•Әлсіздік
•Шаршағыштық
•Тәбеттің төмендеуі
•Дене қызуының эпизодикалық жоғарылауы
•Жиі алдын ала флюрографиядан өткенде ғана анықталады.
•Анамнез
•Аускультацияда өзгерістер жоқ
•Кеуденің зақымданған бөлігінің тыныс алған
кезде қалуы
•Ошақ өкпе үшында орналасса, иық
бұлшықеттерінің ауру сезімі
•Манту сынамасы: оң, нормергиялық
•Бронхоскопия: ТМБ+

10.

Өкпенің инфильтратты туберкулезі
Ренгенологиялық көрінісі
Бронхолобулярлы инфильтрат
Инфильтрат диаметрі 3 см
дейін дөңгелек немесе
полигональді пішінде, жиі
кортикальді зонадан(1,2,4
сегмент) өкпе түбіріне қарай
бағытталады.
Томограмма:Түрі біркелкі
конгломерат, айналасында
перифокальді қабыну әлсіз
қанықтықта болады

11.

Өкпенің инфильтратты туберкулезі
Ренгенологиялық көрінісі
Дөңгелек инфильтрат
•Жиі бұғанаасты аймақта диаметрі 2 см астам ,
дөңгелек немесе сопақ дұрыс емес пішінді және
бояу қанықтығы әлсіз немесе орташа
қанықтықта болады (классич. инф. Ассмана
Редекера).
•Инф. жиегі анық емес, өкпе түбірімен сызық не
жолақ тәрізді тығыздалған бронтар көлеңкесі
түріндегі “жол” арқылы байланысқан (симптом
“теннисной ракетки”)
• томограмма: инфильтратта тығыз және
кальцинацияланған ошақтар болады.

12.

Өкпенің инфильтратты туберкулезі
Клиника және диагностика
Бұлт тәрізді және бөлікті (лобит), бөлікаралық (перисциссурит)
инфильтрат
Клиникалық белгілері:
•Жедел басталады
•Айқын улану белгілері
•Қақырықпен жөтел( кейде қан аралас)
•Дене қызуының қатты жоғарылауы
•Плевраның зақымдануы: зақымданған жақта ауру сезімі
•Тыныс алуға байланысты
•Анамнез
•Перкуторлы дыбыстың қысқаруы, дауыс дірілінің
күшеюі,везико-бронхиалді тыныс, ылғалды майда
көпіршікті сырыл
•Манту сынамасы: норм- ,гиперергиялық
•Ыдырау болса :массивті Бб

13.

Өкпенің инфильтратты туберкулезі
Ренгенологиялық көрінісі
Бүлт тәрізді инфильтрат
•1-2 сегментті қамтитын
гомогенді емес көлеңке
•Пішіні дұрыс емес, шеті
анық емес.
•Жылдам ыдырайды

14. Өкпенің инфильтратты туберкулезі

Ренгенологиялық көрінісі
Лобит
• өкпенің бөлігін қамтитын
гомогенді емес таралған
күңгірттену
•орналасуы мен формасы
зақымданған бөлікке
байланысты
•шекаралары тығыздалған
бөлік аралық плеврамен
шектелген.

15.

Өкпенің инфильтратты туберкулезі
Ренгенологиялық көрінісі
Перисциссурит
•Жиі өкпенің жоғарғы бөлігінде, бөлік
аралық жүлге шекарасында орналасады.
•Ұшбұрышты форма (треугольник Сержана)
•Негізі сыртқы, ұшы өкпе түбіріне
бағытталады.
•Төменгі шекарасы анық, жоғарғы шекарасы
анық емес

16. Өкпенің инфильтратты туберкулезі

Салыстырмалы ажырату диагностикасы
1
2
3
4
5
• Пневмония (ошақты, полисегментарлы,
крупозды, деструктивті).
• Перифериялық рак.
• Эозинофильді инфильтрат
• Өкпе инфаркты
• Өкпе абсцессі

17. Инфильтратты туберкулездің салыстырмалы ажырату диагностикасы

Белгілері
Пневмония
Эозинофильді
инфильтрат
Перифериялық
рак
Аурудың басталуы Жиі жеделдеу, аз
симптомды
Жиі жедел
Жиі жедел, аз
байқалады
Жиі байқалмайды
Анамнез
ТБ контакт, ТБ
қалдық өзгерістері
ЖРВИ, суық
тию,пневмония
Аллергиялық
анамнез
-
Ылғалды сырыл
Деструкция
кезінде
жиі
сирек
-
Гемограммадағы
өзгерістер
Лейкоцитоз
нейтрофилезбен
Лейкоцитоз, ЭТЖ
Қанда
эозинофилия
Соңғы сатысында
анемия , ЭТЖ
Бактериология
лық әдіс
(қақырық)
ТМБ +
Патогенді
вирустыбактериялы флора
Цитология
(қақырық)
Бронхоскопия
(қақырық)
Инфильтратты
туберкулез
20-40 % бронх Т
Катаральді
эндобронхит
-
Қалыпты
сапрофитті флора
эозинофильдер
Кейде атипиялық
клеткалар
өзгеріссіз
Бронхтың ісіктік
зақымдануы

