Bola huquqlarini himoya qilishga oid Oʻzbekiston respublikasining milliy qonunchiligi

1.

Bola huquqlarini himoya
qilishga oid Oʻzbekiston
respublikasining milliy
qonunchiligi

2.

Reja
1 Bola huquqlari kafolatlari toʻgʻrisida OʻZBEKISTON respublikasining qonuni va
bolalarni ularni sogʻligʻiga zarar yetkazuvchi axborotdan himoya qilish.
2 Bola huquqlarini himoya qilish tizim takomillashtirish boʻyicha qoʻshimcha
chora-tadbirlar toʻgʻrisida OʻZBEKISTON respublikasi prezident qarori.
3 ota- onalik huquq va majburiyatlari.

3.

Bola huquqlari erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish tizimi yanada
takomillashtish bola kafolatlarining kafolatlarini taʼminlash va ushbu sohada
xalqaro majburiyatlarini bajarishning taʼsirchan tizimi yaratish maqsadida
qonunlar ishlab chiqildi.
Òzbekiston Respublikasi Prezidentining 2019- yil 22- apreldagi „Bola huquqlari
kafolatlarini yanada kuchaytirishga oid qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisidagi
PQ-4296- son qarori bilan OʻZBEKISTON respublikasi oliy majlisining inson
huquqlari boʻyicha vakili (ombudsman) oʻrinbosari bola huquqlari boʻyicha vakili
lavozimi joriy etilganligi maʼ lumot uchun qabul qilingan

4.

Bola huquqlari boʻyicha vakilining asosiy vazifalari va faoliyati yoʻnalishlari
etib quyidagilar belgilansin.
Birlashgan millatlar tashkilotining bola huquqlari toʻgʻrisidagi konvensiyasini
bajarish strategiyasini va bola huquqlari masalalari boʻyicha boshqa
hujjatlarni ishlab chiqish hamda amalga oshirishda ishtirok etish
Bolalar va ularning qonuniy vakillari orasida bola huquqlari erkinliklari va
qonuniy manfaatlarini tushintirish bola huquqlari va bola huquqlari boʻyicha
vakili faoliyati haqidagi halqaro hamda milliy normalar qoidalarini targʻib
qilish.

5.

Qonunchilik palatasi tomonidan 2017-yil 15-avgustda qabul qilingan senat
tomonidan 2017-yil 24-avgustda maʼqullangan. Ushbu qarorning maqsadi
bolalarni ularning sogʻligʻiga zarar yetkazuvchi axborotdan himoya qilish
sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
Agar Oʻzbekiston respublikasining xalqaro shartnomasida OʻZBEKISTON
respublikasining bolalarni ularning sogʻligʻiga zarar yetkazuvchi axborotdan
himoya qilish toʻgʻrisidagi qonunchilikgida nazarda tutilganidan boshqacha
qoidalar belgilangan boʻlsa xalqaro shartnoma qoidalari qoʻllaniladi .

6.

Axborot maxsulotining yoshga oid toifasi belgisi –axborot maxsulotining
yoshga oid toifasining grafik va (yoki) matinli belgisi.
Bolalar – oʻn sakkiz yoshga toʻlmagan ( voyaga yetmagan) shahxslar.
Bolaning sogʻligʻi – bolalarnining jismoniy , ruhiy va ijtimoiy jihatdan sogʻlamlik
holati.
Bolalar sogʻligʻiga zarar yetkazuvchi axborat- bolalar oʻrtasida tarqalishi ushbu
qonunga muvofiq taqiqlangan yoki cheklangan axborot mahsuloti .
Eksport- axborot maxsulotini ekspertizadan oʻtkazish va eksport hulolasini
berish yoki axborot maxsulotining yoshga oid tasnifini amalga oshirish uchun
maxsus vakolatli davlat organida akkreditatsiyalar oʻtgan shaxs.

7.

Ota- onaning huquq va majburiyatlari – oila huquqi sohasi.
Avvalo ata- onalar oʻz bolalariga nisbatan teng huquq va majburiyatlariga egadirlar
. Bu o Oʻzbekiston respublikasi konstitutsiyasining 46-moddasida nazarda tutilgan
hotin qizlar va erkaklar teng huquqligidan kelip chiqadi.
Bola haqida gʻamxoʻrlik qilish, unga talim tarbiya berish ota- ona uchun faqat
axloqiy qoida boʻlip qolmay balki konstitutsiyaviy huquq va burchdan ham iborat.
Oilaviy huquq 2turga boʻlinadi.
Shaxsiy huquq va majburiyatlari, mulkiy huquq va majburiyatlari.
Oʻzbekiston respublikasi oila qonuniga koʻra oʻz farzandlari bilan birga yashash
,ularning tarbiyasi bilan shugʻullanish,ota-onalik huqularini mustaqil ravishda
amalga oshirish bolalarning sogʻligʻi, jismoniy, ruhiy,maʼnaviy va axloqiy kamolaoti
haqida gʻamhoʻrlik qilish, bolalarning qonun hujjatlarida belgilangan zarur
darajada taʼlim olishini taʼminlash bolalarning huquq va majburiyatlarini himoya
qilish kabilar kiradi.

8.

Oilaviy huquqiy manfaatlarda qonunchilik bolalar manfaatining ustuvorlogini
belgilaydi.Ota –ona va bolalar oʻrtasida kelishmovchliklar mavjud boʻlganda vasiylik
va homiylik organi bolalarning huquq va manfaatlarini himoya qilish uchun vasiylik
tayinlaydi.
Ota va ona oʻz bolalariga nisbatan teng huquq va majburiyatlariga egadirlar.
Farzand toʻla muomalaga layoqatli boʻlsa uning majburiyatlari boʻyicha hususan u
yetkazgan zarar oqibatida kelib chiqqan majburiyatlar boʻyicha ota-onalar
javobgar boʻlmaydilar.
Shaxs quyidagi hollarda toʻla muomalaga layoqatli deb topiladi.
Voyaga yetganda (18yoshga toʻlganda ).
Voyaga yetmagan shaxsni toʻla muomalaga layoqatli deb topish (emansipatsiya).
Voyaga yetmaga shaxs qonuniy nikoh munosabatlariga kirishganda .

9.

Ota – ona farzandlikka oluvchilar va homiy emansipatsiya qilingan voyaga
yetmaganlarning majburiyatlari boʻyicha xususan yetkazgan zarar oqibatida
kelib chiqqan majburiyatlar boʻyicha javobgar boʻlmaydilar.
Ota –ona oʻz bolalarini tarbiyalash huquqiga ega va tarbiyalashi shart.
Ota-ona oʻz bolalarining tarbiyasi va kamoloti uchun javobgardir.
Ular oʻz bolalarining sogʻligʻi jismoniy, ruhiy , maʼnaviy va axloqiy kamolaoti
haqida gʻamhoʻrlik qilishlari shart.
Ota –ona oʻz bolalarini tarbiyalashda boshqa barcha shaxslarga nisbatan ustun
huquqqa ega.
Ota –ona bolalarning qonun hujjatlarida belgilangan zarur darajada taʼlim
olishini taʼminlash shart.

10.

Eʼtiboringiz uchun rahmat.