18. Рентгенологиялық белгілері бойынша

Өкпенің инфильтративті туберкулезі
Рентгенологиялық белгілері бойынша
Белгілері
Инфильтративті
туберкулез
Көлеңке
локализациясы
Жиі жоғарғы –
артқы бөлікте
Көлеңке сипаты
Инфильтраттың
типіне
байланысты
Өкпе суреті
Динамика
пневмония
Эозинофильді
инфильтрат
Жиі ортаңғы және төменгі бөлікте
Орташа немесе аз
интенсивтілікте
Гомогенді аз
интенсивтілікте
Күшейген
Емдеу кейін 6-8
айда сорылуы
мүмкін
Перифериялық
рак
Көлеңке тез
жоғалады
Біркелкі
интенсивтілікте
Өзгеріссіз
6-12 аптада
жоғалады немесе
басқа орында
дамиды
Жарты жылда екі
еселенуі мүмкін

19. Жедел өкпе абцессі

Инфильтратты туберкулездің салыстырмалы
ажырату диагностикасы
Жедел өкпе абцессі
• Дене температурасы туберкулезге қарағанда жоғары
• Аурудың басында лейкоцитоз жиі жоғары (до 15-20х109/л), кенет ЭТЖ ,
лейкоцитарлы формула айқын солға жылжыған.
• Абцесс жетілген кезде айтарлықтар көлемде жағымсыз иісті іріңді қақырық
бөлінеді .
• Жиі өкпенің ортаңғы, төменгі бөліктерде дамиды.
• Әр түрлі калибрлі ылғалды, дыбысты сырылдар естіледі.
• Рентгенологиялық әдісте: горизонтальді деңгейде сұйықтығы бар ыдырау
қуысы көрінеді.
• Қақырықта эластикалық талшықтар +, ТМБ• Туберкулинді проба -

20. Өкпе инфаркты.

Инфильтратты туберкулездің салыстырмалы
ажырату диагностикасы
Өкпе инфаркты.
• Анамнезінде жиі аяқ веналарының флебиті, тромбофлебиті болады.
• Ауру жедел, кеуде де қатты ауру сезімі, жиі қан қақыру .
• Дене температурасы бірінші күннен көтерілмейді.
• Жиі плевритпен асқынады, өкпеде бастапқыда плевраның үйкеліс шумы естіледі,
кейін тыныс әлсірейді.
• Экссудат сипаты жиі геморрагиялық.
• Қақырықта ТМБ анықталмайды , туберкулинді проба -.
• Рентгеноогиялық көрініс: инфарк кезінде бір немесе бірнеше жиі ұшбұрыш пішінді
көлеңкелер, өкпенің әр түрлі бөлігінде орналасады, деструкциясыз, жаңа және ескі
ошақты өзгерістер
• Антикоагулянтті терапия пневмонияға қарсы еммен бірге жүргізілсе, ем
эффективті болады..

21. Нәтижесі

Өкпенің инфильтратты туберкулезі
Нәтижесі
Қолайлы
• Сорылу
• Тығыздану
• Тыртықтану
Солыстырмалы
қолайлы
• Туберкулома
Қолайсыз
• Кавернозды
туберкулез
• Фибрознокавернозды
туберкулез
• Өлім

22.

Науқас 35 ж. 2 апта бойы аздаған көлемде қақырықпен (иісі жоқ) жөтелге, дене температурасынының 37,2̊ С, 3
айда 7кг салмақ жоғалтқанына, күндіз әлсіздік, түнде тершіңдікке шағымданады.
Анамнезінде 1,5 ай бұрын деструктивті пневмония диагнозымен ем қабылдаған. Ем нәтиже бермеген.
Туберкулез, венерологиялық аурулармен ауырмаған. Отбасылық анамнез: Туберкулезбен ауыратын ағасымен
қарым-қатынаста болған. Аллергиялық анамнез: дәрі-дәрімекке, тағам түрлеріне аллергиясы жоқ.
Обьективті: жалпы жағдайы орташа ауырлықта. Перкуссия: оң өкпенің төменгі бөлігінде перкуторлы дыбыс
қысқарған. Аускультация:сол аймақта тыныс әлсіреген.
1. Болжам диагноз(шағым,анамнез,обьективті көріністері)?
2. Диф. диагностика жүргізіп, Қорытыңды диагноз қой ( ХАЖ-10 )?
3.Қай категорияда емдейді?
1.
Гемограмма: ЖҚА: лей:11х109 /л, с/я 82%, т/я 9%,
ЭТЖ 28 мм/сағ. Эозинофильдер:4%
2.
Рентген. көрінісі: оң өкпенің
төменгі бөлігінде контуры анық
емес, біркелкі емес күңгірттену.
Күңгірттену ортасында
горизонтальді сүйықтығы бар
ыдырау қуысы бар. Қуыс контуры
анық емес.күңгіртену өкпе
түбірімен байланысқан
Диагноз: оң жақ өкпе төменгі бөлігі S инфильтратты
туберкулезі, ыдырау фазасы, ТМБ+,1 категория, жаңа
жағдай
лим:19%,
Емі : 1 категория бойынша
Бактериологиялық, бактериоскопиялық зерттеу: ТМБ+
Туберкулинді сынама: +
Цитологиялық: атипиялық клеткалар, эозинофильлер жоқ

23. Тест сұрақтар

Тест сұрақтар
1. Өкпенің нфильтратты туберкулезінің қайсы клиникалық рентгенологиялық вариантары дұрыс емес:
а) бронхолобулярлы
б) дөңгелек
в) бұлттәріздес
г) перициссурит
д) гамартохондрома
2. Өкпенің инфильтратты туберкулезінде болатын асқынуларды көрсетіңіз:
а) қан түкіру, өкпелік қан кету, спонтанды пневмоторакс,
б) шектелген фиброз, индурациялық алаң
в) кеңінен таралған пневмофиброз
г) ішкі ағзалардың амилоидозы
д) Горнер синдромы, пневмосклероз
3.Абсцессде болатын қақырықты өкпенің инфильтратты туберкулезінде болатын қақырығынан ажырататын өзгешілік белгісін
көрсетіңіз:
а) «ауызын толтырып шығаратын», жағымсыз иісті, ірінді қақырық
б) иіссіз, шырышты қақырық,
в) шырышты – іріңді қақырық, қан жолағымен
г) аз мөлшердегі шырышты – іріңді қақырық
д) екі қабатты қақырық
4.Пневмонияны туберкулезді инфильтраттан ажырататын рентгендік белгілерді көрсетіңіз :
а) гомогенді құрылымындағы көлеңке
б) 1, 2, 6 сегменттердің зақымдануы
в) ыдырау қуысының болуы
г) өкпе суретінің күшеюі мен деформациясы
д) негізгі көлеңкенің айналасында полиморфты ошақтардың болуы
5.Кортикостероидты гормондар патогенетикалық ретінде туберкулездің қайсы түріне көрсетілген:
а) ошақты туберкулезге
б) инфильтратты туберкулезге
в) туберкуломаға
г) кавернозды туберкулезге
д) туберкулезді интоксикацияға

24.

6.Өкпенің инфильтратты туберкулезін қайсысы аурулармен жиі ажырату диагностикасын жүргізеді:
а) пневмониямен
б) өкпенің инфарктымен
в) эозинофильды инфильтратпен
г) пневмокониозбен
д) көрсетілген аурулармен
7. Инфильтратты туберкулездің жалғыстыру фазасы қанша ай жүргізіледі:
а) 4-5 ай
б) 5-6 ай в) 3-4 ай г) 2-3 ай
д) 6-7 ай
8.Инфильтратты туберкулездің емдік нәтижесі:
а) инфильтрация және ыдырау
б) эксцентриялық ыдырау
в) сорылу, тығыздану, туберкулема
г) казеозды пневмония
д) плеврит, себілу
9.Ең қолайсыз емдік нәтижесінде инфильтратты туберкулез қайсы түріне ауысады:
а) ошақты туберкулезге
б) кавернозды туберкулезге
в) фиброзды-кавернозды туберкулезге
г) циррозды туберкулезге
д) туберкуломаға
10 35 жастағы Қ. деген науқас кеуде қуысының ауыру сезіміне, әлсіздікке, жөтелге шағымданады. Қақырықта қан жолағы бар. 5
күндей дене қызуы субфебрильды болды. Өкпеде везикулярлы тыныс, сырылдар жоқ. Қақырықта ТБанықталмаған.
Лейкограммада: лейкоциттер – 9,5 х 109, эозинофильдер – 7 %, ЭТЖ – 20 мм/сағ. Рентгенограммада: оң жақ өкпенің 2-ші
сегментінде диаметрі 4 см-ге дейін, шеті салыстырмалы анықтықтағы, бояу қаңықтығы әлсіз гомогенді күңгіртену көлеңкесі
көрінеді. Сіздің болжама диагнозыңыз:
а) жоғары бөліктік пневмония
б) инфильтратты туберкулез
в) ракты пневмония
г) эозинофильды инфильтрат
д) абсцестелген пневмония

25. Жауаптары

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Д
А
А
Д
Б
Д
А
В
В
Б